Pasożyty u człowieka – płazińce
Maria Kasprzak

Pasożyty u człowieka – płazińce

Okres wakacyjny już za nami, ale wciąż jeszcze korzystamy ze świeżych warzyw i owoców tego lata oraz jesieni: z sadów, pól, ogrodów i lasów. Ciesząc się tymi wszystkimi przyjemnościami, warto pamiętać o swoim zdrowiu i o tym, aby wszystkie te przysmaki przyniosły nam jedynie korzyści.

Rodzaje pasożytów

Lato i jesień są porami sprzyjającymi zachorowaniom na choroby pasożytnicze. Pasożyty to takie organizmy, które żyją i rozmnażają się kosztem innych organizmów – tzw. żywicieli. Często ich obecność powoduje u żywiciela niekorzystne skutki, czyli objawy chorobowe. Pasożyty człowieka możemy podzielić na wewnętrzne (bytujące wewnątrz ludzkiego ciała, np. tasiemce, owsiki, glisty) i zewnętrzne (żyjące na skórze lub we włosach, np. wszy i świerzbowce). Zwyczajowo do pasożytów zalicza się również pierwotniaki chorobotwórcze (np. toksoplazmę, giardię, rzęsistka), jednak w tym artykule skupię się jedynie na niektórych robakach, pasożytach wewnętrznych, którymi można zarazić się drogą pokarmową.

Robaki płaskie – tasiemce

  • Tasiemiec nieuzbrojony

Jedną grupą pasożytów człowieka są tasiemce. Należą one do tzw. robaków płaskich (płazińców), ponieważ kształt ich ciała przypomina płaską taśmę – stąd nazwa. Tasiemce do przejścia pełnego cyklu życiowego potrzebują co najmniej dwóch żywicieli: pośredniego, u którego z jaj rozwijają się stadia larwalne i ostatecznego, u którego larwy osiągną dojrzałość płciową i dorosłe osobniki będą produkowały jaja. Jednym z tasiemców zarażających człowieka jest tasiemiec nieuzbrojony (łac. Taenia saginata). Ludzie mogą zarazić się tym tasiemcem zjadając surową lub niedogotowaną wołowinę, zawierającą tzw. wągry, czyli niedojrzałe larwalne formy tasiemca. Po zjedzeniu i strawieniu przez człowieka zarażonego mięsa, larwy wydostają się z osłonek i zasiedlają jelito cienkie, gdzie żywią się strawionym pokarmem żywiciela. Mogą osiągnąć kilkanaście metrów długości i żyć nawet do dziesięciu lat. Objawami zarażenia mogą być bóle brzucha, utrata masy ciała pomimo normalnego lub zwiększonego apetytu, a także występowanie w kale oderwanych członów tasiemca, które mają wygląd białawych płaskich fragmentów „tasiemki” o długości około 1x2 cm. Można zapobiec zarażeniu spożywając tylko mięso wołowe z legalnego uboju, przebadane, najlepiej poddane dokładnej obróbce termicznej.

  • Tasiemiec uzbrojony

Tasiemiec nieuzbrojony, jeśli występuje pojedynczo jest stosunkowo mało groźnym pasożytem

O wiele bardziej niebezpieczne może być zarażenie tasiemcem uzbrojonym (Taenia solium), ponieważ w jego przypadku człowiek może pełnić rolę żywiciela pośredniego, a także ostatecznego. W tym pierwszym – groźniejszym – przypadku, po spożyciu przez człowieka jaj tasiemca, larwy przenikają przez ścianki jelita człowieka do krwi, a stamtąd przedostają się do mięśni i narządów, gdzie mogą formować wągry, czyli otorbione formy larwalne. Jeśli takie larwy trafią do oka lub mózgu, mogą poważnie zaburzyć funkcję tych narządów. Nie tylko jaja tasiemca uzbrojonego stanowią dla człowieka źródło zarażenia. Również spożywanie surowej lub niedogotowanej wieprzowiny zawierającej wągry może spowodować rozwinięcie się u człowieka dojrzałych form tasiemca uzbrojonego, podobnie jak w przypadku tasiemca nieuzbrojonego. W zależności od formy i ilości pasożytów, objawy zarażenia tasiemcem uzbrojonym mogą obejmować bóle brzucha, chudnięcie, obecność członów w stolcu, a w przypadku zarażenia wągrami objawy ze strony zaatakowanych narządów: mięśni, wątroby, oczu, lub układu nerwowego.

Zapobiec zarażeniu można dwojako: unikając spożywania nieprzebadanej i niedogotowanej wieprzowiny, a także zachowując zasady higieny, czyli myjąc ręce po wyjściu z toalety i przed jedzeniem.

Jest to tym ważniejsze, że w przypadku obecności dorosłego tasiemca uzbrojonego w jelicie może dojść do samozarażenia wskutek przypadkowego połknięcia jego jaj.

  • Tasiemiec bąblowcowy

Innymi tasiemcami, którymi może przypadkowo zarazić się człowiek, są tasiemce bąblowcowe: jednojamisty (Echinococcus granulosus) i wielojamisty (Echinococcus multiocularis). Są to pasożyty psów, kotów i dzikich drapieżników (np. lisów), które są jego żywicielami ostatecznymi. Żywicielami pośrednimi bywają myszy, szczury i inne małe zwierzęta roślinożerne, a także – niestety – ludzie. Żywiciel pośredni zjada pokarm zanieczyszczony kałem np. lisa lub kota, po czym w jego narządach wewnętrznych rozwijają się tzw. cysty. Kiedy lis lub kot zje zarażoną mysz, cysty w jego organizmie rozwijają się w dorosłe osobniki. Dojrzałe formy tasiemca bąblowcowego są niepozorne – mają one 1-2 cm długości. Jednak ich formy larwalne rozwijające się u żywicieli pośrednich mogą osiągać ogromne rozmiary – cysta bąblowca jednojamistego u człowieka może mieć wielkość grejpfruta. Jeśli usadowi się w wątrobie lub mózgu, można sobie wyobrazić, jakich spustoszeń potrafi dokonać w tych narządach. Leczenie w takich przypadkach obejmuje farmakoterapię (podawanie leków przeciwpasożytniczych) lub chirurgiczne usunięcie cysty. Kiedy cysta osiąga duże rozmiary, czasami lekarz wykonuje zabieg polegający na usunięciu jej płynnej zawartości i wstrzyknięciu do wewnątrz leku przeciwrobaczego.

Cysty bąblowca wielojamistego również mogą być duże, a co gorsza – rozgałęziają się i przerastają tkankę zaatakowanego narządu. W tym przypadku interwencja chirurgiczna jest utrudniona, a czasem niemożliwa. Jedyną szansą pozostaje długotrwałe przyjmowanie leków przeciwpasożytniczych, które ograniczają rozwój cyst. Tasiemiec bąblowcowy wielojamisty jest jednym z najgroźniejszych i najtrudniejszych do eliminacji pasożytów człowieka. Niestety staje się on w Polsce coraz częstszy. Został zawleczony z innych krajów Europy przez dziko żyjące lisy. Wskutek szczepień przeciw wściekliźnie populacja lisów rośnie, a wraz z nią prawdopodobieństwo przypadkowego spożycia jaj tego tasiemca, obecnych np. na owocach leśnych, polnych lub ogrodowych (lisy czasem odwiedzają ogródki). Należy więc pamiętać, żeby zawsze dokładnie myć wszystkie owoce i warzywa zebrane w lesie lub w ogrodzie. I nie jest argumentem to, że „w dzieciństwie jedliśmy jagody prosto z krzaka i nikt nie zachorował”. Bąblowiec wielojamisty występuje w Polsce od stosunkowo niedawna – rozpoczęcie jego inwazji datuje się na lata dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku.

Każdy przypadek zarażenia tasiemcem bąblowcowym jest zgłaszany do odpowiedniej stacji sanitarno-epidemiologicznej, a chory musi pozostawać pod stałą opieką lekarza specjalisty.

Należy pamiętać, że nie jest możliwe zarażenie się bąblowcem od innego człowieka.

Leczenie farmakologiczne w przypadku wszystkich tasiemczyc (zarażeń tasiemcami) obejmuje zwykle podawanie leków przeciwrobaczych, np. albendazolu (Zentel) lub mebendazolu (Vermox). Są to leki, które działają przeciw wszystkim stadiom rozwojowym robaków, ale najsilniejsze działanie wykazują przeciwko formom bytującym w jelitach, ponieważ źle wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Wchłanianie tych leków z jelit do krwi zwiększa się znacznie przy jednoczesnym spożywaniu tłustych potraw. Należy koniecznie omówić to z lekarzem, ponieważ inne wchłanianie leku może być czasem szkodliwe dla pacjenta, a innym razem – pożądane.

Należy pamiętać, że leczenie wszystkich chorób pasożytniczych zawsze musi się odbywać z zalecenia i pod ścisłą kontrolą lekarza.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Czy warto brać antyoksydanty w tabletkach, kroplach lub kapsułkach?

    Antyoksydanty w postaci tabletek to suplementy diety zawierające związki, które mogą pomóc w ochronie komórek organizmu przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Niektóre przykłady przeciwutleniaczy, które można znaleźć w postaci tabletek, to witaminy C i E, beta-karoten i selen. Przyjmowanie suplementów antyoksydacyjnych nie jest jednak zasadne w każdej sytuacji. Zawsze zaleca się rozmowę z lekarzem przed przyjęciem jakichkolwiek suplementów diety.

  • Opatrunek podciśnieniowy – jak wygląda leczenie ran?

    Opatrunek podciśnieniowy to doskonały i nowoczesny środek do skutecznego leczenia niektórych przewlekłych trudno gojących się ran. W porównaniu do metod tradycyjnych wyraźnie skraca czas terapii i pozwala uzyskać lepsze efekty czynnościowe. Znacznie poprawia zatem zadowolenie pacjenta. Opatrunek wymaga zastosowania ujemnego ciśnienia, które uzyskuje się dzięki specjalnej pompie. W przypadku ran trudno gojących się warto rozważyć jego użycie. W jakich przypadkach korzystne będzie zastosowanie opatrunku podciśnieniowego?

  • Leki biologiczne – czym są? Czy są skuteczne w leczeniu AZS i łuszczycy?

    Leki biologiczne to skomplikowane leki produkowane na bazie substancji pochodzenia biologicznego, takich jak białka, hormony czy przeciwciała. Są one stosowane w leczeniu różnych chorób, w tym chorób autoimmunologicznych, nowotworowych czy zapalnych, ale ich produkcja jest bardziej skomplikowana i kosztowna niż w przypadku typowych leków syntetycznych. W Polsce leki biologiczne są pod pewnymi warunkami refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, niemniej ich cena może być zbyt wysoka dla pacjentów nieobjętych systemem refundacji. Czym są leki biologiczne? W leczeniu których chorób można je stosować?

  • Skuteczność działania probiotyków – forma płynna doskonałą alternatywą dla kapsułek

    Pacjenci mają zróżnicowane upodobania co do formy przyjmowanych leków czy suplementów diety. Jedni wolą tabletki, a inni preferują formę płynną. Często nie zdają sobie jednak sprawy z tego, że forma produktu to nie tylko kwestia wygody stosowania. Dla naszego zdrowia powinno się brać pod uwagę przede wszystkim określone właściwości funkcjonalne, jak np. większa przyswajalność czy skuteczność. Przecież najistotniejszym aspektem stosowania danego produktu – oprócz jego formy, walorów smakowych i zapachowych – powinna być głównie skuteczność jego działania.

  • Semaglutyd – czy pomaga schudnąć? Zagrożenia, skutki uboczne stosowania bez wskazania

    Semaglutyd to lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2. Jest agonistą receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), który pomaga regulować poziom cukru we krwi poprzez zwiększanie wydzielania insuliny i zmniejszanie wydzielania glukagonu. Zwykle podaje się go raz w tygodniu w postaci zastrzyku. Od pewnego czasu Internet zalewa fala zapytań dotyczących leku na odchudzanie bez recepty, którego głównym składnikiem jest właśnie semaglutyd. Czy jego stosowanie jest bezpieczne, jeśli jedynym celem jest redukcja wagi, a nie kontrola cukrzycy?

  • Jakie właściwości ma chlorofil do picia? Działanie, przeciwwskazania

    Zielona barwa liści wynika z obecności w nich chlorofilu – głównego barwnika fotosyntetycznego. Doniesienia o tradycyjnych leczniczych zastosowaniach chlorofilu w alternatywnych formach medycyny znane są już od wieków. Co więcej, chlorofil cieszy się dużym zainteresowaniem również we współczesnej medycynie. Jakie właściwości i działanie ma chlorofil? Kto może, a kto nie powinien po niego sięgać?

  • Fosfolipidy niezbędne – czym są i czemu są tak ważne dla wątroby?

    Zapoczątkowany w ubiegłym stuleciu rozwój cywilizacyjny i jego negatywne konsekwencje, jak np. zanieczyszczenie środowiska, nadmierne spożycie produktów przetworzonych czy dodatki do żywności mogą mieć negatywny wpływ na nasz organizm. W tym na wątrobę, główny narząd, w którym dokonują się najważniejsze i podstawowe przemiany metaboliczne.1

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij