Nocna napadowa hemoglobinuria – co to za choroba? Objawy, leczenie

1. Nocna napadowa hemoglobinuria – objawy
2. Napadowa nocna hemoglobinuria – przyczyny
3. Nocna napadowa hemoglobinuria – rozpoznanie
4. Nocna napadowa hemoglobinuria – leczenie

Nazwa „nocna napadowa hemoglobinuria” może być nieco myląca dla pacjentów. Jej objawy nie zawsze pojawiają się nocą i nie mają charakteru napadowego. Po raz pierwszy opisano ją w literaturze medycznej w 1882 roku, a pierwszym przypadkiem był 29-letni robotnik, który doświadczał przewlekłego bólu brzucha i ogólnego zmęczenia.

Co ciekawe, objawy choroby nasilały się po spożyciu alkoholu, a także po wysiłku fizycznym. Lekarz, który zajmował się tym przypadkiem – Paul Strübing – doszedł do wniosku, że przyczyną choroby może być nadwrażliwość erytrocytów na zakwaszenie organizmu. Lata 30. ubiegłego wieku przyniosły przełom w badaniach nad NNH i potwierdziły przypuszczenia Strübinga. Doświadczenia przeprowadzone w warunkach in vitro wykazały, że zakwaszenie surowicy doprowadza do hemolizy erytrocytów.

Nocna napadowa hemoglobinuria – objawy

Nocna napadowa hemoglobinuria może przebiegać zarówno objawowo, jak i bezobjawowo. Jest to uzależnione od nasilenia choroby i tego, jak długo trwa. W przypadku choroby bezobjawowej pacjent może długo nie wiedzieć, że jest chory.

Kiedy dochodzi do pojawienia się pierwszych objawów i jak wyglądają? Pierwsze niepokojące sygnały, mogące świadczyć o tym, że w organizmie rozwija się nocna napadowa hemoglobinuria, pojawiają się, gdy poziom hemoglobiny jest niższy niż 8 g/dl. Jest to jeden z czynników, które predysponują do rozpoznania NNH. Objawy można podzielić na niespecyficzne i typowe.

Objawy niespecyficzne NNH to:

• zawroty i bóle głowy,
• ogólne osłabienie i zmęczenie,
• duszności,
• zaburzenia erekcji.
• problemy z koncentracją.

Objawy typowe NNH to:

• żółtaczka,
• tachykardia,
• powiększenie śledziony i wątroby,
• bolesne przełykanie,
• ciemne zabarwienie porannego moczu,
• leukopenia i trombocytopenia.

Napadowa nocna hemoglobinuria – przyczyny

Napadowa nocna hemoglobinuria zaliczana jest do grupy schorzeń, w których przebiegu obserwuje się rozpad erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. To nabyte schorzenie, którego przyczyną jest zaburzenie krwiotwórczej komórki macierzystej. Podłożem molekularnym choroby jest mutacja w obrębie genu PIGA, czego konsekwencją jest niedobór glikozylofosfatydyloinozytolu, a to z kolei doprowadza do nasilonej hemolizy, czyli do rozpadu komórek krwi. Jednocześnie rozwija się nadaktywność układu krzepnięcia, co może prowadzić nie tylko do zakrzepicy, ale także do niewydolności szpiku kostnego.

Nocna napadowa hemoglobinuria – rozpoznanie

Rozpoznanie nocnej napadowej hemoglobinurii nie należy do najłatwiejszych. Jest to związane przede wszystkim z rzadkim występowaniem tej jednostki chorobowej. Sama niedokrwistość nie świadczy jeszcze o chorobie, podobnie jak objawy opisywane przez pacjenta w wywiadzie lekarskim. Kluczowe jest wykonanie dodatkowych badań przesiewowych.

Typowe wyniki dla nocnej napadowej hemoglobinurii:

• obniżone stężenie haptoglobiny (białko ostrej fazy produkowane w wątrobie),
• nadaktywność dehydrogenazy mleczanowej (LDH),
• niskie stężenie hemoglobiny,
• ujemny bezpośredni test antyglobulinowy.

Bardzo pomocnym narzędziem, które ułatwia rozpoznanie NNH, jest wykonanie badania za pomocą cytometrii przepływowej. Jest to tzw. złoty standard w diagnostyce tej choroby.

Nocna napadowa hemoglobinuria – leczenie

Jeszcze do niedawna leczenie nocnej napadowej hemoglobinurii opierało się na niwelowaniu objawów. Obecnie istnieje kilka możliwości:

• przeszczep komórek macierzystych (nie wykonuje się go u osób ze zdiagnozowaną zakrzepicą),
• podanie ekulizumabu (przeciwciała monoklonalnego), objętego programem lekowym – zmniejsza się wówczas hemoliza, a ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych spada o 90%,
• podanie rawulizumabu, który hamuje działanie dopełniacza. Utrzymuje się on w organizmie chorego aż do 50 dni. Podaje się go, podobnie jak ekulizumab, w iniekcji dożylnej.