Łuszczyca skóry głowy – jak leczyć?

Przyczyny

Pomimo licznych badań przyczyny choroby nie są do końca poznane. Niewątpliwie na jej wpływ mają następujące czynniki:

• podłoże genetyczne (łuszczyca nierzadko występuje rodzinnie),
• zaburzenia w obrębie układu odpornościowego,
• tzw. czynniki środowiskowe takie jak urazy, szczepienia, alkohol, infekcje wirusowe i bakteryjne, ciąża, stres psychiczny, tatuaże, a także niektóre leki jak np. sole litu, leki przeciwmalaryczne, beta-blokery, niesterydowe leki przeciwzapalne (np. popularne preparaty ibuprofenu oraz kwasu acetylosalicylowego) czy ogólnoustrojowe glikokortykosteroidy.

U podłoża tej choroby leżą przyspieszone podziały komórek naskórka (warstwa skóry znajdująca się najbardziej zewnętrznie) oraz zaburzenia procesu złuszczania. W normalnie funkcjonującej skórze proces przemiany (rozwoju, dojrzewania i obumierania) komórek trwa 26–28 dni. W łuszczycy układ odpornościowy wcześniej wysyła sygnały, które powodują skrócenie tego procesu do ok. 4 dni. Nowe komórki dojrzewają zbyt szybko, a stare nie nadążają się złuszczać. Dlatego właśnie naskórek osób chorych staje się znacznie grubszy niż zdrowych. Na skórze tworzy się warstwa martwych komórek w postaci srebrzystych lub białawych łusek.

Objawy

Zmiany skórne w łuszczycy zazwyczaj zlokalizowane są symetrycznie i obustronnie na skórze łokci, kolan, pośladków, pleców oraz skóry owłosionej głowy, chociaż w niektórych przypadkach mogą także występować w postaci uogólnionej. Często zmianom tym towarzyszy świąd, czasami o bardzo dużym nasileniu (szczególnie w łuszczycy zajmującej skórę owłosioną głowy i okolicę płciową), a także mogą pojawić się objawy takie jak uczucie pieczenia, a nawet bolesność. Ogniska chorobowe w łuszczycy ustępują bez pozostawienia blizny. W skórze owłosionej głowy zmiany mogą mieć różny charakter – od pojedyńczych i drobnych, różowoczerwonych grudek, które łatwo ukryć za pomocą odpowiednio zaczesanych włosów, do twardych, zlewających się, suchych i nawarstwionych tarczek z mocno przylegającą srebrzystobiałą łuską, które mogą zajmować cały skalp. Zmiany skórne w łuszczycy skóry owłosionej często przechodzą na okolicę czoła, karku oraz okolicę za uszami.

Łuszczyca owłosionej skóry głowy może być częścią uogólnionych zmian łuszczycowych, lub rzadziej jedynym umiejscowieniem choroby.

Leczenie

Pomimo wprowadzenia w ostatnich latach wielu nowych metod terapeutycznych, łuszczyca nadal pozostaje chorobą, której leczenie doprowadza do uzyskania remisji, a nie eliminuje choroby na stałe.

Leczenie zewnętrzne zmian chorobowych w obrębie owłosionej skóry głowy prowadzone jest zazwyczaj w dwóch etapach – najpierw stosuje się leki złuszczające, które powodują usunięcie łuski (preparaty zawierające w swoim składzie kwas salicylowy, mocznik, siarkę), a następnie wprowadza się leki hamujące proces zapalny i nadmierną proliferację naskórka (preparaty zawierające cygnolinę, pochodne wit. D3 jak np. kalcypotriol; glikokortykosteroidy w postaci płynów, pianek, żeli, szamponów). W przypadku niewystarczającego efektu można dołączyć do niektórych preparatów stosowanych miejscowo fototerapię. W celu złagodzenia świądu zaleca się doustne leki przeciwhistaminowe.

Leczenie ogólne, w którym stosuje się metotreksat, retinoidy oraz cyklosporynę zazwyczaj nie jest stosowane w leczeniu łuszczycy ograniczonej tylko do skóry głowy, ale należy je rozważyć w przypadku współwystępowania zmian chorobowych na ciele lub w łuszczycy o ciężkim przebiegu.

Ponadto należy pamiętać o odpowiedniej pielęgnacji i przestrzeganiu pewnych zaleceń:

• Głowę należy myć w sposób delikatny z użyciem łagodnych szamponów myjących.
• W miarę możliwości unikać drapania skalpu, ponieważ potęguje to uszkodzenie skóry i może powodować krwawienie, utratę włosów, a także nasilać powstawanie zmian łuszczycowych.
• Włosy należy rozczesywać w sposób delikatny i używać do tego miękkich szczotek lub grzebieni z szeroko rozstawionymi, zaokrąglonymi ząbkami, które nie będą dodatkowo podrażniać skalpu w trakcie czesania.
• Należy pamiętać o odpowiednio zbilansowanej diecie, unikać alkoholu i papierosów.
• Należy starać się unikać infekcji i przeziębień oraz zwalczać wszystkie ogniska zakaźne np. zapalenie migdałków, zapalenie zatok, choroby zębów.