
Owsica u dorosłych – objawy i leczenie
Owsiki u dorosłych – jak dochodzi do zarażenia?
Do zarażenia owsikiem ludzkim dochodzi drogą fekalno-oralną lub czasem drogą wziewną. Zazwyczaj jaja pasożyta dostają się do jamy ustnej i następnie, przez przewód pokarmowy, trafiają do jelita grubego. Po około 4 tygodniach, gdy larwy owsika osiągną dojrzałe formy, samice wędrują na zewnątrz organizmu przez odbyt, by złożyć jaja w tej okolicy. Jaja owsika znajdujące się na skórze mogą zostać przeniesione na bieliznę lub pościel. Wystarczy, że następnie trafią na ręce zakażonej osoby, a później na kolejne przedmioty – ręcznik, naczynia, klamki itp. W ten sposób jaja owsika są rozprzestrzeniane na różnych powierzchniach, skąd mogą trafić na ręce kolejnych osób. W momencie gdy współlokator lub członek rodziny użyje tego samego ręcznika lub kubka, a następnie dotknie okolicy ust lub przygotuje posiłek, nie myjąc wcześniej rąk, może zostać zarażony owsicą.
Objawy owsicy u dorosłych
Najbardziej typowym objawem owsicy jest pojawiający się w nocy świąd okolicy odbytu. Dlaczego akurat w nocy? Ponieważ wtedy samice owsika wędrują przez odbyt na zewnątrz, by złożyć jaja na skórze. Świąd jest niezwykle uciążliwy, często prowadzi do niespokojnego snu, budzenia się w nocy, a w rezultacie do nerwowości i zmęczenia w ciągu dnia. Drapanie skóry może doprowadzić do jej podrażnienia, pojawienia się bólu, zaczerwienienia, a nawet do nadkażenia bakteryjnego. Czasem na skórze wokół odbytu można zaobserwować malutkie twory przypominające kawałki białej nitki – to właśnie samice owsika. Wśród objawów owsicy mogą pojawić się również bóle brzucha, a czasem dolegliwości ze strony układu moczowo-płciowego (u kobiet, jeżeli jaja zostały złożone w okolicy urogenitalnej). Oczywiście znaczący wpływ na przebieg choroby ma ilość pasożytów oraz forma chorego, a w szczególności stan jego układu odpornościowego. U niektórych osób owsica może przebiegać bezobjawowo.
Polecane dla Ciebie
Jak rozpoznać owsiki u dorosłych?
Rozpoznanie owsicy opiera się na wykryciu jaj lub dojrzałych form pasożyta na skórze zarażonej osoby. W tym celu należy pobrać wymaz z okolicy odbytu i wykonać badanie mikrobiologiczne. Niezwykle istotny jest sposób pobrania wymazu, ponieważ zarówno jaja, jak i dorosłe formy owsika łatwo zetrzeć lub zmyć ze skóry podczas porannej toalety lub pod prysznicem. Właśnie dlatego wymaz należy pobrać rano, najlepiej tuż po przebudzeniu, przed skorzystaniem z toalety i myciem. Badanie przeprowadza się kilkukrotnie – w większości przypadków (ok. 90%) do potwierdzenia owsicy wystarczy materiał pobrany w ciągu 3 dni. Jeżeli badanie wykonano aż 7 razy, a wyniki na obecność jaj lub dorosłych form owsika były ujemne za każdym razem, oznacza to, że badana osoba nie ma owsicy. Niestety, obecnie nie dysponujemy innymi badaniami, które mogłyby być przydatne w diagnostyce tej choroby. Nie ma możliwości wykonania testów serologicznych, a badanie parazytologiczne kału ma niewielką wartość diagnostyczną, ponieważ pasożyty są obecne w kale tylko w przypadku bardzo masywnej inwazji w jelicie.
Diagnoza i leczenie owsicy u dorosłych
W przypadku ustalenia rozpoznania owsicy należy rozpocząć leczenie oraz profilaktykę zarażenia. Aby pozbyć się owsików i zapobiec ponownemu zarażeniu, najważniejsze jest przestrzeganie zasad higieny. Kluczowe jest częste mycie rąk, mycie ciała i zmienianie bielizny. Dodatkowo należy zadbać o czystość w mieszkaniu – odkurzać, zmieniać pościel i ręczniki (każdy domownik powinien mieć swój). Jeżeli chodzi o pranie, to zarówno w przypadku pościeli, ręczników, jak i ubrań, należy wybrać program z wysoką temperaturą, a następnie uprasować wszystkie rzeczy. Opisane działania dotyczą nie tylko osoby chorej, ale wszystkich członków rodziny lub współlokatorów. Leczenie farmakologiczne owsicy polega na przyjęciu dwóch dawek leku w odstępie 2 lub 4 tygodni (w zależności od wybranego specyfiku). Terapię powinno się przeprowadzić u wszystkich osób mieszkających z chorym. Dodatkowo warto zadbać o codzienne wypróżnienia, którym sprzyja dieta bogata w błonnik oraz zwiększona podaż wody.