Przełom tarczycowy – co to jest? Czy zaostrzenie nadczynności tarczycy jest groźne? Objawy, leczenie

1. Jakie są przyczyny przełomu tarczycowego?
2. Objawy przełomu tarczycowego
3. Powikłania przełomu tarczycowego
4. Jak wygląda leczenie przełomu tarczycowego?

Przełom tarczycowy charakteryzuje się nasileniem nadczynności tarczycy, która prowadzi do niewydolności wielonarządowej. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia i wymaga wdrożenia jak najszybszego postępowania mającego na celu zapobiegnięcie powikłaniom. Jakie są przyczyny przełomu tarczycowego i jak wygląda leczenie?

Jakie są przyczyny przełomu tarczycowego?

Przełom tarczycowy w większości przypadków charakteryzuje się nagłym wzrostem stężenia hormonów tarczycy u osób chorujących na nadczynność tego narządu. Chociaż patogeneza wystąpienia schorzenia nie jest znana, tak specjaliści wskazują potencjalne sytuacje, które mogą prowadzić do zaostrzenia nadczynności. Wśród nich wymienia się stan po operacji przeprowadzanej najczęściej w obrębie gruczołu tarczowego, poród oraz ciążę, ponadto zastosowanie kontrastu jodowego, chorobę bakteryjną lub wirusową, silny stres czy też nagłe odstawienie leków tyreostatycznych, a więc stosowanych w leczeniu choroby Gravesa-Basedowa. Warto zwrócić również uwagę, że do przełomu tarczycowego dojść może w przebiegu choroby Hashimoto, mimo że kojarzona jest jako najczęstsza przyczyna niedoczynności tarczycy. Powikłanie to może wystąpić szczególnie w początkowym jej okresie. Przyczyną choroby Hashimoto, czyli przewlekłego limfocytarnego zapalenia tarczycy, są przeciwciała skierowane przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG) oraz peroksydazie tarczycowej (anty-TPO). Skutkuje to nie tylko powolnym niszczeniem miąższu tego narządu, ale także, w niektórych przypadkach, nagłym uwolnieniem hormonów tarczycy. W sytuacji takiej dojść może do gwałtownie powstającej tyreotoksykozy, a co za tym idzie – przełomu tarczycowego.

Objawy przełomu tarczycowego

Wiele osób chorujących na nadczynność tarczycy zadaje sobie pytanie: „jak się objawia i jak powstaje przełom tarczycowy?". Hormony tarczycy, a więc trójjodotyronina (T3) oraz tyroksyna (T4), odpowiadają za regulację wielu procesów metabolicznych zachodzących w organizmie człowieka w większości przypadków przyspieszając je i tym samym pobudzając katabolizm. Z uwagi na fakt, że receptory z którymi łącza się te hormony znajdują się na większości komórek ciała ludzkiego, nagłe zwiększenie ich stężenia we krwi prowadzi do uogólnionego zaburzenia funkcjonowania niemal wszystkich narządów.

Objawy przełomu tarczycowego to m.in.:

• gorączka,
• tachykardia wraz z zaburzeniami rytmu serca w postaci migotania przedsionków,
• ostra niewydolność serca,
• nudności i wymioty,
• biegunka,
• nadciśnienie tętnicze,
• rozlany ból brzucha,
• żółtaczka i niewydolność wątroby,
• objawy neurologiczne takie jak senność czy splątanie, które ostatecznie prowadzą do śpiączki.

Nie zdefiniowano również, jakie TSH czy też leukocytoza świadczą o dekompensacji tarczycy i stanowią wykładnik przełomu. Specjaliści z zakresu endokrynologii stworzyli skalę punktową, mającą na celu szybsze wykrywanie potencjalnego przełomu tarczycowego, a co za tym idzie, usprawnienie intensyfikacji leczenia. Wśród badanych kryteriów brane są pod uwagę parametry, takie jak ciepłota ciała, objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego, przewodu pokarmowego czy zaburzenia rytmu serca.

Powikłania przełomu tarczycowego

Nieleczony lub niewłaściwie leczony przełom tarczycowy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta. W jego przebiegu może dojść do martwicy wątroby, poważnych zaburzeń rytmu serca prowadzących do nagłego zatrzymania krążenia czy też pojawienia się śpiączki. Z tego powodu tak istotne jest wykrycie tej jednostki chorobowej na wczesnym jej etapie i wdrożenie odpowiedniego postępowania.

Jak wygląda leczenie przełomu tarczycowego?

Leczenie przełomu tarczycowego opiera się przede wszystkim na ograniczaniu produkcji nowych hormonów tarczycy, niwelowaniu wpływu już znajdujących się w krążeniu, ustaleniu potencjalnej przyczyny wystąpienia przełomu i w miarę możliwości ograniczenie jego wpływu na dalsze zaostrzanie nadczynności, a także podtrzymywanie funkcji życiowych pacjenta. W ten sposób lekarz oraz cały zespół ratunkowy są zdolni do efektywnego leczenia oraz przeciwdziałania wystąpieniu poważnych powikłań. Lekiem stosowanym do obniżania poziomu hormonów tarczycy jest tiamazol lub propylotiouracyl. Aby złagodzić objawy wynikające z działania hormonów (szczególnie na układ krążenia, zmniejszając tym samym szanse wystąpienia zagrażających życiu zaburzeń rytmu serca), stosowane są również leki beta-adrenolityczne, np. propranolol. Podtrzymywanie podstawowych funkcji życiowych zależy od stopnia uszkodzenia narządów wewnętrznych i może obejmować postępowanie terapeutyczne, takie jak tlenoterapia, dializoterapia, leczenie przeciwbólowe, stosowanie leków podtrzymujących krążenie, czy też korygowanie zaburzeń krzepnięcia powstających na skutek ostrej niewydolności wątroby.