Katar u dziecka – jak pomóc dziecku z katarem? Domowe sposoby na zatkany nos u dzieci
Katarzyna Gmachowska

Katar u dziecka – jak pomóc dziecku z katarem? Domowe sposoby na zatkany nos u dzieci

Katar to częsta dolegliwość, która dotyka dzieci. Charakteryzuje się występowaniem wydzieliny w nosie oraz uczuciem niedrożności nosa. Do najczęstszych przyczyn nieżytu nosa u dzieci należą infekcje wirusowe oraz alergie. Przewlekły katar u dzieci może być objawem przerostu trzeciego migdałka lub chorób takich jak niedobory odporności czy mukowiscydoza. Podpowiadamy, co warto stosować na katar u dziecka. 

Katar u dziecka – jak się objawia i co go powoduje?  

Katar, czyli obecność wydzieliny surowiczej lub śluzowej w przewodach nosowych, jest nazywany także nieżytem nosa lub zapaleniem błony śluzowej nosa. Nieżyt nosa objawia się obecnością wydzieliny w nosie lub jej spływaniem po tylnej ścianie gardła, a także uczuciem blokady nosa. Do częstych objawów towarzyszących katarowi należą kichanie, uczucie zatkanego nosa, ból głowy, gorsze samopoczucie oraz kaszel.  

Do najczęstszych przyczyn pojawienia się kataru u dziecka zalicza się: 

  • infekcje wirusowe – najczęściej zakażenie rynowirusami, adenowirusami lub koronawirusami, 
  • alergiczny nieżyt nosa, 
  • problemy laryngologiczne – w tym przerost trzeciego migdałka, 
  • infekcje bakteryjne, 
  • obecność ciała obcego w przewodzie nosowym, 
  • ekspozycję na substancje drażniące np. dym tytoniowy. 

Katar alergiczny u dzieci  

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) występuje u dzieci uczulonych na dane alergeny, najczęściej roztocza kurzu domowego, pyłki traw i drzew lub niektóre pokarmy (tzw. zespół pyłkowo-pokarmowy). Katar alergiczny ze względu na długość trwania dzieli się na okresowy i przewlekły. Objawy ANN zazwyczaj pojawiają się już kilka minut po kontakcie z alergenem i mogą utrzymywać się nawet wiele godzin. Do symptomów towarzyszących alergicznemu nieżytowi nosa należy świąd nosa, kichanie oraz alergiczne zapalenie spojówek. Alergiczny nieżyt nosa rozpoznaje się na podstawie wywiadu chorobowego dotyczącego przyczyn kataru, obecności obrzęku błony śluzowej nosa w badaniu oraz wyników testów alergicznych (punktowe testy skórne, swoiste IgE) lub poprzez wykonanie prowokacji donosowej.  

Warto wspomnieć, że występowanie alergicznego nieżytu nosa we wczesnym okresie dziecięcym predysponuje do rozwoju astmy oskrzelowej w wieku późniejszym.  

Katar u dziecka a problemy laryngologiczne 

Do najczęstszych przyczyn laryngologicznych przewlekłego kataru u dziecka zalicza się przerost trzeciego migdałka oraz obecność ciała obcego w przewodach nosowych. 

Przerost migdałka gardłowego (trzeciego migdałka) najczęściej rozpoznaje się u dzieci w wieku 3–6 lat. Objawia się on oddychaniem przez usta, chrapaniem, obecnością wydzieliny w nosie oraz zaburzeniami słuchu. U dzieci z przerostem trzeciego migdałka często występują nawracające infekcje dróg oddechowych i zapalenia ucha środkowego. W przypadku podejrzenia przerostu migdałka gardłowego należy niezwłocznie udać się do lekarza laryngologa, który zaleci dalsze postępowanie zachowawcze lub operacyjne.  

Kolor kataru u dziecka – o czym może świadczyć?

Warto podkreślić, że kolor oraz gęstość wydzieliny z nosa nie mają związku z jego etiologią, oznacza to, że na ich podstawie nie można rozróżnić czy przyczyną kataru jest zakażenie wirusowe czy bakteryjne.  

Rodzaj wydzieliny obecnej w przewodach nosowych pozawala natomiast określić etap choroby (początkowo katar zazwyczaj jest wodnisty i przezroczysty, po kilku dniach staje się gęsty).  

Wyróżnia się trzy fazy kataru u dziecka w przebiegu infekcji:  

  1. Faza naczyniowa – trwa zazwyczaj 3–5 dni i objawia się pojawieniem się wodnistego kataru oraz ogólnym osłabieniem. 
  2. Faza komórkowa – obserwuje się stopniowe gęstnienie wydzieliny, która staje się trudna do usunięcia z nosa. W wyniku niedrożności nosa osoba chora najczęściej oddycha przez usta, co prowadzi do wysuszania śluzówek jamy ustnej i gardła.  
  3. Faza trzecia – dochodzi do wtórnego zakażenia bakteryjnego, które objawia się gorączką, gęstą wydzieliną w przewodach nosowych, nieprzyjemnym zapachem wydzieliny (tzw. wydzielina ropna).  

Wodnista i bezbarwna wydzielina z nosa jest charakterystyczna dla chorób alergicznych. U dzieci z przewlekłym, gęstym katarem należy wykonać badania w kierunku przerostu migdałka gardłowego, a w przypadku dużego nasilenia przewlekłego kataru należy wykluczyć pierwotną dyskinezę rzęsek, niedobory odporności oraz mukowiscydozę.  

W przypadku pojawienia się wydzieliny tylko z jednego przewodu nosowego u dziecka należy podejrzewać obecność ciała obcego.  

Powiązane produkty

Co wybrać na katar u dziecka? Kiedy udać się do lekarza? 

Nagle pojawiający się nieżyt nosa najczęściej ustępuje samoistnie po około 7 dniach i zazwyczaj nie wymaga pilnej konsultacji pediatrycznej. Istnieją jednak preparaty na katar u dzieci, które skutecznie złagodzą objawy zapalenia błony śluzowej nosa. Co kupić w aptece na katar u dziecka? Wśród leków i innych preparatów pomagających udrożnić zapchany nos sprawdzą się:

  • roztwory soli fizjologicznej lub wody morskiej do nosa dla dzieci
  • leki przeciwhistaminowe w przypadku alergicznego nieżytu nosa, 
  • preparaty obkurczające błonę śluzową nosa (ksylometazolina, oksymetazolina, nafazolina, tetryzolina i tymazolina) – należy pamiętać, aby nie stosować ich dłużej niż 5 dni, gdyż mogą przesuszać błonę śluzową nosa oraz prowadzić do przedłużonego obrzęku błony śluzowej i przewlekłego kataru (polekowy nieżyt nosa),
  • glikokortykosteroidy donosowe – zalecane w alergiach oraz ostrym zapaleniu zatok,
  • leki zawierające pseudoefedrynę, która zmniejsza obrzęk oraz przekrwienie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych poprzez obkurczenie naczyń włosowatych. Pseudoefedryna wykazuje działanie udrażniające nos oraz redukuje ilość wydzieliny w nosie. Leki zawierające pseudoefedrynę można stosować po ukończeniu przez dziecko 12. roku życia. Przeciwwskazaniem do stosowania pseudoefedryny jest nadciśnienie tętnicze, choroby serca, jaskra oraz przerost gruczołu krokowego. 
Konsultacji pediatrycznej wymaga dziecko, u którego objawy kataru utrzymują się dłużej niż 7 dni lub towarzyszy mu gorączka, ból ucha, istnieje podejrzenie przerostu trzeciego migdałka lub alergii.  

Higiena nosa u dziecka z katarem 

U dziecka z katarem bardzo ważne jest udrażnianie nosa oraz łagodzenie objawów nieżytu. Obecność wydzieliny w przewodach nosowych utrudnia jedzenie, spanie oraz obniża komfort życia. Starsze dzieci z nieżytem nosa powinny regularnie wydmuchiwać nos. W przypadku gęstej wydzieliny zaleca się zastosowanie preparatów rozrzedzających katar, m.in. roztworu soli fizjologicznej lub wody morskiej. U młodszych dzieci warto zastosować przyrządy aspirujące wydzielinę z przewodów nosowych po wcześniejszym jej rozrzedzeniu. Warto także dbać o prawidłowe nawilżenie powietrza w pokoju dziecka (np. za pomocą nawilżaczy powietrza) oraz stosować maści nawilżające na skórę okolicy nosa, aby zapobiec jej podrażnieniu.  

Domowe sposoby na katar u dziecka  

Do domowych sposobów łagodzących objawy nieżytu nosa zalicza się: 

  • stosowanie kropli lub aerozoli do nosa zawierających roztwór soli fizjologicznej lub wody morskiej. Preparaty te rozrzedzają wydzielinę zalegającą w nosie, co ułatwia jej usunięcie. Ponadto nawilżają błonę śluzową nosa,
  • nebulizację z soli fizjologicznej dla dzieci – rozrzedza wydzielinę w nosie i ułatwia jej usunięcie. Zalecana zwłaszcza u najmłodszych dzieci,
  • nawilżanie powietrza w otoczeniu dziecka – zapobiega przesuszaniu się błon śluzowych, 
  • płukanie jamy nosowej i zatok – metoda zalecana u starszych dzieci i dorosłych. Używa się roztworu soli fizjologicznej, który wlewa się do przewodu nosowego. Płukania jamy nosowej i zatok nie należy stosować u dzieci z chorobami ucha, 
  • picie odpowiedniej ilości wody. Prawidłowe nawodnienie organizmu w trakcie infekcji zapobiega wysuszaniu błon śluzowych oraz rozrzedza wydzielinę w nosie, ułatwiając jej usunięcie, 
  • aromaterapia – stosowanie olejków eterycznych (mentol, kamfora, eukaliptus czy majeranek) dają subiektywne poczucie udrożnienia nosa. Można zastosować np. plastry z olejkami eterycznymi dla dzieci. Należy jednak pamiętać, że mogą wywołać reakcje alergiczne.  
  1. B. Samoliński, M. Arcimowicz, Nieżyty nosa u dzieci, [w:]: Polskie Standardy Leczenia Nieżytów Nosa (PoSLeNN), „Alergologia Polska”, nr (1) 2013. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Żółtaczka u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i hospitalizacja. Czy jest to groźna choroba?

    Żółtaczka u noworodka to stosunkowo często występujące zjawisko, gdyż dotyczy około 60% maluchów. Najbardziej charakterystycznym objawem żółtaczki noworodkowej jest zmiana koloru skóry i białek oczu na żółty lub pomarańczowy. Czy żółtaczka noworodkowa jest groźna dla zdrowia dziecka? Jak wygląda leczenie tego schorzenia w warunkach szpitalnych?

  • Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie

    Rumień zakaźny to zakaźna choroba wirusowa, która dotyczy najczęściej dzieci w wieku od 2. do 12. roku życia. Może więc wystąpić zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci. Nie należy jednak do niebezpiecznych chorób, a jej objawy w większości przypadków ustępują samoistnie.

  • Ból gardła u dziecka – co go powoduje? Co stosować na bolące gardło u dzieci?

    Ból gardła u dziecka może pojawić się kilka razy do roku. Jego przyczyną są zazwyczaj wirusy, a wśród objawów towarzyszących najczęściej wymienia się katar, chrypkę, gorączkę oraz kaszel. Jak złagodzić ból gardła u dziecka? Kiedy infekcja gardła u dzieci wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza?

  • Łuszczyca u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy i leczenie. Jak dbać o skórę łuszczycową u dziecka?

    Łuszczyca u niemowląt i dzieci to przewlekła choroba zapalna skóry, która nastręcza wielu trudności małym pacjentom. Na skórze dziecka pojawiają się zmiany (grudki) pokryte tzw. blaszką łuszczycową przypominającą łuskę. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną, ale duży wpływ na jej pojawienie się mają czynniki genetyczne. W jaki sposób się ją leczy? Jak wygląda profilaktyka łuszczycy u dzieci?

  • Bostonka – przyczyny, objawy, leczenie choroby bostońskiej

    Bostonka to choroba zakaźna wywoływana przez enterowirusy, głównie wirusa Coxsackie A16. Najczęściej chorują dzieci do 5. roku życia, choć mogą na nią zachorować także dorośli. Nazywana jest chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), ponieważ jej najbardziej charakterystycznym objawem jest wysypka – wykwity skórne – bolesne, nieswędzące pęcherzyki występujące na podeszwach stóp, dłoniach oraz na błonie śluzowej jamy ustnej. Sprawdź, jak można się zarazić – czy konieczny jest bezpośredni kontakt? Jak leczy się chorobę bostońską?

  • Masaż Shantala – na czym polega? Jakie korzyści przynosi masowanie niemowląt?

    Masaż Shantala to technika masowania niemowląt i małych dzieci, która swoje korzenia ma w starożytnych Indiach, a do Europy trafiła za sprawą francuskiego położnika Frederique’a Leboyera. Ma ona pozytywny wpływ na rozwój psychoruchowy malucha, wycisza i relaksuje, poprawia jakość snu, reguluje trawienie. Masaż Shantala umożliwia nawiązanie bliskiej relacji z dzieckiem, zapewnia mu poczucie bezpieczeństwa. Mogą go wykonywać zarówno rodzice, jak i terapeuci.

  • Dziecko ma gorączkę – jak podawać leki i obniżyć temperaturę?

    Gorączka u dziecka to powszechny objaw chorobowy, który zazwyczaj jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Może towarzyszyć wielu schorzeniom, takim jak grypa, zapalenie gardła, zapalenie ucha, zapalenie płuc, angina czy infekcje dróg moczowych. Gorączka u dziecka może wystąpić również w wyniku szczepienia lub innych czynników, także tych wynikających z autoimmunologii. Czy gorączkę trzeba zbijać od razu po tym, kiedy się pojawi? Jak obniżyć ją domowymi sposobami i czy nacieranie skóry dziecka alkoholem może okazać się pomocne?

  • Skala Brazeltona (NBAS) – co to jest? Do czego służy?

    Zrozumienie języka, w jakim komunikują się niemowlęta, jest dużą zagadką nie tylko dla rodziców, ale także dla pediatrów i badaczy. Skala Brazeltona (NBAS) powstała w 1973 roku i do dzisiaj stanowi przydatne narzędzie w ocenie indywidualnego charakteru niemowląt i dzieci aż do ukończenia 2 miesiąca życia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij