Soda oczyszczona – właściwości, zastosowanie, bezpieczeństwo

Soda oczyszczona jest obecna niemal w każdym domu. Wykorzystuje się ją w środkach czyszczących, kosmetykach, żywności i lekach. Czy soda oczyszczona rzeczywiście pomaga na odciski, twarde piety, grzybicę, problemy żołądkowe, nieświeży oddech? Jak zrobić pastę do czyszczenia z sody? Co powstaje, gdy zmieszamy sodę z octem? Czy maseczka z sody oczyszczonej to dobry wybór? Dowiedz się wszystkiego o sodzie oczyszczonej z poniższego artykułu.

Soda oczyszczona to jedna z substancji, którą znajdziemy w większości gospodarstw domowych. Znajduje wszechstronne zastosowanie od kuchni, przez czyszczenie powierzchni, po domową pielęgnację i domowe praktyki lecznicze. Soda oczyszczona bywa wykorzystywana w produkcji żywności, leków z grupy OTC (dostępnych bez recepty), kosmetyków, a także w terapii klinicznej. Według praktyki ludowej może być remedium na wiele schorzeń od problemów skórnych po raka.

Soda oczyszczona – co to za związek? W jakich produktach można ją znaleźć?

Soda oczyszczona to zwyczajowa nazwa substancji chemicznej o nazwie wodorowęglan sodu i wzorze sumarycznym NaHCO₃. Inna popularna nazwa tego związku chemicznego to kwaśny węglan sodu. Wodorowęglan sodu jest małocząsteczkowym związkiem nieorganicznym. Jego podstawowe składniki to kationu sodu i anionu wodorowęglanowy.

Soda oczyszczona jest składnikiem wykorzystywanym do otrzymywania wielu produktów. Znajdziemy ją w składzie żywności, w której używana jest jako spulchniacz, stabilizator czy regulator kwasowości. Stanowi także główny składnik proszku do pieczenia (obok sody w jego składzie znajdują się często regulatory kwasowości i skrobia ziemniaczana). Soda oczyszczona jest dodawana do szerokiej gamy produktów od wyrobów piekarniczych, przez lody, dżemy, sery, po żywność dla niemowląt. Na sklepowych pułkach znajdziemy ją również w postaci czystej. W przemyśle spożywczym soda oczyszczona kodowana jest pod symbolem E500 lub E500(II).

Przemysł kosmetyczny to kolejna gałąź, w której soda oczyszczona znajduje zastosowanie. Używa się jej przykładowo w produkcji musujących specyfików do kąpieli (kul, tabletek czy bomb). W nomenklaturze INCI zapisywana jest jako Sodium Bicarbonate. Produkcja detergentów również odbywa się z użyciem sody oczyszczonej. Jest składnikiem proszków do prania i tabletek do zmywarek. Wykorzystuje się ją w produkcji mydła.

Właściwości sody oczyszczonej

Wodorowęglan sodu jest w postaci czystej białą bezwonną substancją, która dobrze rozpuszcza się w wodzie. W wodzie ulega dwóm reakcjom chemicznym: dysocjacji i hydrolizie, w wyniku których roztwór przyjmuje słabo zasadowe pH. Soda oczyszczona wykazuje słabe działanie przeciwgrzybiczne oraz przeciwbakteryjne.

Soda oczyszczona podgrzana do 60℃ ulega termicznemu rozkładowi, w wyniku którego powstają gazowe produkty (to właśnie one odpowiedzialne są za spulchnienie ciasta w trakcie wypieku).

Na co pomoże soda oczyszczona?

Soda oczyszczona jest z chęcią stosowana przez wiele osób w celach leczniczych. Jest składnikiem używanym od wieków do łagodzenia objawów wybranych schorzeń. Stosowana jest w postaci okładów, płukanek czy roztworów przyjmowanych doustnie. Działanie sody oczyszczonej na niektóre schorzenia zostało potwierdzone badaniami, jednak nadal większość pozostaje w sferze praktyk tzw. medycyny ludowej o niepotwierdzonej skuteczności.

Soda oczyszczona a problemy skóry

W Internecie można znaleźć wiele obietnic związanych ze zastosowaniem sody oczyszczonej do pielęgnacji cery. Można natknąć się na informacje jakoby soda oczyszczona pomagała na łojotokowe zapalenie skóry, łuszczycę, gradówkę, rany, trądzik lub pryszcze, czyraki, zastrzał czy w leczeniu grzybicy, zarówno paznokci, jak i jamy ustnej. Wiele jest przepisów na maseczki na twarz lub na włosy mające przynieść satysfakcjonujące efekty.

Aplikację remediów na bazie sody oczyszczonej należy jednak gruntownie przemyśleć.

Okłady z pasty z sody oczyszczonej i wody mogą przynieść ulgę osobom, które zostały pogryzione. Ta sama pasta może być skuteczna w walce z wypryskami, jednak w obydwu przypadkach należy stosować ją punktowo, nie na większe powierzchnie skóry. Mieszanie wodorowęglanu sodu ze składnikami natłuszczającymi jest polecane na forach internatowych związanych z problemem łuszczycy. Efektem aplikacji takiego specyfiku ma być usuniecie łuski z problematycznych obszarów ciała. Jednak badania naukowe przeprowadzone w tym kierunku nie wspierają tych obietnic. Co więcej, sami użytkownicy twierdzą, że jest to rozwiązanie doraźne i nie powoduje wyleczenia zmienionego obszaru skóry.

Soda oczyszczona przy problemach układu pokarmowego

Soda oczyszczona ma właściwości alkalizujące. Z tego powodu jest stosowana do zobojętnienia kwasu żołądkowego powodującego objawy refluksu, zgagi czy nadkwasoty. Można ją stosować w postaci samodzielnie przygotowanego roztworu lub użyć gotowego preparatu zawierającego ją w swoim składzie.  

Soda oczyszczona a jama ustna

Soda oczyszczona znajduje zastosowanie w pielęgnacji jamy ustnej. Jest stosowana do mycia zębów zarówno w postaci pasty z wodą, jak i czystego proszku, a także po wymieszaniu z gotowym produktem służącym higienie tej części ciała. Stosowana w ten sposób działa wybielająco na zęby, a także przyczynia się do likwidacji bakterii zasiedlających usta. Podobne działanie będzie miała płukanka z sody oczyszczonej rozpuszczonej w wodzie, stosowana podobnie jak komercyjnie dostępne płyny do płukania ust. Taka aplikacja dodatkowo odświeży nasz oddech.

Picie sody oczyszczonej – czy jest zdrowe?

Picie roztworu sody oczyszczonej jest praktyką stosowaną przykładowo w celu uśmierzenia dolegliwości związanych z refluksem, zgagą czy nadkwasotą. Połączenie sody oczyszczonej z sokiem z cytryny bywa polecane na forach internetowych jako kuracja na odchudzanie. Jednak ta teoria nie ma odzwierciedlenia w wynikach rzetelnych badań naukowych. Trudno znaleźć przesłanki naukowe potwierdzające jakoby regularne picie sody oczyszczonej było rozwiązaniem przynoszącym efekty prozdrowotne.

Czy soda ma inne prozdrowotne właściwości?

Poszukując informacji o zastosowaniu wodorowęglanu sodu, możemy natknąć się na przesłanki jakoby inhalacje z sody były skuteczne przy schorzeniach układu oddechowego. Badania z 2021 roku wykazują nawet, że w odpowiednim stężeniu taki zabieg może pomagać w wyleczeniu infekcji spowodowanej przez wirusa SARS-CoV-2 (i potencjalnie innych drobnoustrojów). Należy jednak zwrócić uwagę na to, że roztwór sody był podawany pod kontrolą lekarzy w formie nebulizacji. Dodanie sody oczyszczonej do gorącej wody raczej nie będzie miało podobnego efektu terapeutycznego.

Soda oczyszczona w kosmetyce

Soda oczyszczona jest składnikiem używanym w produkcji kosmetyków. Stosowana jest jako komponent wywołujący musowanie produktu. Bywa używana jako substancja ścierna w peelingach. Jako dodatek do kąpieli przynosi ulgę i zmiękcza skórę, co bywa wykorzystywane w gotowych i domowych preparatach na twarde pięty, na łagodzenie świądu wywołanego przez pogryzienia czy na ukojenie pieczenia będącego efektem poparzeń słonecznych. Dodana do twardej wody zmiękcza ją, co powoduje, że stosowane do mycia włosów lub ciała kosmetyki możemy używać w mniejszej ilości.

Warto pamiętać, że skóra, na którą naniesiemy sodę oczyszczoną, czy to w postaci pasty, czy jako płukankę, okładu czy w wyniku kąpieli, będzie miała zaburzone pH. Dlatego po aplikacji sody zadbajmy o jej tonizację i kolejne etapy pielęgnacji.

Soda oczyszczona w gospodarstwie domowym

Soda oczyszczona powinna znaleźć się w domu każdego, kto choć w niewielkim stopniu chce zrezygnować z gotowych środków do czyszczenia domu. Wymieszana z wodą lub z octem pomoże usunąć liczne zanieczyszczenia jak osad z mydła, rdzę czy plamy na ubraniach z tłuszczu, krwi czy ziemi. Dodana do prania zadziała jak łagodny środek wybielający.

Obok usuwania różnorodnych zanieczyszczeń soda oczyszczona znajduje w gospodarstwie domowym zastosowanie w kuchni. Jej podstawowe użycie to środek spulchniający używany do wszelkiego rodzaju wypieków czy pankejków. Dodatek niewielkiej ilości sody do gotowania strączków nie tylko zimniejsza ilość substancji wywołujących gazy. Zasadowe środowisko ułatwia rozkład pektyn, a przez to zmiękcza skórkę i przyspiesza proces namaczania zwłaszcza suchych ziaren. Co więcej, czas gotowania jest skrócony, a strączki maja bardziej kremową strukturę. Soda może zatem okazać się tajnym składnikiem przy produkcji np. domowego humusu o jedwabistej konsystencji.

Wodorowęglan sodu bywa pomocny w pielęgnacji roślin, które zostały zaatakowane przez pasożyty jak mszyce czy mączniaki. W calu usunięcia owadów lub grzybów należy spryskiwać lub przemywać liście roztworem sody.

Soda oczyszczona – przeciwwskazania, skutki uboczne

Soda oczyszczona wydaje się być substancją o wszechstronnym zastosowaniu. Jednak mimo iż jest uznawana za bezpieczną substancję, nie powinniśmy używać jej w nadmiarze. W swoim składzie zwiera sód, który odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu. Nadmierna ilość sody oczyszczonej może powodować biegunkę, wymioty, skurcze żołądka, zawroty głowy, a nawet choroby nerek i wątroby.

Przeciwwskazania do stosowania wewnętrznie sody oczyszczonej to głównie używanie leków, z którymi wchodzi ona w interakcję, stosowanie diety ubogiej w sód, cukrzyca i choroby serca oraz ciąża i okres laktacji. Zewnętrzne stosowanie sody oczyszczonej nie jest wskazane przy otwartych ranach lub dużych zainfekowanych powierzchniach skóry.