Genetyka wpływa na skuteczność szczepionek u dzieci

13.06.2019

Zbadanie genomu u tysięcy dzieci w Wielkiej Brytanii i Holandii ujawniło warianty genetyczne związane z różnymi poziomami przeciwciał ochronnych wytwarzanych po rutynowych szczepieniach dziecięcych. Wnioski, które ukazały się 11 czerwca w czasopiśmie Cell Reports, mogą przyczynić się do opracowania nowych szczepionek oraz doprowadzić do powstania spersonalizowanych harmonogramów szczepień w celu maksymalizacji skuteczności szczepionki.

Wspomniane badanie jest pierwszym, w którym zastosowano podejście do genotypu umożliwiające ocenę kilku milionów wariantów genetycznych, w celu zbadania genetycznych determinantów odpowiedzi immunologicznych na trzy rutynowe szczepionki dziecięce. Zdaniem jego autorów jest dobrym punktem wyjścia do dalszych analiz w tym kierunku, ale równocześnie wyraźnie pokazuje, że potrzeba więcej pracy, aby w pełni opisać złożoną genetykę związaną z reakcjami na szczepionki, co wymaga przeprowadzenia kolejnych badań na znacznie większej próbie.

Szczepionka szczepionce nierówna

Szczepionki zrewolucjonizowały zdrowie publiczne, zapobiegając milionom zgonów każdego roku, szczególnie wśród dzieci.

Utrzymanie poziomu przeciwciał we krwi jest niezbędne do utrzymania indukowanej szczepionką ochrony przed patogenami. Jednak istnieje znaczna zmienność wielkości i trwałości odporności wywołanej szczepionką. Co więcej, poziomy przeciwciał szybko zmniejszają się po immunizacji pewnymi szczepionkami we wczesnym dzieciństwie, więc środki podtrzymujące są wymagane do utrzymania ochrony.

Wywoływanie solidnej i długotrwałej odporności wywołanej szczepionką na wczesnym etapie życia jest kluczowym elementem globalnych inicjatyw zdrowotnych mających na celu zwalczanie ciężaru chorób zakaźnych. Mechanizmy leżące u podstaw utrzymywania się przeciwciał są bardzo interesujące, ponieważ skuteczność i akceptowalność szczepionek mogłyby ulec poprawie, gdyby ochrona była podtrzymywana po szczepieniu niemowlęcia bez konieczności powtarzania dawek przypominających w dzieciństwie.

Odpowiedzi na szczepionki i utrzymywanie się odporności są determinowane przez różne czynniki, takie jak wiek, płeć, pochodzenie etniczne, mikroflora, stan odżywienia i choroby zakaźne. Bliźniacze badania wykazały również, że odporność wywołana szczepionką jest wysoce dziedziczna, a ostatnie badania rozpoczęły odkrywanie składników genetycznych leżących u podstaw tej złożonej cechy.

Szeroko zakrojone badanie genetyczne

Aby zbadać czynniki genetyczne, które decydują o trwałości odporności, naukowcy przeprowadzili badanie asocjacyjne całego genomu 3 602 dzieci w Wielkiej Brytanii i Holandii. Skupili się na trzech rutynowych szczepionkach dziecięcych, które chronią przed zagrażającymi życiu zakażeniami bakteryjnymi: szczepionkami przeciw meningokokom grupy C (MenC), Haemophilus influenzae typu b (Hib) i toksoidem tężcowym (TT). Przeanalizowali około 6,7 miliona wariantów genetycznych wpływających na pojedynczy blok budujący DNA, znany jako polimorfizmy pojedynczego nukleotydu (SNP), związane z poziomami przeciwciał indukowanymi przez szczepionkę we krwi.
Naukowcy zidentyfikowali dwie genetyczne właściwości związane z utrzymywaniem się odporności wywołanej szczepionką po immunizacji dzieci. Trwałość odporności MenC jest związana z SNP w regionie genomowym zawierającym rodzinę białek regulatorowych sygnału, które biorą udział w sygnalizacji immunologicznej. Tymczasem trwałość odporności swoistej wobec TT jest związana z SNP w locus ludzkiego antygenu leukocytarnego (HLA). Cząsteczki HLA prezentują peptydy komórkom T, które z kolei skłaniają komórki B do wytwarzania przeciwciał.

Obiecujące wnioski i konieczność dalszych badań

Warianty te prawdopodobnie stanowią jedynie niewielką część genetycznych determinantów trwałości odporności wywołanej szczepionką. Ponadto nie jest jasne, czy ustalenia dotyczą innych populacji etnicznych oprócz rasy kaukaskiej z Wielkiej Brytanii i Holandii. Jednak według autorów, badania przesiewowe noworodków mogą wkrótce obejmować genetyczne czynniki ryzyka, które przewidują utrzymywanie się odporności, torując drogę do spersonalizowanych wariantów szczepionek.

— Obecnie prowadzimy szczegółowe badania biologii wariantów genetycznych, które opisaliśmy w tym badaniu — mówi jego główny autor Daniel O'Connor. — Zaplanowaliśmy także dalsze badania w większych grupach dzieci i innych populacji, które korzystają ze szczepień, aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób nasz makijaż genetyczny kształtuje reakcje szczepionek.

Katarzyna Szulik

O Autorze

Dziennikarka z wykształcenia i zamiłowania, specjalizująca się w szeroko pojętej tematyce lifestyle, ze szczególnym uwzględnieniem zdrowia i kulinariów. Wcześniej związana między innymi z Gazetą Wyborczą i serwisami grupy Money.pl, obecnie redaktorka w In Hot Water Company.

Obserwuj

Inne publikacje autora

Święta w ciąży – co może jeść ciężarna, a czego musi unikać?

Przeczytane 14295 razy

4 min
Czytaj dalej
Pachnące święta - przegląd korzennych przypraw

Przeczytane 5227 razy

6 min
Czytaj dalej

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi

Polecane artykuły

Które ryby warto przyrządzić na święta?

Trudno wyobrazić sobie świąteczny stół bez ryby. Oprócz tradycyjnego karpia czy śledzia warto w oryginalny sposób zaserwować również inne gatunki tej niezwykle zdrowej potrawy.
Czytaj dalej
Święta w ciąży – co może jeść ciężarna, a czego musi unikać?

Kobieta w ciąży powinna jeść nie za dwoje, a dla dwojga, musi starać się tak komponować swoją dietę, aby dostarczała ona maluszkowi wszystkich niezbędnych składników. Znalezienie balansu między smakiem i zdrowiem może być szczególnie trudne w święta, gdy stół wręcz ugina się pod ciężarem aromatycznych potraw.
Czytaj dalej
Pachnące święta - przegląd korzennych przypraw

Imbir, cynamon i anyż trafiają do każdej polskiej kuchni w okresie przedświątecznym jako składniki pierniczków, ciast i kompotu z suszu. Warto o nich pamiętać, ponieważ usprawniają trawienie, dzięki czemu łagodzą skutki świątecznego przejedzenia. Ulga w dolegliwościach żołądkowych to jednak tylko jedna z wielu prozdrowotnych właściwości korzennych przypraw.
Czytaj dalej
Jak chronić się przed koronawirusem? Oficjalne zalecenia WHO i Ministerstwa Zdrowia

Koronawirus zaatakował już ponad 100 tys. ludzi w ponad 100 krajach na całym świecie. WHO mówi o pandemii, jednak zaleca spokój, ostrożność i postępowanie, które zminimalizuje ryzyko zakażenia. Jak zadbać o zdrowie swoje i bliskich w czasie podwyższonego zagrożenia?
Czytaj dalej
Domowa opieka nad chorym na Covid-19 – podstawowe zasady

Zgodnie z danymi pochodzącymi z Chin, około 80 proc. osób, u których wynik testu na obecność SARS-CoV-2 okaże się pozytywny, doświadczy wyłącznie łagodnych objawów, niewykraczających poza dyskomfort związany ze zwykłą grypą lub przeziębieniem. W związku z tym, by nie stwarzać zagrożenia dla siebie i innych pacjentów, większość chorych będzie odsyłana do domów, by w ich zaciszu leczyć chorobę zgodnie ze wskazaniami lekarza. Ta sytuacja może dotknąć większość z nas, dlatego warto znać zasady postępowania i przygotować się na tę ewentualność.
Czytaj dalej
Koronawirus u dzieci – czy naprawdę większość przechodzi go bezobjawowo?

Pandemia koronawirusa uderzyła przede wszystkim w seniorów, natomiast wśród najmłodszych odnotowano stosunkowo niewiele zakażeń i ofiar COVID-19. Większość dzieci przechodzi infekcję łagodnie lub nawet bezobjawowo, co jednak nie oznacza, że choroba im nie zagraża – ostrzegają badacze z Rutgers University. Zgodnie z ich badaniem, dzieci i nastolatki również są narażone na ciężki przebieg choroby, zwłaszcza gdy posiadają choroby towarzyszące.
Czytaj dalej
Jak w okresie izolacji spowodowanej koronawirusem zachować równowagę psychiczną?

Ostatnie miesiące drastycznie ograniczyły nasze możliwości w zakresie opuszczania domów i utrzymywania standardowych kontaktów towarzyskich. Dla wielu były one więc czasem intensywnego nadrabiania zaległości serialowych, książkowych czy filmowych. Jak się okazuje, taka forma spędzania czasu jest nie tylko przyjemna i skuteczna w przyspieszaniu jego upływu – w tym trudnym czasie pozwala utrzymać równowagę psychiczną. Naukowcy nazywają to zjawisko nietradycyjną socjalizacją.
Czytaj dalej
COVID-19 a ciąża: nikłe szanse na zarażenie dziecka koronawirusem podczas porodu

Rozłąka z dzieckiem tuż po porodzie to traumatyczne przeżyci dla każdej matki, do którego w wielu wypadkach zmusiła pandemia. W trosce o zminimalizowanie ryzyka zakażenia, matki chore na COVID-19 rodzą przez cięcie cesarskie i są izolowane od dziecka tuż po porodzie, bez możliwości kontaktu i naturalnego karmienia do chwili stwierdzenia, że niebezpieczeństwo związane z chorobą minęło. Coraz więcej badań pokazuje jednak, że te środki ostrożności są zbyt drastyczne, ponieważ ryzyko transmisji wirusa z matki na dziecko jest znikome.
Czytaj dalej