Kurkuma (ostryż długi) – właściwości i działanie. Jak ją stosować? Przeciwwskazania do spożywania kurkumy

Kurkuma (ostryż długi, szafran indyjski), nazywana złotem Indii, to znana od przynajmniej 2500 lat przyprawa, powszechnie występująca, używana i szanowana w krajach dalekowschodnich. Obecnie szturmem zdobywa resztę świata nie tylko jako składnik kulinariów czy jako surowiec stosowany w kosmetyce naturalnej, ale przede wszystkim ze względu na swoje właściwości zdrowotne. Jak stosować kurkumę? Czy są jakieś przeciwskazania, by korzystać z jej bogactw? Kiedy warto sięgnąć po suplementy z kurkumą?

Tradycyjne systemy medyczne od tysięcy lat bazują na terapeutycznej mocy środków roślinnych. Właściwości lecznicze kurkumy wykorzystuje ajurweda (medycyna hinduska), unani (medycyna persko-arabska) czy też chińska medycyna ludowa. Dzisiaj, bogatsi o nowe technologie i osiągnięcia w medycynie, chemii, farmacji, coraz częściej pochylamy się nad medykamentami znanymi od zarania, a tysiące badań naukowych potwierdza ich skuteczność. 

Kurkuma – czym jest? 

Kurkuma (ang. turmeric) jest kłączem pochodzącego z rodziny imbirowatych ostryżu długiego (Curcuma longa), zwanego też szafranem indyjskim. Uprawy tej rośliny występują w Chinach, Azji Południowo-Wschodniej (Indonezja, Tajlandia, Wietnam, Filipiny), a przede wszystkim w Indiach. 

Kurkuma – właściwości 

Kurkuma wykazuje wiele właściwości zdrowotnych, co udowodniły już liczne badania naukowe. Dzięki obecności kurkuminoidów działa przeciwzapalnie, przeciwutleniająco, przeciwnowotworowo, neuroprotekcyjnie, antybakteryjnie, przeciwwirusowo, przeciwgrzybiczo, chemoprewencyjnie. Ma zastosowanie w chorobach metabolicznych, sercowo-naczyniowych, w dolegliwościach ze strony układu pokarmowego, w problemach stomatologicznych. 

Kurkuma – na co pomaga? 

Kurkuma ze względu na swoje silne działanie przeciwzapalne ma zastosowanie lecznicze w wielu chorobach o tym podłożu. Przynosi pozytywne efekty w leczeniu chorób przewlekłych dotykających osoby w podeszłym wieku: zapaleń kości, mięśni, w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Związki kurkumy w połączeniu z tradycyjną terapią farmakologiczną stawów znacznie zwiększały efektywność leczenia, w większym stopniu eliminowały ból, zwiększały zakres ruchu. 

Kurkuma działa hepatoprotekcyjnie (ochronnie na wątrobę) w podobnym stopniu jak ostropest plamisty lub karczoch. Jest surowcem żółciopędnym: zwiększa produkcję żółci w wątrobie i pobudza wydzielanie żółci przez woreczek żółciowy, czym wspiera procesy trawienia tłuszczów, a tym samym wspomaga kontrolę masy ciała podczas odchudzania się. 

Kurkuma działa przeciwmiażdżycowo, hamuje agregację płytek krwi, obniża ciśnienie krwi, a także:

• ma duży potencjał leczniczy w chorobach układu nerwowego: chorobie Alzheimera, depresji, chorobie Parkinsona. 
• kurkuma stosowana jest jako remedium na przeziębienie: działa przeciwgorączkowo, łagodzi zapalenie zatok, kaszel, katar. 
• kurkuma jest bogata w żelazo, a tym samym wspomaga leczenie anemii. 
• jest środkiem łagodzącym dolegliwości w jamie ustnej: stosuje się ją na bóle zębów, na stany zapalne dziąseł i przyzębia, zmniejsza produkcję płytki nazębnej, pomaga w nawracającym aftowym zapaleniu jamy ustnej, szybciej uśmierzając ból i gojąc owrzodzenia – w porównaniu do standardowego leczenia. 

Nie można pominąć również zewnętrznego zastosowania kurkumy. Ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające aplikowana jest jako okłady na rany, zaczerwienienia, oparzenia. Działa kojąco na skórę dotkniętą trądzikiem, na zmiany łuszczycowe, na egzemę.

Kurkuma jest używana w kosmetyce, ponieważ może opóźniać procesy starzenia, działać przeciwzmarszczkowo. Skóra twarzy po zabiegu z użyciem kurkumy jest miękka, gładka, pełna blasku, a jej koloryt jest wyrównany. Bardzo ciekawe jest również zastosowanie depilacyjne: regularne kąpiele w wodzie z dodatkiem kurkumy zmniejszają porost włosów na ciele. 

Kurkuma – jak stosować? Gdzie można ją kupić? 

Dla osób zdrowych najlepszą metodą dostarczenia kurkumy do organizmu jest stosowanie jej jako przyprawy w kuchni, a w większych dawkach – jako składowej popularnego napoju, czyli złotego mleka. Składnikiem wyjściowym jest pasta z kurkumy: 2 łyżki sproszkowanej kurkumy dodajemy do połowy szklanki wrzącej wody i gotujemy około 8 minut aż powstanie gęsta pasta (tak przygotowaną miksturę można przechowywać w szklanym pojemniku w lodówce nawet do 3 tygodni). Podstawowy przepis na złote mleko to: łyżeczka pasty z kurkumy, pół łyżeczki oleju kokosowego (ważny składnik ze względu na rozpuszczalność kurkumy w tłuszczach, a nie w wodzie), szklanka mleka, najlepiej roślinnego. Całość należy wymieszać, podgrzać, jednak nie doprowadzać do wrzenia. By zwiększyć biodostępność aktywnych związków kurkumy warto doprawić napój czarnym pieprzem (jego składnik, piperyna, poprawia przyswajanie kurkuminy). Można złote mleko podawać z miodem, z cynamonem, z imbirem. 

Popularne są maseczki z kurkumy stosowane na twarz. Pastę z kurkumy (przepis wyżej) nakłada się na skórę na 30 minut. Jednak czym ją zmyć, by uniknąć żółtego zabarwienia? Metody są różne: umycie twarzy mieszanką oliwy z besanem (czyli mąką z ciecierzycy) lub przy użyciu wody różanej. 

Kurkuma – przeciwwskazania 

Ostrożność powinny zachować również osoby z niedrożnością dróg żółciowych i z kamieniami żółciowymi. Osoby stosujące leki rozrzedzające krew oraz osoby zażywające leki przeciwcukrzycowe powinny skonsultować się z lekarzem, ponieważ ze względu na swoje właściwości zdrowotne kurkuma może nasilać działanie tych leków.