Wegetariańskie hamburgery
Arkadiusz Dąbek

Wegetariańskie „śmieciowe" jedzenie – czym jest i jak wpływa na zdrowie?

Zdrowa i zbilansowana dieta roślinna jest zróżnicowana. Z kolei częste spożywanie wysokoprzetworzonej żywności, także tej pochodzenia roślinnego, wiąże się z negatywnymi skutkami zdrowotnymi. Dlaczego roślinne jedzenie także może być niezdrowe?

Diety roślinne wciąż zyskują na popularności ze względu na wiele korzyści zdrowotnych, w tym mniejsze ryzyko chorób serca i cukrzycy typu 2. Jednak nie wszystkie diety roślinne są takie same, a niektóre nawyki żywieniowe mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku.

Czym jest „śmieciowe” roślinne jedzenie?

Minimalna ilość pełnowartościowych składników odżywczych – tyle muszą zawierać produktu nazywane żywnością ultraprzetworzoną. Często jest to jedzenie wysokokaloryczne, zawierające duża ilość cukrów prostych lub syropów (np. glukozowych), soli i tłuszczów – najczęściej utwardzanych/uwodornionych. Nie można ich określić mianem produktów o wysokich wartościach odżywczych. Ich przetworzenie przeprowadza się przy wykorzystaniu tanich dodatków przemysłowych. „Śmieciowe” jedzenie roślinne to wszystkie produkty, które wpisują się w powyższą definicję.

System klasyfikacji żywności „NOVA", który zatwierdziła Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO, ang. Food and Agriculture Organization of the United Nations), grupuje wszystkie produkty spożywcze według charakteru, zakresu i przeznaczenia procesów przemysłowych, którym podlegają. Obejmują one fizyczne, biologiczne i chemiczne techniki, które są stosowane zaraz po oddzieleniu żywności od natury, ale przed jej spożyciem lub przerobieniem na produkty końcowe czy posiłki.

„Śmieciowe” jedzenie – zagrożeniem dla zdrowia i życia?

Zdrowa i zbilansowana dieta roślinna jest zróżnicowana. Z kolei częste spożywanie wysokoprzetworzonej żywności, także tej pochodzenia roślinnego, wiąże się z negatywnymi skutkami zdrowotnymi.

Badanie naukowe paryskich epidemiologów (CRESS, Sorbonne Paris Cité Epidemiology and Statistics Research Center) z  2019 roku opisało 5-letni wpływ wysoko przetworzonej żywności na grupę ponad 105 tysięcy osób. Zaobserwowano, że nawet 10% wzrost spożycia takiego jedzenia wiązał się z wyższym ryzykiem chorób serca i udaru mózgu. Warto dodać, że w takim wypadku wzrasta również ryzyko rozwoju niektórych nowotworów oraz cukrzycy typu 2. Dieta wegetariańska/wegańska bywa również zgubna, ponieważ roślinne produkty przetworzone są często produktami wysokokalorycznymi, co stoi w opozycji do prozdrowotnych założeń diety jarskiej lub wegańskiej.  

Lekarze zwracają także uwagę na fakt, że zdarza się, iż rezygnując z jedzenia produktów odzwierzęcy lub po prostu mięsa, nie zawsze robimy to „z głową”. Czasami wykluczając niektóre grupy produktów ze swojej diety, narażamy się na niedobory składników odżywczych, np. witaminy B12, witaminy D lub żelaza hemowego. Nie suplementując tych elementów lub nie pilnując odpowiednio swojej diety, dodatkowo włączamy w nią dania gotowe lub produkty ultraprzetworzone, a to gotowy przepis na utratę zdrowia i wzrost ryzyka niedoborów. Przejście na dietę roślinną może wydawać się restrykcyjne, jednak badania pokazują, że „roślinne mięso” można zastąpić rafinowaną lub wysoko przetworzoną żywnością bogatą w węglowodany i tłuszcze utwardzane. Wszystko to po to, aby nadać im smak.

Sprawdź, jakie witaminy i minerały dla wegan i wegetarian znajdziesz na DOZ.pl

Powiązane produkty

Jak uniknąć tych zagrożeń dla zdrowia?

Dobrze zaplanowane diety wegetariańskie lub wegańskie zapewniają wiele korzyści zdrowotnych, mogą chronić przed niedoborami składników odżywczych i niekorzystnymi zagrożeniami dla zdrowia, które są związane z dietami bogatymi w wysoko przetworzoną żywność pochodzenia roślinnego. Diety roślinne mogą nie tylko wydłużyć życie, ale także pomóc ograniczyć utratę mięśni, czyli tzw. sarkopenię u osób starszych z otyłością.

Planując swoje posiłki, należy pamiętać o odpowiedniej ilości świeżych owoców i warzyw nieskrobiowych, produktów pełnoziarnistych, produktów mlecznych (niskotłuszczowych), jaj, białka roślinne i owoców morza. Powinno być to połączone z mniejszą ilością soli, cukrów, tłuszczów i po prostu – optymalną ilością kalorii. Ograniczenie spożycia  roślinnej żywności ultraprzetworzonej, w szczególności tej zastępującej mięso, pomoże z pewnością ograniczyć sód i niezdrowe tłuszcze nasycone, które są dodawane do takich produktów, podbijając lub nadając im smak, a także będąc tego smaku nośnikiem. Wskazane jest czytanie etykiet produktów, nie samych haseł na ich etykietach.

  1. Srour B., i in., Ultra-processed food intake and risk of cardiovascular disease: prospective cohort study (NutriNet-Santé),  BMJ, 2019 29 (365) ss. 1451.
  2. Tąpolska M. i in., The influence of meal frequency on lipid profile in the Polish population, Neuro Endocrinol Lett, 2019 40 (7-8) ss. 325-328.

     

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.