Potówki – czym są i jak się ich pozbyć? Leczenie potówek u dzieci i dorosłych
Katarzyna Gmachowska

Potówki – czym są i jak się ich pozbyć? Leczenie potówek u dzieci i dorosłych

Potówki należą do częstych zmian skórnych i powstają na skutek przegrzania organizmu. Zwykle mają postać białawych krostek lub jasnych pęcherzyków w okolicy pleców, szyi, karku, dołów pachowych, pośladków oraz zgięć łokciowych. Potówki są niegroźnymi zmianami, które zazwyczaj nie wymagają specjalistycznego leczenia.  

Potówki – czym są i jak powstają? Jakie są ich rodzaje?  

Potówki (łac. miliaria) są zmianami skórnymi, zazwyczaj o łagodnym przebiegu. Powstają na skutek nadmiernego pocenia w wyniku przegrzania organizmu oraz zatkania gruczołów potowych. Potówki najczęściej pojawiają się pod wpływem dużej wilgotności i wysokiej temperatury otoczenia. Zwykle występują u dzieci w pierwszych sześciu miesiącach życia, choć mogą pojawić się także w wieku późniejszym, również u osób dorosłych.  

Wyróżnia się trzy rodzaje potówek, które różnią się mechanizmem powstawania oraz wyglądem: 

  • Potówki zwykłe (łac. miliaria crystallina) – które powstają na skutek zablokowania przewodu wyprowadzającego gruczołów potowych. Dotyczą zewnętrznych warstw skóry. Najczęściej występują w okolicy głowy, szyi i tułowia. Mają postać bardzo licznych, drobnych, białawych albo przezroczystych pęcherzyków na skórze o średnicy około 1–2 mm. Zmiany skórne nie są zaczerwienione, a z czasem samoistnie pękają. W wyniku zakażenia bakteryjnego może pojawić się ropny wysięk (potówki ropne).  
  • Potówki czerwone (łac. miliaria rubra) – powstają na skutek zablokowania przewodu wyprowadzającego w obrębie głębszych warstw naskórka. Mają postać grudek o czerwonym przebarwieniu. Najczęstszą lokalizacją potówek czerwonych jest tułów osób dorosłych. W przypadku dzieci potówki czerwone występują najczęściej na twarzy, karku, w pachwinach i pod pachami. Dodatkowo często obserwuje się uczucie pieczenia skóry.  
  • Potówki głębokie (łac. miliaria profunda) – uszkodzenie przewodu wyprowadzającego gruczołu potowego występuje w obrębie lub poniżej granicy skórno-naskórkowej, czyli głęboko w skórze. Potówki głębokie najczęściej obserwuje się w klimacie tropikalnym. Mają one postać białawych grudek o średnicy około 1–3 mm. Obserwuje się wówczas częściowe lub całkowite zahamowania wydzielania potu, co prowadzi do zaburzeń mechanizmu termoregulacji.  

Czy potówki są groźne? 

Potówki są zazwyczaj niegroźnymi zmianami skórnymi. Potówki u niemowląt i małych dzieci są sygnałem dla rodziców, aby unikać przegrzewania oraz ubierania dziecka w nieprzewiewne ubrania z tkanin syntetycznych. Potówki ropne powstające na skutek zakażenia zmian skórnych wymagają zastosowania antybiotyku w maści, miejscowo na zmienione chorobowo miejsca. Potówki głębokie, które występują w klimacie tropikalnym, mogą być sygnałem o nieprawidłowej termoregulacji, która jest bardzo istotna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.  

Potówki a inne podobne dolegliwości  

Potówki mogą być pomylone z następującymi jednostkami chorobowymi: 

  • trądzik noworodkowy lub niemowlęcy – powstaje na skutek pobudzenia gruczołów łojowych dziecka poprzez hormony matki. Najczęściej pojawia się na twarzy, klatce piersiowej i karku,
  • zapalenie mieszków włosowych – krostki pojawiają się na twarzy, owłosionej skórze głowy i kończynach. Zapalenie mieszków wiąże powstaje na skutek nieprawidłowej pielęgnacji skóry lub nadkażenia mieszków włosowych po goleniu czy depilacji,  
  • wyprysk atopowy – najczęściej zmiany powstają na policzkach, tułowiu i kończynach,  
  • osutka polekowa, czyli wyprysk powstający w wyniku stosowania leków. 

Potówki – gdzie najczęściej się pojawiają? 

Potówki pojawiają się w miejscach, gdzie występują gruczoły potowe w skórze. Najczęstszymi lokalizacjami zmian o typie potówek – zarówno u dzieci, jak i u dorosłych – są twarz, szyja, okolica karku, pod pachami, w pachwinach, pod kolanami i na pośladkach.  

Powiązane produkty

Przyczyny i objawy potówek u niemowląt i starszych dzieci

Gruczoły potowe noworodków i niemowląt nie są w pełni rozwinięte, dlatego mechanizm obniżania temperatury ciała poprzez uwalnianie potu nie jest w pełni sprawny. Dochodzi wówczas do podrażnienia gruczołów potowych i powstawania krostek i pęcherzyków na skórze.  

Najczęstszą przyczyną potówek u noworodków i niemowląt jest przegrzewanie dziecka poprzez zbyt ciepłe ubieranie go lub zakładanie mu sztucznej, nieprzewiewnej odzieży. Potówki u dzieci zwykle maja postać licznych, bardzo drobnych, białawych lub czerwonych krostek lub pęcherzyków. Potówkom u niemowląt i starszych dzieci często towarzysz świąd skóry, pieczenie czy uczucie kłucia skóry.  

Przyczyny i objawy potówek u dorosłych  

Podobnie jak u dzieci, najczęstszą przyczyna potówek u dorosłych jest przegrzanie ciała i utrudniony odpływ potu. Dodatkowo do powstawania potówek predysponują choroby takie jak cukrzyca, nadczynność tarczycy, zaburzenia hormonalne, niektóre choroby nowotworowe, przewlekły stres, gruźlica oraz infekcje przebiegające z wysoką gorączką. Potówki często pojawiają się u osób otyłych, gdyż nadmiar masy ciała predysponuje do zwiększonego wydzielania potu, który gromadzi się w fałdach skóry, powodując macerację i odparzenia.  

Potówki mogą powstawać na całej powierzchni ciała, choć najczęściej pojawiają się pod pachami, na szyi, w pachwinach, pod kolanami, na plecach, u kobiet pod piersiami, między pośladkami, na dłoniach i stopach oraz w zgięciach łokciowych.  

Potówki powstają na skutek do zablokowania ujścia gruczołów potowych. Pojawiają się wówczas w miejscach występowania gruczołów potowych bardzo niewielkie, zaczerwienione i przybierające postać pęcherzyków zmiany. Są one dobrze widoczne, ponieważ pojawiają się płytko pod naskórkiem. W przypadku nadkażenia potówek bakteriami, dochodzi do powstawania zmian ropnych, które wymagają zastosowania antybiotyków miejscowo.  

Potówki mogą pojawić się także w miejscu tatuażu, powstają na skutek zatkania lub uszkodzenia ujść gruczołów łojowych poprzez wtłaczany podczas wykonywania tatuażu barwnik.  

Co stosować na potówki u niemowląt i starszych dzieci?   

Potówki zazwyczaj nie wymagają specjalistycznego leczenia i ustępują samoistnie po zmianie sposobu pielęgnacji oraz ubierania dziecka. W leczeniu potówek u niemowląt i dzieci należy zastosować się do następujących zaleceń

  • Unikać przegrzewania dziecka, w jego otoczeniu temperatura nie powinna przekraczać 24℃.  
  • Zakładać lekką, przewiewną i wykonaną z naturalnych materiałów odzież, unikać ciasnych i ściśle przylegających ubrań. 
  • Należy często zmieniać pieluszki oraz myć skórę dziecka preparatami przeznaczonymi dla noworodków i niemowląt. 
  • Ograniczyć stosowanie oliwek do kąpieli oraz stosowanych bezpośrednio na skórę dziecka. 
  • Stosować kosmetyki, które nie zatykają gruczołów potowych. 
  • Można zastosować kremy dla dzieci zawierające cynk, który wysusza skórę, zapobiegając powstawaniu potówek.  
  • Do kąpieli można dodać niewielką ilość naparu z rumianku, nagietka czy roztworu nadmanganianu potasu. Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 10 minut.  
  • Skórę z potówkami należy przemywać gazą nasączoną przegotowaną, letnią wodą, pozostawiając do całkowitego wyschnięcia.  
  • W przypadku pojawienia się zmian ropnych należy pilnie udać się lekarza, gdyż może być konieczne zastosowanie antybiotyku w maści na zmienioną chorobowo skórę.  

Co stosować na potówki u dorosłych? Jak wygląda leczenie?  

W przypadku pojawienia się potówek u osoby dorosłej należy przede wszystkim zwrócić uwagę na prawidłową pielęgnację skóry oraz zakładanie lekkiej, przewiewnej odzieży i obuwia, aby zapobiegać nadmiernemu poceniu. Pomocne bywa częste branie prysznica, stosowanie antyperspirantów oraz unikanie tłustych, zapychających ujścia gruczołów potowych kosmetyków.  

Co na potówki u dorosłych z apteki? Można zastosować także maści z cynkiem, który ma udowodnione działanie wysuszające skórę, a także zapobiegające rozwojowi zakażeń. Do kąpieli warto dodać napar z rumianku, nagietka, roztworu nadmanganianiu potasu lub skorzystać z preparatów zawierających aloes. Aloes ma właściwości odkażające i tonizujące, co powoduje, że skóra szybciej się regeneruje.   

Jeśli potówkom towarzyszy świąd skóry, można zastosować zimny prysznic, preparaty z mentolem lub kwasem bornym. Mentol i kwas borny wykazują dodatkowo działanie odkażające. 

U osób z potówkami głębokimi konieczna jest wizyta u dermatologa, który zaleci zastosowanie antybiotyku. W przypadku nawracających potówek należy poszukać przyczyny chorobowej takiej jak nadczynność tarczycy, cukrzyca, menopauza czy otyłość.  

  1. D. M. Stephen, K. Smith, S. Strobel, red. A. Milanowski, Choroby wieku dziecięcego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.  
  2. S. Jabłońska, S. Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. 
  3. B. A. Cohen, Dermatologia Pediatryczna, wydanie II, Wrocław 2006. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Subkliniczna niedoczynność tarczycy – objawy, leczenie

    Tarczyca jako jeden z kluczowych gruczołów układu hormonalnego pełni istotną rolę w regulacji metabolizmu, funkcji sercowo-naczyniowych, a także procesów rozwojowych organizmu. Niedoczynność tarczycy, czyli hipotyreoza, to schorzenie wynikające z niewystarczającej produkcji hormonów tarczycy. Jedną z mniej oczywistych form tej choroby jest subkliniczna niedoczynność tarczycy – stan, który często rozwija się w sposób utajony, przez co trudniej go zdiagnozować i leczyć. Czym dokładnie jest subkliniczna niedoczynność tarczycy? Jakie są jej objawy, przyczyny, sposoby diagnostyki oraz metody terapii?

  • Inhalacje dla dzieci – jak zrobić to dobrze?

    Inhalacja to jedna z podstawowych metod leczenia chorób dróg oddechowych u dzieci. Dzięki tej metodzie możliwe jest miejscowe podawanie leków, które mają za zadanie skutecznie redukować objawy i tym samym pomagać w leczeniu. Jakie korzyści może przynieść inhalacja oraz kto nie powinien być poddawany inhalacjom?

  • Niedoczynność tarczycy i Hashimoto. Objawy, leczenie, suplementacja

    W praktyce medycznej niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto są ze sobą ściśle powiązane, dlatego ich wzajemne zrozumienie jest kluczowe dla właściwego leczenia oraz skutecznej terapii. Niedoczynność tarczycy, niezależnie od przyczyny, prowadzi do zaburzenia produkcji hormonów tarczycy, co może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, ponieważ wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Choroba Hashimoto jest natomiast jedną z głównych przyczyn niedoczynności tarczycy.

  • Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

    Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.