Dziecko zagrożone cholerą pije wodę z kranu
Barbara Bukowska

Cholera – szczepionka, objawy, leczenie

Wbrew spotykanym niekiedy opiniom cholera to choroba stanowiąca nadal istotne zagrożenie, a nie jedynie groźne schorzenie nękające ludzkość w przeszłości. Na świecie wciąż istnieją liczne obszary bezpośrednio dotykane tą chorobą; dlatego osoby podróżujące w te rejony powinny przyjąć szczepionki na cholerę, jak również znać objawy tej choroby, aby móc ją rozpoznać. 

Cholera jest ostrą i zaraźliwą chorobą przewodu pokarmowego, wywoływaną przez przecinkowca cholery (Vibrio cholerae) produkującego enterotoksynę. Bakteria cholery występuje w wielu serotypach, z których dwa są chorobotwórcze w odniesieniu do ludzi: O1 (biotyp klasyczny i El Tor) i O139. Uważa się, że biotyp klasyczny był odpowiedzialny za wystąpienie sześciu pierwszych pandemii cholery, które swym zasięgiem objęły niemal wszystkie kontynenty. Biotyp El Tor jest sprawcą ostatniej, siódmej pandemii, która rozpoczęła się w 1961 r. w Indonezji i trwa do dziś.

Czy cholera jeszcze istnieje? Gdzie występuje? Cholera w Polsce

Cholerę uważa się za jedną z najstarszych chorób, która najprawdopodobniej była znana już w starożytności. Mimo postępu medycyny w różnych regionach świata wciąż notuje się nowe ogniska choroby. Występowanie cholery obserwuje się w krajach o niedostatecznych warunkach sanitarnych i higienicznych, często na terenach objętych klęską żywiołową lub wojną.

Największym ogniskiem cholery w ostatnich latach była epidemia na Haiti w 2010 r., w wyniku której zachorowało co najmniej 770 tysięcy osób, z czego blisko 10 tys. zmarło.

Ostatnia epidemia cholery w Polsce panowała w latach 1892–1894, niemniej pojedyncze przypadki wciąż są zgłaszane. Ostatni miał miejsce w 2019 r. i dotyczył Hindusa, członka załogi statku, który zawinął do portu w Świnoujściu.

Cholera – objawy

Pierwsze objawy, występujące zwykle 2–3 dni od zakażenia, związane są z przewodem pokarmowym. Występuje charakterystyczna dla cholery biegunka, o wyglądzie przypominającym wodę po płukaniu ryżu i słodkawym zapachu. Choremu mogą również doskwierać wymioty. W początkowym okresie zarażenia zwykle nie występuje ani gorączka, ani ból brzucha.

Jeśli na wczesnym etapie objawów żołądkowo-jelitowych nie zostanie podjęte leczenie cholery, stan pacjenta zaostrza się na skutek gwałtownego odwodnienia (chory w ciągu jednej doby może wydalać nawet 30 l wodnistego stolca). Jego przyczyną jest uwalniana przez bakterie cholery enterotoksyna. W wyniku jej działania dochodzi do wzrostu stężenia elektrolitów w świetle jelita, co powoduje stały wypływ wody z komórek nabłonkowych jelit. Skutkiem odwodnienia jest rozwój charakterystycznych objawów:

  • utrata sprężystości skóry,
  • zapadnięcie gałek ocznych i wyostrzenie rysów twarzy (facies cholerica),
  • zmiana głosu, który staje się cichy i chrapliwy (vox cholerica).

W skrajnie ciężkich przypadkach może pojawić się niewydolność nerek, wstrząs hipowolemiczny, drgawki, a nawet śpiączka.

Powiązane produkty

Cholera – śmiertelność, rokowania

Cholera cechuje się śmiertelnością na poziomie 1% w przypadkach, w których wdrożono odpowiednie leczenie i 50% przy braku terapii.

Jak można zarazić się cholerą?

Cholerą można zarazić się na skutek spożycia wody lub żywności (najczęściej owoców morza) skażonych przecinkowcem cholery. Głównym rezerwuarem bakterii są jednak ludzie i choroba jest najczęściej przenoszona z człowieka na człowieka drogą fekalno-oralną w wyniku niedostatecznej higieny.

Należy mieć na uwadze, że do zarażenia cholerą może dojść w wyniku kontaktu z wydalinami osób, u których zakażenie przebiega bezobjawowo, co, jak szacuje Światowa Organizacja Zdrowia, może dotyczyć nawet 90% zakażeń.

Cholera – szczepionka

Dostępna w Polsce szczepionka przeciwko cholerze zawiera zabite bakterie przecinkowca cholery serotypu O1 oraz oczyszczoną (nietoksyczną) podjednostkę B toksyny cholery, nie chroni jednak przed zakażeniem szczepem O139.

Podstawowy schemat szczepienia na cholerę wygląda następująco:

  • u dorosłych i dzieci powyżej 6. roku życia: podanie dwóch dawek w odstępie 6 tygodni;
  • u dzieci powyżej 2. roku życia: podanie trzech dawek w odstępie 6 tygodni.
Jeśli między kolejnymi dawkami upłynęło więcej niż 6 tygodni, cały cykl szczepienia należy rozpocząć ponownie. Ze względu na doustną drogę podania należy pamiętać, aby co najmniej godzinę przed i godzinę po wypiciu szczepionki wstrzymać się od spożywania posiłków i innych płynów, a także przyjmowania leków.

Po podaniu szczepionki mogą wystąpić działania niepożądane, spośród których najczęściej obserwuje się:

  • bóle brzucha,
  • biegunkę,
  • nudności i wymioty.

Szczepienie przeciwko cholerze zalecane jest osobom planującym podróż w obszary wysokiego ryzyka zachorowania. Ostatnią dawkę należy przyjąć co najmniej tydzień przed potencjalnym narażeniem na zachorowanie. Należy jednak pamiętać, że mimo przyjętego szczepienia należy bezwzględnie przestrzegać zasad higieny oraz spożywać wodę wyłącznie z bezpiecznych źródeł.

Na świecie dostępne są również dwie inne szczepionki przeciwko cholerze. Zawierają inaktywowane szczepy O1 i O139, ale nie ma w nich podjednostki toksyny B. Obie są rutynowo wykorzystywane do wyszczepiania ludności w krajach rozwijających się.

Cholera – sposoby leczenia

Podstawowym sposobem leczenia cholery jest odpowiednie nawadnianie doustne, które jest skutecznym postępowaniem u większości chorych. Objętość przyjmowanych płynów ustalana jest indywidualnie, w zależności od liczby oddawanych stolców.

Od 2001 r. rekomendowanym przez WHO i UNICEF sposobem nawadniania jest nowa formuła doustnych płynów nawadniających (ORS, oral rehydration solution), zawierająca chlorek sodu, cytrynian sodu, chlorek potasu i glukozę rozpuszczone w 1 l wody. Mniejsza niż w przypadku typowych elektrolitów osmolarność sprawia, że płyn ten może być podawany nie tylko dorosłym, ale i dzieciom.

W cięższych przypadkach konieczne może być nawadnianie drogą dożylną. W leczeniu pacjentów z cholerą stosuje się również tetracykliny, które podawane w dawce 1 g dziennie przez 5 dni skracają czas trwania biegunki.

  1. Charakterystyka Produktu Leczniczego Dukoral, www.ema.europa.eu [online], https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/dukoral-epar-product-information_pl.pdf [dostęp:] 03.06.2022 r.
  2. M. Fanous, S. K.K. King. Cholera, www.ncbi.nlm.nih.gov [online], https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470232/ [dostęp:] 03.06.2022 r.
  3. K. Korzeniewski. Cholera – choroba szczególnie niebezpieczna w krajach popularnych wśród turystów, Wybrane problemy kliniczne" 4(1), 2020.
  4. D. Lippi E. Gotuzzo, S. Caini. Cholera. Microbiol Spectr" 4(4), 2016.
  5. T. Zajączkowski, Epidemia cholery w Gdańsku i Europie w latach 1831–1832 [online], https://journals.viamedica.pl/gazeta_amg/article/download/50118/37013 [dostęp:] 03.06.2022 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

    Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach. Część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja bólu w nadgarstku

    Ból nadgarstka to przypadłość, która może pojawiać się u ludzi w każdym wieku. Względnie duża ruchomość oraz lokalizacja przebiegu nerwów i ścięgien sprawia, że bolący nadgarstek może często upośledzać pracę dystalnej części kończyny górnej. Co oznacza ból nadgarstka i kciuka czy ból nadgarstka i łokcia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

  • Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie

    Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami. Często występują również inne objawy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy wodnisty stolec. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia. Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej, zmiany stylu życia i diety.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij