Kleszcze giganty są już w Niemczech. Wkrótce dotrą do Polski. Jak się przed nimi chronić?

Egzotyczne kleszcze pojawiły się w Niemczech i na Węgrzech, o czym głośno informowali naukowcy już w zeszłym roku. Jest to gatunek niebezpieczny dla człowieka. Według specjalistów kleszcze giganty pojawią się też w Polsce. Czy można się przed nimi chronić?

1. Skąd się biorą gigantyczne kleszcze Hyalomma marginatum?
2. Jak groźne są kleszcze Hyalomma marginatum?
3. Jak się chronić przed ogromnymi kleszczami?

Skąd się biorą gigantyczne kleszcze Hyalomma marginatum?

Według badaczy przyczyną pojawienia się ogromnych kleszczy w Europie jest ocieplający się klimat, dzięki któremu stale zwiększa się liczba tych pajęczaków na terenach wcześniej dla nich niedostępnych. Niektóre gatunki pojawiały się wcześniej endemicznie tylko na wybranych obszarach, np. w Azji czy Afryce, bardzo rzadko w Europie i to tylko na jej południowych krańcach. Pojedyncze (dosłownie) okazy pojawiały się także na terenach Europy w ubiegłych latach (np. w Holandii, Ukrainie czy w Rosji).

Sprawa jest na tyle poważna, że zajęli się nią także naukowcy z Cambridge, którzy opracowali model rozprzestrzeniania się kleszcza w Europie. Zastosowano metodę wykorzystującą obecny status klimatyczny oraz ten prognozowany w przyszłych latach. Według tych modeli w najbliższych latach gatunek trafi do Polski. Naukowcy wykazali, że region odpowiedni klimatycznie dla H. marginatum odpowiada obecnemu obszarowi jego występowania w basenie Morza Śródziemnego i Azji Zachodniej. W zastosowaniu do przyszłych prognoz modele sugerują znaczne rozszerzenie zasięgu występowania H. marginatum także na północy Europy w wyniku globalnego wzrostu temperatur. Przewiduje się również spadek populacji pajęczaków np. na obszarze Turcji, która nie ma dostępu do morza, co wywołane będzie zaostrzeniem warunków suszy w tym regionie.

Jak groźne są kleszcze Hyalomma marginatum?

Kleszcz H. marginatum jest zdecydowanie większy od tego, którego znamy, gdyż ma około 2 cm długości. Jego cechą charakterystyczną jest także to, że ma cętkowane nogi. Sposób „polowania” tych kleszczy również jest inny od tego, do którego przywykliśmy. W Polsce występuje gatunek o nazwie kleszcz pospolity (łac. Ixodes ricinus), który bytuje w trawie i czeka na swojego żywiciela. Giganty potrafią pokonać nawet kilkaset metrów, aby wbić się w skórę swojej ofiary. Po nasyceniu się krwią odpadają.

Kleszcze są wektorami wielu krytycznych patogenów i stanowią ogromne zagrożenie dla zwierząt i zdrowia publicznego. Gatunek Hyalomma marginatum stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia jako główny wektor krymsko-kongijskiej gorączki krwotocznej (CCHF), a także wektor babeszjozy i riketsjozy w regionie Morza Śródziemnego, Afryki i Azji.

Jak się chronić przed ogromnymi kleszczami?

Zasada jest taka sama jak w przypadku pozostałych pajęczaków. Przed wejściem do lasu czy w tereny z wyższą trawą lub w wilgotne miejsca należy założyć wysokie obuwie, a nogawkę spodni wsunąć w skarpetę. Długi rękaw i czapka na głowie to także dobry pomysł. Dobrze jest również stosować dostępne w aptekach repelenty, które powinny odstraszyć szkodniki.

Warto jest także pamiętać o profilaktyce w postaci szczepień na kleszczowe zapalenie mózgu, które wywołuje kleszcz pospolity. Konieczne jest przyjęcie 3 dawek szczepienia podstawowego (jedna dawka raz na miesiąc) oraz dawek przypominających co 3-5 lat. Szczepienie najlepiej jest rozpocząć wiosną, chociaż warto pamiętać, że okres aktywności kleszczy nie przypada już tylko na czas od kwietnia do października. Ze względu na ciepłą jesień i zimę są one niebezpieczne przez cały rok.