Menu dla serca, czyli dieta po zawale – jak powinna wyglądać?

Obok leczenia farmakologicznego dieta jest istotnym czynnikiem wspomagającym szybki powrót do zdrowia osobom po przebytym zawale mięśnia sercowego. Głównym zadaniem diety kardiologicznej jest niedopuszczenie do ponownego zawału serca. W żywieniu pozawałowym nie powinno zabraknąć zatem składników, które zapobiegną m.in. powstawaniu zakrzepów tętnicy doprowadzającej krew bogatą w tlen i substancje odżywcze do komórek serca. Jak powinna wyglądać dieta po zawale i jakie produkty są w niej wskazane?  

Choroby układu krążenia to obecnie jedne z najczęściej występujących jednostek chorobowych charakteryzujących się wysokim wskaźnikiem śmiertelności. Wśród nich można wymienić m.in. zawał mięśnia sercowego, który ściśle łączy się ze zmianami nawyków żywieniowych zaraz po opuszczeniu szpitala. Czy zastosowanie prawidłowej diety może zapobiec ponownemu zawałowi serca? Które ze składników żywności wpływają na większe ryzyko jego przebycia? Jakie są zalecenia dietetyczne w profilaktyce choroby?

Dieta po zawale serca - czemu służy?

Przykładem pozytywnego wpływu na układ sercowo-naczyniowy diety basenu Morza Śródziemnego, może być badanie Lyon Diet Heart Study przeprowadzone we Francji wśród chorych po przebytym ataku serca. W całym doświadczeniu wzięło udział 605 pacjentów, z czego 303 osoby zaliczone zostały do grupy kontrolnej, a 302 do grupy eksperymentalnej. Pierwsza z nich otrzymała standardowe zalecenia po zawale dotyczące diety niskocholesterolowej, natomiast grupa eksperymentalna poproszona została o zastosowanie diety śródziemnomorskiej, w której badani mieli: zwiększyć spożycie warzyw liściastych i korzeniowych, produktów pełnoziarnistych, ryb, owoców, olejów roślinnych oraz unikać śmietany. Po 27 miesiącach stosowania diety śródziemnomorskiej w grupie eksperymentalnej odnotowano zmniejszenie liczby ponownych zawałów oraz ilości zgonów. Badanie dowodzi m.in. skuteczności diety śródziemnomorskiej wśród pacjentów po przebytym ataku serca. Wnioski te są spójne z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, skierowanymi do osób z grupy ryzyka, w celu profilaktyki i leczenia chorób układu krążenia.   

Dieta po zawale – najważniejsze zalecenia 

Jedną z ważniejszych zasad w diecie po zawale jest ograniczenie tłuszczu do maksymalnie 20% całodziennego zapotrzebowania. Celem realizacji tej rekomendacji, należy pamiętać, aby tłuszcze te w jak najwyższym stopniu pochodziły ze źródeł roślinnych, a w jak najmniejszym – ze zwierzęcych (produkty mięsne oraz nabiał) oraz aby potrawy nie były przygotowywane metodą smażenia czy duszenia z dodatkiem tłuszczu. 

Pozostałe zalecenia w diecie dla zawałowca: 

• regularność w spożywaniu posiłków;  
• ostatni posiłek zjedzony 3 godziny przed snem; 
• zwiększenie ilości warzyw i owoców w diecie, w tym szczególnie zielonolistnych; 
• spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych; 
• ograniczenie smażenia i duszenia na rzecz gotowania na parze lub pieczenia w piekarniku; 
• ograniczenie spożycia cukru, słodyczy, słodzonych napojów gazowanych oraz ciast; 
• regularne picie wody mineralnej (najlepiej niskosodowej) oraz ew. słabej herbaty; 
• wybieranie niskotłuszczowych produktów mlecznych.  

Dieta po zawale serca - co można jeść, a z czego zrezygnować?

Co jeść, a czego unikać po przebytym zawale? Oto list produktów zalecanych oraz niezalecanych w diecie kardiologicznej.

Produkty zalecane w diecie po zawale to: 

• pieczywo z pełnego ziarna, brązowy ryż i makaron, kasze gruboziarniste; 
• chude mleko, chudy twaróg oraz jogurt, kefir, maślanka, sporadycznie jajka; 
• chude ryby morskie; 
• chude mięso: indyk, kurczak, cielęcina, królik; 
• jako dodatek na zimno do surówek lub sałatek: odrobina oleju lnianego, rzepakowego lub oliwy z oliwek (działanie przeciwzapalne i kardioprotekcyjne); 
• nasiona roślin strączkowych: fasola, soczewica, soja, ciecierzyca; 
• warzywa i owoce (bogate w antyoksydanty); 
• orzechy, szczególnie włoskie i migdały.

Tych produktów unikaj, jeśli jesteś po zawale: 

• tłuste mięsa wieprzowe lub wołowe, kiełbasy, wędliny; 
• pełnotłuste produkty mleczne: śmietana, mleko skondensowane, sery, jogurty w tym także owocowe; 
• tłuste zabielane zupy na mięsnym wywarze; 
• masło, smalec, słonina, łój, margaryny twarde, olej palmowy, tłuszcze uwodornione; 
• lody, kremy, desery na tłustym mleku, wyroby cukiernicze, czekolada, batony; 
• słone przekąski: paluszki, chipsy; 
• gotowe mieszanki przyprawowe w tym kostki rosołowe z glutaminianem sodu; 
• produkty z mąki pszennej: kluski, pierogi, pieczywo. 

Dieta po zawale – przykładowy jadłospis i przepisy  

Śniadanie: sałatka śródziemnomorska. 

Do miski wrzucić ulubione sałaty, przepołowione pomidorki koktajlowe, plasterki ogórka i czerwonej cebuli, paseczki papryki. Dorzucić kilka kostek sera feta, garść oliwek. Całość skropić oliwą, zjeść z grzanką z kromki pieczywa graham.  

II śniadanie: kromka z ziołowym twarożkiem. 

Chudy twaróg rozgnieść z łyżką naturalnego jogurtu. Dodać posiekane zioła: świeżą bazylię, miętę oraz natkę pietruszki, doprawić świeżo zmielonym pieprzem. Obłożyć serkiem pełnoziarniste pieczywo.  

Obiad: duszone warzywa w soku pomidorowym. 

Do garnka z przecierem pomidorowym wrzucić pokrojone warzywa (cebulę, czosnek, marchew, paprykę, groszek zielony, cukinię, kilka pieczarek). Dodać posiekaną zieleninę, podawać z ulubioną kaszą.  

Podwieczorek: jogurt naturalny.  

Kolacja: sałatka z awokado na słodko. 

Do miski wrzucić ulubione sałaty, dodać cząstki miękkiego awokado, pomarańczy i plastry chudej szynki. Całość posypać kawałkami orzechów włoskich, skropić olejem rzepakowym.