
Metformina hamuje uczucie głodu i pomaga schudnąć
Nowe badanie wyjaśnia, dlaczego u części pacjentów stosujących metforminę, czyli lek przeciwcukrzycowy, obserwuje się umiarkowaną utratę nadmiernych kilogramów. Okazuje się, że metformina podwyższa we krwi poziom cząsteczki redukującej uczucie głodu (Lac-Phe).
- Czy metformina może wspomagać odchudzanie?
- Lac-Phe, czyli cząsteczka „antygłodowa”
- Cukrzyca i otyłość – groźne choroby cywilizacyjne
Czy metformina może wspomagać odchudzanie?
Metformina to doustny lek przeciwcukrzycowy zmniejszający stężenie glukozy we krwi, który został wprowadzony na rynek w 1960 roku. Stosuje się go w leczeniu cukrzycy typu 2. Metformina nie stymuluje wydzielania insuliny przez komórki β trzustki, główne mechanizmy jej działania to natomiast:
- zwiększenie wrażliwości tkanek obwodowych na insulinę,
- zmniejszenie produkcji glukozy przez wątrobę,
- opóźnienie wchłaniania glukozy z przewodu pokarmowego.
Oprócz obniżania glikemii metformina wykazuje działanie kardioprotekcyjne – obniża ryzyko zawału serca, wpływa korzystnie na parametry układu krzepnięcia, redukuje stężenie „złego” (LDL) i podnosi poziom „dobrego” (HDL) cholesterolu. Badania wykazały także, że pomaga zmniejszać masę ciała u pacjentów z nadwagą i otyłością. W 2021 roku Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleciło, aby terapię metforminą rozważyć u osób ze stanem przedcukrzycowym, szczególnie u tych z BMI powyżej 35.
Lac-Phe, czyli cząsteczka „antygłodowa”
Jak wynika z nowego badania przeprowadzonego na myszach i ludziach, za umiarkowaną utratę wagi w trakcie leczenia metforminą odpowiedzialna jest cząsteczka o nazwie Lac-Phe, nazywana cząsteczką „antygłodową”. Została odkryta w 2022 roku, kiedy zidentyfikowano, że jest połączeniem dwóch związków chemicznych naturalnie występujących w organizmie człowieka – mleczanu oraz fenyloalaniny – i jest wydzielana po intensywnych ćwiczeniach fizycznych. Udowodniono, że molekuła odpowiada za brak uczucia głodu tuż po zakończonym treningu.
Teraz badacze odkryli, że otyłe myszy laboratoryjne, którym podano metforminę, miały podwyższony poziom Lac-Phe we krwi. W ciągu dziewięciodniowego okresu obserwacji spożywały mniej kalorii niż gryzonie nieprzyjmujące preparatu i straciły około 2 g masy ciała. Podobną sytuację uczeni zaobserwowali także u ludzi – u 79 uczestników dużego badania dotyczącego miażdżycy, którzy jednocześnie przyjmowali metforminę, również stwierdzono wyższy poziom Lac-Phe we krwi. Po analizach okazało się, że metformina napędza biosyntezę Lac-Phe, jest kluczowym mediatorem wpływu leku na zmniejszenie masy ciała.
Cukrzyca i otyłość – groźne choroby cywilizacyjne
Choroby cywilizacyjne to schorzenia, które są spowodowane lub nasilane przez czynniki związane z nowoczesnym stylem życia i gwałtownym rozwojem technologicznym. Występują przede wszystkim w krajach wysoko rozwiniętych i – jak pokazują statystyki Światowej Organizacji Zdrowia – odpowiadają nawet za 80% wszystkich zgonów. Wśród najczęściej występujących chorób znajdują się m.in. cukrzyca typu 2 oraz otyłość.
Z otyłością zmaga się około 800 mln osób, natomiast na cukrzycę typu 2 cierpi około 463 milionów ludzi na świecie – liczby te nieustannie rosną. Schorzenia te generują ogromne koszty dla systemów opieki zdrowotnej i co istotne, są ze sobą ściśle powiązane. Ryzyko rozwoju cukrzycy wzrasta wraz ze stopniem otyłości (cukrzyca jest najczęstszym powikłaniem nadmiernej masy ciała). Z drugiej strony zaburzenia metaboliczne towarzyszące cukrzycy mogą przyczyniać się do występowania zbyt dużego BMI.
Nadzieją dla chorych są nowoczesne leki przeciwcukrzycowe, takie jak metformina i analogi ludzkiego glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), np. semaglutyd, które pozwalają nie tylko ustabilizować glikemię, ale także wspomagają walkę z nadwagą. Trzeba jednak pamiętać, że o wyborze konkretnej terapii u chorych na cukrzycę i chorobę otyłościową zawsze decyduje lekarz prowadzący.