Pozawieńcowa kardiologia interwencyjna - zabiegi

Nie sposób jest opisać wszystkie rodzaje (i ich modyfikacje) zabiegów wykonywanych w ramach pozawieńcowej kardiologii interwencyjnej. Poniżej przedstawimy kilka wybranych zabiegów z jej zakresu.

Walwuloplastyka płucna

Zabieg został wprowadzony na świecie w 1982 roku i dzięki korzyściom wynikającym z jego przeprowadzenia (a więc możliwości niestosowania znieczulenia ogólnego, bezpieczeństwu, powtarzalności, niedużemu obciążeniu pacjenta, krótkiej hospitalizacji czy niskim kosztom) stał się postępowaniem z wyboru w leczeniu wrodzonego zwężenia zastawki płucnej u dzieci i dorosłych. U młodzieży i dorosłych zabieg ten wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, za pomocą cewnika wyposażonego w balon. Cewnik ten wprowadzany jest przez żyłę udową (poprzez nakłucie pachwinowe) do prawej połowy serca, gdzie znajduje się zwężona zastawka płucna. Wypełnienie wcześniej wspomnianego balonu płynem na wysokości zwężonej zastawki płucnej powoduje rozerwanie zrośniętych płatków i usunięcie zwężenia.

Przezskórna komisurotomia mitralna

Pierwszy zabieg nieoperacyjnego poszerzenia zwężonej zastawki dwudzielnej został opisany w 1984 roku przez K. Inoue. Procedura została wykonana drogą przezżylną przy użyciu specjalnego cewnika z balonem. Dzięki wysokiej skuteczności przezskórna komisurotomia mitralna (walwuloplastyka) jest w chwili obecnej metodą z wyboru wykorzystywana w leczeniu wybranych chorych ze zwężeniem zastawki dwudzielnej. Do nieoperacyjnego poszerzania zastawki dwudzielnej najczęściej stosowany jest specjalny balon o zmiennej średnicy, którego cechą szczególną jest możliwość stopniowego zwiększania średnicy podczas zabiegu, co zmniejsza ryzyko wywołania istotnej niedomykalności zastawki mitralnej (a więc zbyt mocnego poszerzenia światła tej zastawki). Zabiegi wykonywane są w znieczuleniu miejscowym z dostępu przez żyłę udową. Nakłuwana jest również tętnica udowa, co umożliwia mierzenie ciśnienia w lewej komorze oraz obrazowanie (przy pomocy kontrastu) jam serca. Po wykonaniu pomiarów ciśnienia w jamach serca, nakłuwa się przegrodę międzyprzedsionkową (ta część zabiegu często wykonywana pod kontrolą ECHO). Kolejnym etapem jest wprowadzenie po specjalnym prowadniku balonu i poszerzenia światła zastawki. Po skończonym zabiegu chory wraca na oddział i najczęściej w trzeciej dobie zostaje wypisany do domu. W dniu po zabiegu wykonywane jest kontrolne, standardowe, przezklatkowe badanie Echo. Wyniki bezpośrednie oraz wieloletnie, odlegle obserwacje i doświadczenia potwierdzają wysoką skuteczność i niskie ryzyko zabiegu. Dziesięcioletnie przeżycie bez konieczności ponownego zabiegu lub leczenia chirurgicznego sięga nawet 70%. W ostatnich latach walwuloplastyka balonowa wykonywana jest coraz częściej u starszych osób i u chorych z nawrotem zwężenia, u których już wcześniej była wykonana komisurotomia chirurgiczna. Wyniki uzyskiwane w tej grupie są gorsze niż w zwężeniach, w których zabieg przezskórny wykonywany jest jako pierwszy.

Nieoperacyjne przezżylne zamykanie ASD II

ASD II to ubytek przegrody międzyprzedsionkowej typu otworu drugiego (ostium secundum), w której ubytek ten zlokalizowany jest w miejscu dołu owalnego - należy on do najczęstszych wrodzonych wad serca.

W 1974 roku King i Mills po raz pierwszy opisali skuteczne nieoperacyjne zamknięcie ASD II za pomocą urządzenia/implantu nazywanego okluderem. Jego kształt przypominał podwójną parasolkę, która była wprowadzana przezżylnie do jam serca. Jednak  dopiero pod koniec lat 90 techniki przezcewnikowe stały się dostępne, bezpieczne i skuteczne- dzięki temu znalazły powszechne zastosowanie kliniczne. Przeznaczyniowe nieoperacyjne zamykanie ASD II jest dziś metodą z wyboru u pacjentów ze sprzyjającymi warunkami anatomicznymi. Najpowszechniejszym implantem stosownym do zamykania ASD II jest okluder Amplatza, którym zamyka się przeciek międzyprzedsionkowy, wypełniając otwór częścią środkową implantu. Za jego pomocą można zamknąć aż do 80% ubytków. W przypadku stosowania implantu w kształcie podwójnej parasolki zamknięcie przecieku polega na  pokryciu otworu łatą po obu stronach przegrody. Okluder Amplatza, nazywany również zapinką lub guzikiem Amplatza, wykonany jest z siatki drutu nitinowego uformowanej w kształcie dwóch krążków oddzielonych środkową częścią cylindryczną. O wielkości okludera stanowi średnica jego środkowej części, a wymiar ten dobierany jest indywidualnie do pacjenta. Zabiegi wykonywane są w niektórych ośrodkach w znieczuleniu ogólnym, a w innych w znieczuleniu miejscowym, zawsze jednak pod kontrolą echokardiografii przezprzełykowej. Okluder zainstalowany na prowadniku wprowadzany jest do przegrody przez nakłutą w pachwinie żyłę udową. Po zabiegu pacjent wraca na oddział i zwykle w drugiej dobie wypisywany jest do domu. W dniu po zabiegu wskazane jest wykonanie kontrolnego badania Echo w celu kontroli położenia implantu, szczelności przegrody, oceny osierdzia oraz ewentualnej obecności skrzeplin. Wyniki bezpośrednie oraz dziesięcioletnie obserwacje dowodzą wysokiej skuteczności i niewielkiego ryzyka zabiegu. Skuteczną implantację okludera wykonuje się u 96% pacjentów u których przystąpiono do zabiegu po bezpośredniej ocenie na stole zabiegowym.