Mężczyzna z wypaleniem zawodowym
Weronika Grzywna

Wypalenie zawodowe – objawy, sposoby leczenia

Uczucie przemęczenia i niechęci do wykonywanej pracy towarzyszy coraz większej ilości osób. Zjawisko wypalenia zawodowego staje się tak powszechne, że decyzją WHO od 1 stycznia 2022 roku zostało ono zakwalifikowane jako jednostka chorobowa. Dowiedz się, czy masz objawy wskazujące na wypalenie zawodowe, a także jakie są sposoby radzenia sobie z tym problemem. 

Wypalenie zawodowe staje się coraz bardziej powszechnym problemem w społeczeństwie. Według badania przeprowadzonego przez ADP “People at Work 2022: A Global Workforce View” ok. 23 proc. Polaków zmaga się z wypaleniem zawodowym. Z kolei z sondażu przeprowadzonego przez UCE RESEARCH i SYNO w 2021 roku aż 65 proc. pracujących Polaków odczuwało symptomy syndromu wypalenia zawodowego.

Wypalenie zawodowe – czym jest?

Wypalenie zawodowe nazywane również syndromem wypalenia zawodowego obecnie uznawane jest przez coraz więcej osób za chorobę cywilizacyjną. Jest ono stanem psychicznego i fizycznego wyczerpania związanego ze sferą zawodową.

Od 1 stycznia 2022 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podała informację, że wypalenie zawodowe wg Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób zostało zaklasyfikowane jako choroba (ICD-11). Według ICD-11 cechuje się ono brakiem energii, mentalnym odcięciem od pracy, negatywnym nastawieniem do obowiązków zawodowych oraz odczuwaniem obniżonej skuteczności zawodowej.

Christina Maslach w swojej koncepcji wyróżniła 3 etapy wypalenia zawodowego:

  • emocjonalne wyczerpanie  spowodowane wysokimi oczekiwaniami stawianymi zarówno przez innych, jak i przez samego siebie.
  • cynizm i depersonalizacja  charakteryzuje się emocjonalnym chłodem wobec pacjentów/klientów oraz współpracowników, brakiem zaangażowania w pracę.
  • poczucie obniżenia oceny własnych dokonań  cechuje się negatywnym postrzeganiem samego siebie, poczuciem braku osiągnięć i kompetencji, brakiem sensu wykonywania pracy.

Wypalenie zawodowe – objawy

W literaturze naukowej znajdziemy rozróżnienie na kilka faz wypalenia zawodowego. Pierwsze symptomy mogą wskazywać na zwykłe przemęczenie, w związku z czym są one często bagatelizowane. Początkowo pojawia się nadmierne zmęczenie, ogólny brak energii i chęci do podejmowania obowiązków zawodowych, drażliwość oraz frustracja. W kolejnych etapach wypaleniu zawodowemu towarzyszy:

  • obniżony nastrój,
  • problemy z koncentracją,
  • odczuwanie negatywnych emocji,
  • izolowanie się od innych,
  • brak poczucia sensu,
  • bezradność,
  • poczucie pustki,
  • niska samoocena,
  • zaniedbywanie pracy,
  • apatia.
Do symptomów wypalenia zawodowego można także zaliczyć objawy psychosomatyczne, takie jak bóle głowy lub brzucha, które pojawiają się w odpowiedzi na chroniczny stres.

Powiązane produkty

Jakie są przyczyny wypalenia zawodowego?

Nie da się jednoznacznie określić przyczyn wypalenia zawodowego. Istnieje jednak kilka czynników, które mogą predysponować do jego wystąpienia, m.in.:

  • długotrwały stres,
  • przeciążenie obowiązkami,
  • szeroki zakres wykonywanych obowiązków,
  • presja ze strony przełożonych,
  • stawianie sobie zbyt wygórowanych oczekiwań,
  • konieczność podejmowania ważnych decyzji,
  • niewspierające środowisko pracy (konflikty ze współpracownikami lub przełożonymi),
  • niezadowolenie z pracy,
  • brak możliwości awansu i rozwoju,
  • pracoholizm,
  • rutyna w pracy.

Do rozwoju wypalenia zawodowego przyczynić może się również nieumiejętność rozgraniczenia życia prywatnego od pracy. Na rozwój syndromu może mieć wpływ zabierane pracy do domu, praca po godzinach, brak czasu na odpoczynek, niekorzystanie z urlopu, chęć rywalizacji, nadmierne skupienie na karierze zawodowej oraz perfekcjonizm.

Jakie zawody są najbardziej narażone na wypalenie zawodowe?

Syndrom wypalenia zawodowego tak naprawdę może dotyczyć wszystkich pracowników, w różnym wieku i o odmiennej płci. Liczne badania wskazują jednak na to, że jest on charakterystyczny dla zawodów, w przypadku których praca opiera się na kontakcie z innymi i pomaganiu innym osobom.

Wobec tego najczęściej wypalenie zawodowe diagnozowane jest u personelu medycznego, u lekarzy, pielęgniarek, opiekunów medycznych oraz psychologów. Ponadto często dotyka ona nauczycieli dziennikarzy, sprzedawców, dyrektorów oraz managerów. Syndrom ten może też rozwinąć się u osób, które całe swoje życie podporządkowują pracy i karierze zawodowej.

Leczenie wypalenia zawodowego – do jakiego lekarza iść z wypaleniem zawodowym?

Z początkowymi symptomami wypalenia zawodowego możemy być w stanie poradzić sobie samodzielnie. Kluczem będzie uświadomienie sobie problemu i podjęcie kilku istotnych kroków. Przede wszystkim zmniejszenie liczby obowiązków, znalezienie czasu na odpoczynek oraz zregenerowanie swoich sił. Jeżeli natomiast objawy są na tyle silne, że utrudniają nasze codzienne funkcjonowanie, wówczas warto zgłosić się po pomoc do psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry.

L4 na wypalenie zawodowe – na jak długo można dostać zwolnienie?

Ogłoszenie nowej klasyfikacji ICD-11 wywołało wiele dyskusji na temat możliwości wystawienia L4 na wypalenie zawodowe. W rzeczywistości jednak w Polsce wciąż obowiązuje starsza wersja ICD-10, a prace nad wdrożeniem ICD-11 cały czas trwają.

Lekarz, który ma uprawnienia do wystawienia zwolnienia, ostatecznie decyduje, czy zwolnienie zostanie wystawione oraz jaki kod choroby w nim umieści. W związku z tym, że w Polsce nie obowiązuje ICD-11, lekarze nie mają możliwości wystawienia L4 na wypalenie zawodowe.

Do tej pory w zwolnieniu lekarskim wystawianym pracownikom zmagającym się z nadmiernym stresem w sferze zawodowej, jako przyczyna wskazywane były choroby psychiczne.

Jak zapobiegać syndromowi wypalenia zawodowego?

Wypaleniu zawodowemu warto przeciwdziałać, zamiast je leczyć, podejmując odpowiednie kroki profilaktyczne. Każdy pracownik powinien zadbać o utrzymanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Warto nauczyć się stawiać sobie granice, organizować pracę i ustalać priorytety. Duże znaczenie ma również świadomość własnych kompetencji, która pomoże w stawianiu sobie realistycznych celów.

Pracownik poza pracą powinien również dbać o samego siebie i poświęcać wolny czas na zainteresowania lub hobby. Nie warto rezygnować z urlopu. Każdy człowiek ma prawo do odpoczynku od pracy i zregenerowania się zarówno psychiczne, jak i fizycznie. Szczególną rolę odgrywa także atmosfera w miejscu pracy, która powinna sprzyjać wykonywaniu obowiązków zawodowych.

  1. K. Kulikowski (dostęp: 31 maja 2022). Wypalenie zawodowe - fakty, mity, kontrowersje. https://doi.org/10.31219/osf.io/xkryj
  2. C. A. Maslach (1998). Multidimensional theory of burnout.
  3. H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe, przyczyny, zapobieganie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
  4. H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe psychologiczne mechanizmy i uwarunkowania. Poznań 1996.
  5. World Health Organization. (2019). ICD-11: International classification of diseases

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn, jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Częstomocz może się pojawić m.in. przy chorobach ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto zwrócić się o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać ten problem.

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij