Pasożyty u człowieka – płazińce
Maria Kasprzak

Pasożyty u człowieka – płazińce

Okres wakacyjny już za nami, ale wciąż jeszcze korzystamy ze świeżych warzyw i owoców tego lata oraz jesieni: z sadów, pól, ogrodów i lasów. Ciesząc się tymi wszystkimi przyjemnościami, warto pamiętać o swoim zdrowiu i o tym, aby wszystkie te przysmaki przyniosły nam jedynie korzyści.

Rodzaje pasożytów

Lato i jesień są porami sprzyjającymi zachorowaniom na choroby pasożytnicze. Pasożyty to takie organizmy, które żyją i rozmnażają się kosztem innych organizmów – tzw. żywicieli. Często ich obecność powoduje u żywiciela niekorzystne skutki, czyli objawy chorobowe. Pasożyty człowieka możemy podzielić na wewnętrzne (bytujące wewnątrz ludzkiego ciała, np. tasiemce, owsiki, glisty) i zewnętrzne (żyjące na skórze lub we włosach, np. wszy i świerzbowce). Zwyczajowo do pasożytów zalicza się również pierwotniaki chorobotwórcze (np. toksoplazmę, giardię, rzęsistka), jednak w tym artykule skupię się jedynie na niektórych robakach, pasożytach wewnętrznych, którymi można zarazić się drogą pokarmową.

Robaki płaskie – tasiemce

  • Tasiemiec nieuzbrojony

Jedną grupą pasożytów człowieka są tasiemce. Należą one do tzw. robaków płaskich (płazińców), ponieważ kształt ich ciała przypomina płaską taśmę – stąd nazwa. Tasiemce do przejścia pełnego cyklu życiowego potrzebują co najmniej dwóch żywicieli: pośredniego, u którego z jaj rozwijają się stadia larwalne i ostatecznego, u którego larwy osiągną dojrzałość płciową i dorosłe osobniki będą produkowały jaja. Jednym z tasiemców zarażających człowieka jest tasiemiec nieuzbrojony (łac. Taenia saginata). Ludzie mogą zarazić się tym tasiemcem zjadając surową lub niedogotowaną wołowinę, zawierającą tzw. wągry, czyli niedojrzałe larwalne formy tasiemca. Po zjedzeniu i strawieniu przez człowieka zarażonego mięsa, larwy wydostają się z osłonek i zasiedlają jelito cienkie, gdzie żywią się strawionym pokarmem żywiciela. Mogą osiągnąć kilkanaście metrów długości i żyć nawet do dziesięciu lat. Objawami zarażenia mogą być bóle brzucha, utrata masy ciała pomimo normalnego lub zwiększonego apetytu, a także występowanie w kale oderwanych członów tasiemca, które mają wygląd białawych płaskich fragmentów „tasiemki” o długości około 1x2 cm. Można zapobiec zarażeniu spożywając tylko mięso wołowe z legalnego uboju, przebadane, najlepiej poddane dokładnej obróbce termicznej.

  • Tasiemiec uzbrojony

Tasiemiec nieuzbrojony, jeśli występuje pojedynczo jest stosunkowo mało groźnym pasożytem

O wiele bardziej niebezpieczne może być zarażenie tasiemcem uzbrojonym (Taenia solium), ponieważ w jego przypadku człowiek może pełnić rolę żywiciela pośredniego, a także ostatecznego. W tym pierwszym – groźniejszym – przypadku, po spożyciu przez człowieka jaj tasiemca, larwy przenikają przez ścianki jelita człowieka do krwi, a stamtąd przedostają się do mięśni i narządów, gdzie mogą formować wągry, czyli otorbione formy larwalne. Jeśli takie larwy trafią do oka lub mózgu, mogą poważnie zaburzyć funkcję tych narządów. Nie tylko jaja tasiemca uzbrojonego stanowią dla człowieka źródło zarażenia. Również spożywanie surowej lub niedogotowanej wieprzowiny zawierającej wągry może spowodować rozwinięcie się u człowieka dojrzałych form tasiemca uzbrojonego, podobnie jak w przypadku tasiemca nieuzbrojonego. W zależności od formy i ilości pasożytów, objawy zarażenia tasiemcem uzbrojonym mogą obejmować bóle brzucha, chudnięcie, obecność członów w stolcu, a w przypadku zarażenia wągrami objawy ze strony zaatakowanych narządów: mięśni, wątroby, oczu, lub układu nerwowego.

Zapobiec zarażeniu można dwojako: unikając spożywania nieprzebadanej i niedogotowanej wieprzowiny, a także zachowując zasady higieny, czyli myjąc ręce po wyjściu z toalety i przed jedzeniem.

Jest to tym ważniejsze, że w przypadku obecności dorosłego tasiemca uzbrojonego w jelicie może dojść do samozarażenia wskutek przypadkowego połknięcia jego jaj.

  • Tasiemiec bąblowcowy

Innymi tasiemcami, którymi może przypadkowo zarazić się człowiek, są tasiemce bąblowcowe: jednojamisty (Echinococcus granulosus) i wielojamisty (Echinococcus multiocularis). Są to pasożyty psów, kotów i dzikich drapieżników (np. lisów), które są jego żywicielami ostatecznymi. Żywicielami pośrednimi bywają myszy, szczury i inne małe zwierzęta roślinożerne, a także – niestety – ludzie. Żywiciel pośredni zjada pokarm zanieczyszczony kałem np. lisa lub kota, po czym w jego narządach wewnętrznych rozwijają się tzw. cysty. Kiedy lis lub kot zje zarażoną mysz, cysty w jego organizmie rozwijają się w dorosłe osobniki. Dojrzałe formy tasiemca bąblowcowego są niepozorne – mają one 1-2 cm długości. Jednak ich formy larwalne rozwijające się u żywicieli pośrednich mogą osiągać ogromne rozmiary – cysta bąblowca jednojamistego u człowieka może mieć wielkość grejpfruta. Jeśli usadowi się w wątrobie lub mózgu, można sobie wyobrazić, jakich spustoszeń potrafi dokonać w tych narządach. Leczenie w takich przypadkach obejmuje farmakoterapię (podawanie leków przeciwpasożytniczych) lub chirurgiczne usunięcie cysty. Kiedy cysta osiąga duże rozmiary, czasami lekarz wykonuje zabieg polegający na usunięciu jej płynnej zawartości i wstrzyknięciu do wewnątrz leku przeciwrobaczego.

Cysty bąblowca wielojamistego również mogą być duże, a co gorsza – rozgałęziają się i przerastają tkankę zaatakowanego narządu. W tym przypadku interwencja chirurgiczna jest utrudniona, a czasem niemożliwa. Jedyną szansą pozostaje długotrwałe przyjmowanie leków przeciwpasożytniczych, które ograniczają rozwój cyst. Tasiemiec bąblowcowy wielojamisty jest jednym z najgroźniejszych i najtrudniejszych do eliminacji pasożytów człowieka. Niestety staje się on w Polsce coraz częstszy. Został zawleczony z innych krajów Europy przez dziko żyjące lisy. Wskutek szczepień przeciw wściekliźnie populacja lisów rośnie, a wraz z nią prawdopodobieństwo przypadkowego spożycia jaj tego tasiemca, obecnych np. na owocach leśnych, polnych lub ogrodowych (lisy czasem odwiedzają ogródki). Należy więc pamiętać, żeby zawsze dokładnie myć wszystkie owoce i warzywa zebrane w lesie lub w ogrodzie. I nie jest argumentem to, że „w dzieciństwie jedliśmy jagody prosto z krzaka i nikt nie zachorował”. Bąblowiec wielojamisty występuje w Polsce od stosunkowo niedawna – rozpoczęcie jego inwazji datuje się na lata dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku.

Każdy przypadek zarażenia tasiemcem bąblowcowym jest zgłaszany do odpowiedniej stacji sanitarno-epidemiologicznej, a chory musi pozostawać pod stałą opieką lekarza specjalisty.

Należy pamiętać, że nie jest możliwe zarażenie się bąblowcem od innego człowieka.

Leczenie farmakologiczne w przypadku wszystkich tasiemczyc (zarażeń tasiemcami) obejmuje zwykle podawanie leków przeciwrobaczych, np. albendazolu (Zentel) lub mebendazolu (Vermox). Są to leki, które działają przeciw wszystkim stadiom rozwojowym robaków, ale najsilniejsze działanie wykazują przeciwko formom bytującym w jelitach, ponieważ źle wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Wchłanianie tych leków z jelit do krwi zwiększa się znacznie przy jednoczesnym spożywaniu tłustych potraw. Należy koniecznie omówić to z lekarzem, ponieważ inne wchłanianie leku może być czasem szkodliwe dla pacjenta, a innym razem – pożądane.

Należy pamiętać, że leczenie wszystkich chorób pasożytniczych zawsze musi się odbywać z zalecenia i pod ścisłą kontrolą lekarza.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ospa wietrzna u dorosłych i dzieci – objawy ospy wietrznej, przebieg choroby, powikłania, szczepionka

    Ospa wietrzna, nazywana potocznie wiatrówką, jest wysoce zakaźną chorobą o etiologii wirusowej. Wywoływana jest przez wirusa Varicella-zoster virus (VZV), który jest identyczny z wirusem półpaśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Jak rozpoznać chorobę, ile trwa, jak ją leczyć i jakie mogą być powikłania ospy?

  • Marihuana medyczna – na czym polega leczenie konopiami?

    U schyłku okresu PRL, w 1985 roku, wprowadzono przepisy karne, które zakazały używania w Polsce marihuany. Kontrowersje wywoływał pogląd, że wykorzystanie tej substancji do celów medycznych stało się również niedostępne, a wręcz karalne. Dopiero po 32 latach (w 2017 roku) stworzono przepisy, które formalnie zezwoliły na legalne wprowadzanie marihuany do obrotu jako surowca farmaceutycznego, a także na zastosowanie jej w leczeniu i łagodzeniu objawów towarzyszących określonym chorobom. Co warto wiedzieć o marihuanie medycznej?

  • Najlepszy krem na oparzenia – alantoina? Jakie ma właściwości?

    Alantoina ze względu na silne działanie regeneracyjne, nawilżające oraz łagodzące wykorzystywana jest w licznych produktach kosmetycznych. Obecnie w przemyśle kosmetycznym stosuje się głównie alantoinę pochodzenia syntetycznego. Jest częstym składnikiem produktów do pielęgnacji skóry bardzo wrażliwej, w tym skóry niemowląt i dzieci. Występuje w balsamach, kremach do ciała oraz emulsjach do kąpieli. Preparaty z jej dodatkiem wykazują działanie regenerujące i łagodzące podrażnienia.

  • Szczepionka na grypę – kto i kiedy powinien się zaszczepić? Którą szczepionkę wybrać?

    W zależności od sezonu epidemicznego w Polsce liczba zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę osiąga od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów. Zazwyczaj największą liczbę zachorowań odnotowuje się pomiędzy styczniem a marcem. W zależności od grupy osób szczepionych i sezonu grypowego szczepionki na grypę chronią przed infekcją grypową ok. 40–70% zaszczepionych osób oraz zabezpieczają w znacznym stopniu przed powikłaniami pogrypowymi.

  • Silikony w kosmetykach – czy są bezpieczne?

    Silikony to składniki zaliczające się do tych niesłusznie uznawanych za niebezpieczne. Przybliżamy fakty i obalamy mity z nimi związane. Podpowiadamy: jakie właściwości mają silikony? W których kosmetykach znajdziemy silikony? Czy są bezpieczne? Dla kogo kosmetyki z silikonami są wskazane, a kto powinien od nich stronić?

  • Kolagen w proszku – czym jest i jak stosować?

    https://www.doz.pl/czytelnia/a17707-Najmocniejszy_kolagen_do_picia__jaki_jest_najlepiej_przyswajalnyKolagen w proszku jest jedną z postaci suplementów diety zawierających hydrolizowany kolagen. Peptydy kolagenowe naturalnie występują w organizmie człowieka – w skórze, kościach, ścięgnach i tkankach łącznych. Kolagen pozyskiwany jest najczęściej ze źródeł zwierzęcych: skóry, kości, tkanek krów, świń, ryb. W procesie hydrolizy kolagen jest rozkładany do mniejszych peptydów, które są łatwiej wchłaniane i przyswajane przez organizm. Kolagen w proszku stanowi suplement diety rekomendowany zazwyczaj w celu poprawy stanu skóry, włosów, paznokci, stawów i kości.

  • Nadmiar antyoksydantów wywołuje raka?

    Nowe badanie wykazało, że przeciwutleniacze, takie jak witaminy C i E, aktywują mechanizm stymulujący wzrost nowych naczyń krwionośnych w guzach nowotworowych, pomagając im rosnąć i dawać przerzuty. Naukowcy twierdzą, że ich odkrycia podkreślają potencjalne ryzyko przyjmowania suplementów przeciwutleniających wtedy, gdy nie są one potrzebne.

  • Jeden zastrzyk zamiast chemioterapii – nowa metoda leczenia raka

    Pierwszymi pacjentami na świecie, którzy skorzystają z terapii onkologicznej w formie zastrzyku, będą Anglicy. Jest to alternatywa dla klasycznego wlewu wykorzystywanego w leczeniu nowotworów. Na czym polega ten rodzaj leczenia? Czy pacjenci w Polsce także będą mogli uczestniczyć w takiej terapii?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij