W organizmie każdej kobiety w wieku rozrodczym przez cały miesiąc zachodzą zmiany, nazywane cyklem miesięcznym, który zazwyczaj trwa 28 dni. W tym okresie dochodzi do szeregu przemian w błonie śluzowej macicy.
Jak zbudowana jest błona śluzowa macicy?
Błona śluzowa macicy, czyli endometrium, składa się z warstwy podstawnej i czynnościowej. Warstwa czynnościowa dzieli się na warstwę powierzchniową (zbitą) oraz pośrednią (gąbczastą). Zasadniczymi elementami struktury błony śluzowej macicy są nabłonek jednowarstwowy, gruczoły cewkowe, podścielisko, czyli tkanka łączna oraz naczynia krwionośne. Warstwa powierzchniowa jest pokryta rzęskowym nabłonkiem walcowatym, a utkanie komórkowe podścieliska przeważa w tej warstwie nad utkaniem gruczołowym. Warstwa pośrednia charakteryzuje się przewagą 100 gruczołów nas podścieliskiem. Cykliczne zmiany w warstwie gąbczastej bardziej uwidaczniają się w nabłonku gruczołowym. Warstwa głęboka, czyli podstawowa, zawiera zarówno komórki podścieliska, jak i gruczoły i gdy w okresie miesiączki następuje oddzielenie błony śluzowej na granicy między warstwą gąbczasta a podstawową, to warstwa podstawowa stanowi tkankę, z której regeneruje się błona śluzowa wraz z gruczołami.
Jakie fazy wyróżnia się w cyklu miesięcznym?
1. Faza miesiączkowa, zachodzi ona w 1-5 dniu cyklu. W jej przebiegu warstwa czynnościowa składająca się z warstwy gąbczastej i zbitej zostaje złuszczona. Z pozostałych elementów gruczołów warstwy podstawowej zaczyna się odnowa nabłonka, który pokrywa ranę miesiączkową w endometrium.
2. Faza folikularna, czyli wzrostowa. Zachodzi ona w 6-13 dniu cyklu. W jej przebiegu początkowo cienka błona śluzowa rozrasta się. Gruczoły powiększają się i stają się bardziej liczne, podścielisko jest bogatsze w składniki komórkowe, jednocześnie zwiększa się unaczynienie. Zmiany te dokonują się pod wpływem estrogenów.
3. Faza owulacyjna, która obejmuje 14 dzień cyklu. Błona śluzowa macicy dalej grubieje, jednak jej zasadnicza struktura jest taka sama, jak w fazie folikularnej. Dochodzi do jajeczkowania, czyli owulacji.
Jak przebiega prawidłowe krwawienie miesięczne?
Zazwyczaj miesiączka trwa od 3 do 7 dni. Bardzo często, w czasie pierwszego dnia, towarzyszą jej dolegliwości bólowe, które są różnie nasilone u różnych kobiet - niektóre panie jedynie odczuwają niewielkie pobolewanie w dole brzucha oraz w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, inne kobiety natomiast odczuwają niesłychanie silne skurcze w podbrzuszu oraz kłucie w okolicy nerek, czasami dolegliwości są tak silne, że uniemożliwiają im normalne funkcjonowanie. Prawidłowo przebiegająca miesiączka nie powinna być też nadmiernie obfita - zwykle najsilniejsze krwawienie obecne jest pierwszego i drugiego dnia miesiączki, potem krwawienie staje się coraz słabsze, przechodzi w plamienie i zupełnie zanika.
Zdarzają się sytuacje, kiedy u kobiet w różnym wieku pojawiają się krwawienia międzymiesiączkowe.
Co może wywoływać krwawienia międzymiesiączkowe?
U nastolatek, które dopiero zaczęły miesiączkować, krwawienia miesięczne mogą być początkowo bardzo nieregularne. Czasami krwawienie może pojawić nawet po tygodniu czy dwóch od wystąpienia miesiączki. W tej sytuacji "nadprogramowe" krwawienia są po prostu nieregularnymi miesiączkami, nie zaś typowymi krwawieniami międzymiesiączkowymi.
Tabletki antykoncepcyjne są stosunkowo częstą przyczyną krwawień międzymiesiączkowych. Są one typowe głównie na początku stosowania hormonalnej antykoncepcji, trwają zazwyczaj przez pierwsze trzy miesiące zażywania tabletek, a potem zanikają. Jeśli trwają dłużej, jest to sygnał do wizyty u ginekologa. Lekarz musi bowiem zdecydować czy dany preparat antykoncepcyjny jest dla kobiety odpowiedni i organizm potrzebuje jeszcze czasu, aby przyzwyczaić się do zmian hormonalnych w organizmie czy tez może jest to znak, aby dane tabletki zamienić na inne, które będą przez kobietę zdecydowanie lepiej tolerowane. Krwawienia międzymiesiączkowe w przypadku zażywania tabletek antykoncepcyjnych mogą być różnie nasilone - od niewielkich plamień, do dość obfitych krwawień.
Inną przyczyną, zwykle niewielkiego plamienia międzymiesiączkowego, które pojawia się w połowie cyklu miesięcznego, może być owulacja, w czasie której kobiety często odczuwają także niewielkie charakterystyczne kłucie w okolicy jajników.
Niestety, zdarza się także, że obecność krwawień międzymiesiączkowych ma związek z chorobą narządów rodnych kobiety.
Jakie schorzenia mogą wywoływać krwawienia międzymiesiączkowe?
Czasami o ich obecności kobieta dowiaduje się przypadkiem w czasie rutynowo wykonywanego usg jamy brzusznej, jednak czasami mięśniaki, zwykle te duże, dają krwawienia międzymiesiączkowe, czasami naprawdę obfite, zdarza się, że obecny jest krwotok wymagający hospitalizacji.
Może być on obecny zarówno w błonie śluzowej szyjki macicy, ale także w trzonie macicy. Często bywa bezobjawowy, czasami może jednak dawać plamienia lub krwawienia międzymiesiączkowe.
Choć zwykle jest bezobjawowa, czasami o jej obecności świadczą plamienia między miesiączkami.
Jest to obecność endometrium (błony śluzowej macicy) poza jamą macicy. Głównym objawem w jej przebiegu są obfite i bolesne miesiączki, jednak dla niektórych kobiet charakterystyczne są plamienia przedmiesiączkowe.
- Nowotwory narządów rodnych (rak szyjki macicy, rak trzonu macicy)
Obecność krwawień międzymiesiączkowych świadczy niestety o zaawansowaniu nowotworu.
Co należy zrobić w przypadku pojawienia się krwawienia międzymiesiączkowego?
W takiej sytuacji niezwłocznie należy skonsultować się z ginekologiem! Lekarz zbierze w czasie wizyty dokładny wywiad oraz zbada pacjentkę. Na pewno zaleci też wykonanie badań dodatkowych, w zależności od wskazań: poziomy hormonów, usg czy też cytologię. Na podstawie badania oraz uzyskanych wyników badań dodatkowych ginekolog będzie mógł postawić diagnozę i zalecić dalsze właściwe postępowanie.
Pojawienie się krwawienia międzymiesiączkowego zawsze wymaga wizyty u ginekologa. Może być to bowiem tylko chwilowo zaburzony poziom hormonów płciowych, jednak krwawienie międzymiesiączkowe może też świadczyć o poważnej chorobie, w przypadku której szybka diagnoza jest bardzo ważna.