Twoja wątroba potrzebuje uwagi! Jak o nią zadbać?

Pełni ona tak różnorodne funkcje, że nie sposób wymienić wszystkich, a wielu z nich prawdopodobnie jeszcze nie poznaliśmy. Bierze udział w gospodarce węglowodanami, tłuszczami i białkami, trawieniu pokarmów, termoregulacji, detoksykacji organizmu, utrzymaniu prawidłowej krzepliwości krwi, magazynuje żelazo i witaminy (A, D, K, B12), pełni również funkcje immunologiczne (odpornościowe). Wykazuje także duże zdolności regeneracyjne, co wykorzystywane jest w leczeniu i transplantologii, jednak należy pamiętać, że nie jest niezniszczalna, dlatego warto o nią dbać nawet, jeśli nie czujemy niepokojących objawów.

Aby prawidłowo zadbać o naszą wątrobę należy wiedzieć, jakie czynniki mają na nią niekorzystny wpływ i jak można im przeciwdziałać.

Dieta

To, czym i w jaki sposób się odżywiamy ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, a w szczególności na pracę wątroby, może ją wspomagać lub uszkadzać. Życie w biegu sprzyja spożywaniu dużej ilości żywności wysoko przetworzonej, bogatej głównie w konserwanty, sztuczne barwniki i inne związki toksyczne, z którymi wątroba musi sobie poradzić w procesie detoksykacji. Jedzenie zbyt tłustych posiłków zawierających głównie tłuszcze zwierzęce, a także spożywanie nadmiernej ilości cukru może prowadzić do stłuszczenia wątroby i osłabienia jej funkcji. Obfitość i częstotliwość posiłków również ma znaczenie.

Oto kilka wskazówek:

•    Posiłki staraj się przygotowywać samodzielnie, smażenie zastąp gotowaniem na parze, pieczeniem lub duszeniem. Jedz często i małymi porcjami a pokarm starannie przeżuwaj, nie spiesz się i staraj się nie pić zbyt dużo w trakcie jedzenia, aby nie rozcieńczać soków trawiennych. Pij dużo wody między posiłkami.
•    Postaw na produkty organiczne, tzw. „Bio”, ponieważ pozbawione są one chemicznych zanieczyszczeń, antybiotyków, hormonów i pestycydów.
•    Dieta powinna być zbilansowana, dlatego spożywaj produkty bogate w białko, zarówno zwierzęce jak i roślinne, węglowodany złożone i tłuszcze roślinne oraz duże ilości owoców i warzyw. Jak najczęściej jedz ryby, szczególnie tłuste ryby morskie.
•    Jedz kilka razy dziennie warzywa i owoce, które dostarczają niezbędnych witamin i minerałów. Pamiętaj, aby dokładnie myć je przed spożyciem nawet, jeśli obierasz je ze skórki, pozbędziesz się w ten sposób ewentualnych zanieczyszczeń pestycydami.
•    Unikaj potraw tłustych i smażonych w głębokim tłuszczu, gotowych posiłków, przekąsek typu fast food oraz słodyczy o wysokiej zawartości cukru i tłuszczu.
•    Jeśli lubisz grzyby, jedz tylko te ze sprawdzonych źródeł, a najlepiej własnoręcznie zebrane, co do których nie masz wątpliwości, że nie są trujące. Niezwykle niebezpieczny muchomor sromotnikowy można pomylić z jadalną kanią, spożycie tego grzyba jest śmiertelnie niebezpieczne, ze względu na bardzo toksyczny wpływ na wątrobę.

Alkohol

Alkohol etylowy może okazać się szkodliwy nawet w niewielkich ilościach, gdyż metabolizowany jest przez wątrobę do aldehydu octowego o 30-to krotnie bardziej toksycznym działaniu niż sam etanol.

Wątroba co prawda ulega uszkodzeniu, jednak ma szansę na regenerację. O czym należy pamiętać sięgając po drinka?

•    Każdy z nas toleruje inne dawki alkoholu, zależnie od wieku, płci, rasy i stanu zdrowia. Kobiety i osoby starsze słabiej go tolerują, a w przypadku stwierdzenia choroby wątroby alkohol jest bezwzględnie przeciwwskazany.
•    Nie ma znaczenia, jaki rodzaj alkoholu jest spożywany, gdyż działanie toksyczne uzależnione jest od dawki czystego etanolu. Stwierdzenie, że wino, czy piwo jest mniej szkodliwe niż czysta wódka jest błędne.
•    Okazjonalne wypicie dużej ilości alkoholu jest równie szkodliwe jak regularne spożywanie niewielkich ilości.
•    Absolutnie niewskazane jest łączenie alkoholu i leków.

Leki

Żyjemy w czasach, kiedy spożycie leków wzrasta w bardzo szybkim tempie i nie dotyczy to tylko leków wydawanych z przepisu lekarza, stosowanych pod kontrolą w leczeniu konkretnych jednostek chorobowych. Wszechobecna dostępność leków bez recepty, nie tylko w aptekach, ale także w sklepach, kioskach ruchu i na stacjach benzynowych sprawia, że coraz częściej sięgamy po nie bez konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Najlepszym przykładem może być paracetamol, lek powszechnie stosowany w dolegliwościach bólowych i gorączce. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, że wchodzi on także w skład wielu preparatów złożonych stosowanych przeciwbólowo i na przeziębienie. Pomimo, iż dobowa dopuszczalna dawka tego leku jest stosunkowo wysoka, gdyż wynosi 4 g, co odpowiada 8 tabletkom po 500 mg każda, bardzo łatwo go przedawkować.

Wirusy, higieniczny tryb życia

Kolejnym, bardzo niebezpiecznym czynnikiem są wirusy wywołujące wirusowe zapalenie wątroby (WZW), które może prowadzić do marskości wątroby, a nawet do rozwoju nowotworu. Dlatego ważne jest stosowanie szczepień ochronnych oraz higieniczny tryb życia tj. min. częste mycie rąk, stosowanie prezerwatyw czy korzystanie tylko ze sprawdzonych salonów kosmetycznych.

Aktywność fizyczna

Osoby prowadzące siedzący tryb życia, unikające aktywności fizycznej, nieprzestrzegające diety i otyłe są bardziej narażone na choroby wątroby, w tym niealkoholowe stłuszczenie wątroby i marskość niż osoby aktywne o prawidłowej masie ciała. Umiarkowana aktywność fizyczna i redukcja masy ciała korzystnie wpływa na pracę wątroby i funkcjonowanie całego organizmu.

Zioła i inne substancje wspomagające pracę wątroby

Do najczęściej stosowanych ziół wspomagających wątrobę należą ostropest plamisty, którego najbardziej aktywnym składnikiem jest sylimaryna oraz karczoch, dostarczający cynareiny. Wspomagają one regenerację komórek wątrobowych, działają żółciotwórczo i ułatwiają detoksykację. Poza tym warto stosować min. miętę, tymianek, majeranek, oregano, kminek czy jałowiec, które korzystnie wpływające na procesy trawienia.

Poza ziołami w aptece dostępne są preparaty zawierające w swoim składzie asparaginian ornityny przyspieszający regenerację komórek wątrobowych i ułatwiający detoksykację oraz fosfolipidy ułatwiające odbudowę uszkodzonych hepatocytów.