Opakowania po kosmetykach, które mogły zawierać ftalany
Arkadiusz Dąbek

Ftalany mogą zwiększać ryzyko cukrzycy u kobiet

Ftalany to grupa związków organicznych stosowanych w wielu gałęziach przemysłu, można je znaleźć m.in. w kosmetykach, zabawkach, opakowaniach wykonanych z tworzyw sztucznych, farbach czy wykładzinach. Mogą mieć one negatywny wpływ na zdrowie człowieka, m.in. na układ hormonalny czy oddechowy. Naukowcy z University of Michigan School of Public Health w Stanach Zjednoczonych odkryli, że wysoki poziom ftalanów u kobiet w średnim wieku zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2.

  1. Ekspozycja na ftalany a ryzyko cukrzycy typu 2 u kobiet
  2. Gdzie znajdują się ftalany?
  3. Wpływ ftalanów na zdrowie dorosłych i dzieci

Ekspozycja na ftalany a ryzyko cukrzycy typu 2 u kobiet

Ftalany należą do grupy związków chemicznych posiadających zastosowanie w przemyśle tworzyw sztucznych o różnorakim przeznaczeniu, najczęściej przy produkcji zabawek dla dzieci oraz opakowań do żywności. Długofalowy kontakt z tymi organicznymi związkami może wiązać się z pojawieniem się różnych negatywnych dla zdrowia konsekwencji, między innymi ze zwiększeniem ryzyka zachorowania na cukrzycę czy obniżeniem płodności.

W ramach badania SWAN (The Study of Women's Health Across the Nation) sprawdzono, czy kontakt z ftalanami ma bezpośredni związek ze zwiększonym występowaniem cukrzycy typu 2 w populacji kobiet w średnim wieku. Badaniu poddano grupę 1 308 pań. Okres analiz obejmował sześć lat – w tym czasie dwukrotnie oznaczono jedenaście metabolitów ftalanów w próbkach moczu uczestniczek, również dwukrotnie badano stężenie glukozy we krwi (choroba rozwinęła się u 61 pacjentek). Odkryto, że białe kobiety narażone na wysoki poziom niektórych ftalanów miały o 30–63% większą szansę na rozwój cukrzycy (szkodliwe związki nie były powiązane z cukrzycą u kobiet innych ras).

Gdzie znajdują się ftalany?

Głównym zadaniem ftalanów jest zwiększenie wytrzymałości ogólnej produktu, spełniają one również rolę plastyfikatorów, powodując zmiękczenie i uelastycznienie danego tworzywa. Niektóre grupy ftalanów są używane w procesach rozpuszczania innych materiałów. Związki te są bezwonne i nie mają smaku, znajdują się w wielu produktach, które otaczają nas w życiu codziennym, również w żywności. Różne grupy ftalanów możemy znaleźć w następujących produktach:

  • kosmetyki, takie jak szampony, lakiery do paznokci i lakiery do włosów,
  • kleje, farby,
  • detergenty,
  • materiały budowlane,
  • podłogi PCV (polichlorek winylu),
  • zasłony prysznicowe,
  • rozpuszczalniki,
  • preparaty do wykończenia drewna.

Najbardziej narażeni na kontakt bezpośredni z tą grupą związków jesteśmy w momencie spożywania posiłków podawanych lub pakowanych w plastik, który zawiera ftalany. Zagrożenie niesie też konsumpcja produktów mlecznych i mięsnych pochodzących od zwierząt, które były narażone na działanie ftalanów, a ponadto używanie kosmetyków, szamponów, środków nawilżających skórę i innych produktów do pielęgnacji ciała z zawartością tych związków oraz kontakt z kurzem w pomieszczeniach, w których dywan, tapicerka, okładziny ścienne lub wykończenia drewniane zawierają ftalany.

Powiązane produkty

Wpływ ftalanów na zdrowie dorosłych i dzieci

W badaniach dotyczących toksyczności ftalanów dowiedziono, że ekspozycja na te związki w okresie prenatalnym oraz niemowlęcym może zaburzać funkcjonowanie układu hormonalnego i układu oddechowego dzieci, wpływając na:

  • zaburzenia funkcji tarczycy,
  • zaburzenia w metabolizmie argininy i proliny, co skutkuje rozwojem nadwagi i otyłości wśród dzieci w wieku szkolnym,
  • wzrost skurczowego ciśnienia krwi,
  • rozwój insulinooporności i cukrzycy,
  • przedwczesne dojrzewanie płciowe,
  • większe ryzyko rozwoju astmy i alergii.
Poznaj negatywny wpływ ftalanów na zdrowie kobiet w ciąży

Ponadto ftalany, podobnie jak bisfenol A, łatwo przenikają przez barierę krew-mózg, mogą zatem wpływać negatywnie na pracę mózgu, obniżać zdolność uczenia się, osłabiać koncentrację i orientację przestrzenną. Badania epidemiologiczne na ludziach wykazały także istotny związek między narażeniem na ftalany a zaburzeniami płodności zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Udowodniono m.in., że wpływają one na zmniejszenie ruchliwości plemników oraz podwyższenie stężenia testosteronu.

  1. M. Q. Peng, C. A. Karvonen-Gutierrez, W. H. Herman i in., Phthalates and Incident Diabetes in Midlife Women: The Study of Women's Health Across the Nation (SWAN), „The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism” 2023 [online] https://academic.oup.com/jcem/advance-article-abstract/doi/10.1210/clinem/dgad033/7025308?redirectedFrom=fulltext [dostęp:] 15.02.2023.
  2. Y. Wang, H. Qian, Phthalates and Their Impacts on Human Health, „Healthcare (Basel)” 2021, nr 9(5).
  3. P. Skorek, P. Glibowski, E. Błaszczak, Wpływ ftalanów i bisfenolu na zdrowie człowieka, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2018, nr 1, s. 8–14.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij