Pielęgniarka pobiera pacjentce krew do badnia z prawego zgięcia łokciowego
Barbara Sitek

Badanie poziomu selenu – normy, przygotowanie, cena badania

Badanie poziomu selenu we krwi wykonuje się najczęściej przed planowaną suplementacją tego pierwiastka, a także w przypadku prowadzenia procesów diagnostycznych schorzeń o podłożu neurologicznym, hormonalnym, kardiologicznym lub psychicznym. Jakie są normy poziomu selenu w organizmie, ile kosztuje badanie i jak się do niego właściwie przygotować?

Selen jest to jeden z mikroelementów, które w ilościach śladowych są niezbędne do prawidłowej pracy ludzkiego organizmu. Zarówno niedobór, jak i nadmiar selenu jest niebezpieczny dla zdrowia. Obniżony poziom tego pierwiastka zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów, niedoborów odporności, dysfunkcji natury sercowo-naczyniowej oraz zaburzeń nastroju. Podwyższone stężenie selenu również może prowadzić do rozwoju guzów złośliwych, szczególnie u osób z grupy ryzyka, np. kobiet obciążonych dziedziczną mutacją genów BRCA1 lub BRCA2. Ze względu na to, że zakres prawidłowych stężeń selenu we krwi jest bardzo wąski, wszystkie osoby planujące suplementację tego pierwiastka powinny sprawdzić, jak wygląda fizjologiczny poziom selenu we krwi przed jej rozpoczęciem.

Jaką rolę selen pełni w organizmie człowieka?

Selen należy do grupy tzw. pierwiastków śladowych, co oznacza, że choć zapotrzebowanie na ten mikroelement i jego stężenie jest w organizmie człowieka niewielkie, tak jednak bez tej niedużej ilości nie jest on w stanie prawidłowo funkcjonować. Selen jest elementem budującym aminokwasy, które są kluczowymi enzymami dla wielu przemian metabolicznych organizmu oraz katalizujących reakcje utleniania i redukcji, dzięki czemu wykazuje działanie antyoksydacyjne i chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Oprócz tego pierwiastek ten uczestniczy w rozwoju i regeneracji tkanki mięśniowej oraz w produkcji plemników (spermatogeneza), działa ochronnie na pracę neuronów, układu odpornościowego i serca, bierze udział w syntezie DNA i wytwarzaniu hormonów tarczycy. Dzięki hamowaniu podziałów komórek nowotworowych, zmiataniu reaktywnych form tlenu, tworzeniu nieaktywnych (neutralizujących) kompleksów z metalami ciężkimi – kadmem, rtęcią czy ołowiem (pierwiastkami o potwierdzonym działaniu rakotwórczym), selen jest uznawany za pierwiastek o działaniu przeciwnowotworowym, zmniejszającym ryzyko wystąpienia niektórych typów nowotworów. U osób, które już zachorowały na nowotwór lub są narażone na podwyższone ryzyko tej choroby, np. ze względu na predyspozycje genetyczne, kontrolowana suplementacja, której celem jest uzyskanie ściśle określonego stężenia selenu we krwi, może być jednym z elementów profilaktyki antynowotworowej.

Czym jest ilościowe badanie selenu?

Ze względu na to, że selen wykazuje swoje pozytywne działanie jedynie wtedy, gdy znajduje się w ściśle określonym zakresie stężeń, bardzo ważne jest, aby każda decyzja o rozpoczęciu suplementacji tego pierwiastka była poprzedzona określeniem jego stężenia we krwi. Dzięki ilościowemu oznaczeniu stężenia selenu możliwe jest sprawdzenie, czy poziom pierwiastka znajduje się w zakresie normy, czy konieczne jest jego uzupełnienie. Ilościowe badanie selenu powinny również wykonać osoby, które zaobserwowały u siebie objawy mogące wskazywać na nieprawidłowe stężenie tego pierwiastka, mężczyźni leczeni z powodu niepłodności oraz pacjenci chorujący na depresję, choroby sercowo-naczyniowe, zapalenie trzustki, astmę lub reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), ponieważ choroby te często prowadzą do niedoborów selenu.

U osób zdrowych optymalne stężenie selenu zależy od wieku oraz płci. U mężczyzn poniżej 60. roku życia powinno mieścić się w przedziale 75–85 µg/l, u mężczyzn starszych  w zakresie 110–120 µg/l. U kobiet, bez względu na wiek, rekomendowany poziom selenu wynosi od 98 do 108 µg/l.

Warto pamiętać, że zarówno niedobór, jak i nadmiar selenu nie jest korzystny dla organizmu i może prowadzić do poważnych zaburzeń. Jest to szczególnie istotne u pacjentów onkologicznych lub osób zagrożonych wystąpieniem choroby nowotworowej. W takich przypadkach optymalne zakresy stężeń selenu oraz innych mikroelementów, np. cynku mogą znacznie różnić się od tych podanych wyżej, a decyzja o rozpoczęciu ewentualnej suplementacji i stosowanych dawkach powinna być podejmowana wyłącznie po konsultacji z lekarzem.

Powiązane produkty

Objawy nadmiaru i niedoboru selenu

Niedobory selenu prowadzą do zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz nowotworów i mogą objawiać się m.in. w postaci zaburzeń nastroju, problemów skórnych, obniżenia odporności, niepłodności i obniżonej liczby plemników u mężczyzn, problemów z funkcjonowaniem tarczycy (np. autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy) albo wątroby. Długotrwały, obniżony poziom selenu może prowadzić do rozwoju chorób wywołanych jego niedoborem: choroby Keshan (kardiomiopatii rozstrzeniowej) i choroby Keshin-Beck (związanej z zaburzeniami wzrostu u dzieci).

Podwyższony poziom selenu może natomiast objawiać się m.in.: wypadaniem włosów, odbarwieniem i łamliwością paznokci, stanami zapalnymi skóry, bólami stawów, rozdrażnieniem, zmęczeniem i innymi symptomami ze strony układu nerwowego oraz prowadzić do zaburzeń żołądkowo-jelitowych, takich jak wymioty, biegunki czy mdłości. Należy pamiętać, że nadmiar selenu jest dla organizmu toksyczny, a jednorazowe spożycie dużej dawki pierwiastka może prowadzić do zatrucia, którego konsekwencją będzie marskość wątroby, obrzęk płuc, a nawet śmierć.

Przyczyny nadmiaru i niedoboru selenu?

Niedobory selenu są wśród Polaków powszechne. Wynika to zarówno z niskiej zawartości tego pierwiastka w glebie, jak i z nieprawidłowych nawyków żywieniowych i źle zbilansowanej diety. Do grup podwyższonego ryzyka należą szczególnie te osoby, u których występuje upośledzone wchłanianie jelitowe, np. na skutek chorób zapalnych jelit lub też nowotwór, niewydolność nerek albo wątroby. Niższe poziomy selenu występują również często u palaczy tytoniu, osób starszych i pacjentów z obniżoną odpornością, chorobami serca, tarczycy, reumatoidalnym zapaleniem stawów albo depresją.

Sprawdź, jakie najlepsze tabletki z selenem znajdziesz na DOZ.pl

Do podwyższenia poziomu selenu we krwi dochodzi najczęściej w wyniku spożywania zbyt dużej ilości suplementów diety lub na skutek zatrucia, związanego np. z narażeniem zawodowym (u osób pracujących w górnictwie lub hutnictwie szkła i stali).

Badanie selenu – jak się przygotować?

Badanie stężenia selenu przebiega podobnie do większości standardowych testów laboratoryjnych. Od pacjenta pobierana jest próbka krwi żylnej, w której oznaczany jest poziom pierwiastka. Do laboratorium, punktu pobrań lub innego diagnostycznej placówki należy zgłosić się, będąc na czczo, czyli zachowując około 12-godzinną przerwę od ostatniego posiłku.

Badanie ilościowe selenu – cena/refundacja i skierowanie

Skierowanie na badanie selenu w ramach NFZ może zostać wystawione przez lekarza specjalistę – endokrynologa. Jeśli jednak decydujemy się na wykonanie testu na własną rękę, należy przygotować się na poniesienie kosztu ok. 120–160 zł. Oznaczenie poziomu selenu warto jednak wykonać w pakiecie, wraz z oznaczeniem stężenia innych kluczowych mikroelementów, takich jak cynk lub miedź, który nie różni się znacząco ceną, a pozwala na kompleksową ocenę stanu organizmu. Dodatkowo stężenie tych pierwiastków również wpływa na ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Na wynik badania czeka się najczęściej około 10 dni roboczych.

  1. Klecha B., Bukowska B., Selen w organizmie człowieka – charakterystyka pierwiastka i potencjalne zastosowanie terapeutyczne.,  BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – nr XLIX, 2016.
  2. Książek I., Molekularne aspekty aktywności biologicznej selenu., Postępy biologii komórki. Tom 42, nr 1, 2015.
  3. Gámez C., Ruiz-López D., Artacho R., Navarro M., Puerta A., López C., Serum Selenium in Institutionalized Elderly Subjects and Relation to Other Nutritional Markers, Clinical Chemistry, Vol. 43/ 4, 1997/
  4. Diagnostyka poziomu selenu.,[online],https://diag.pl/lekarz/diagnostyka-poziomu-selenu/  [ostatni dostęp]: 04. 05. 2022

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Klirens kreatyniny (GFR) – badanie, normy, wskazania

    GFR to parametr służący do oceny wydolności pracy nerek. Bez aktualnego wyniku badania wskaźnika czynności nerek nie możemy np. wykonać obrazowych badań diagnostycznych, w których niezbędne jest zastosowanie kontrastu (np. RTG) dla lepszego uwidocznienia oznaczanych struktur. Ponadto klirens kreatyniny jest niezbędnym miernikiem wydolności nerek w trakcie ich terapii. Dzięki niemu możliwa jest ocena skuteczności leczenia nefrologicznego i ewentualnej konieczności zastosowania poważniejszych kroków terapeutycznych, jak chociażby wdrożenie leczenia nerkozastępczego. Kto może skierować nas na badanie GFR, ile kosztuje i jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Wysokie ALT – czego jest objawem? Jakie są normy badania ALT?

    Prawidłowy zakres referencyjny dla aminotransferazy alaninowej zależy od wielu czynników i może różnić się w zależności od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie. Oznaczenie poziomu ALT we krwi pozwala na wykrycie chorób wątroby i ocenę stopnia ich zaawansowania, jak również na różnicowanie określonych schorzeń wątroby między sobą. Jakie są normy ALT we krwi, jak wygląda badanie oraz czy do oznaczenia trzeba być na czczo?

  • Biorezonans – co to jest, jak działa i czy jest skuteczny w leczeniu chorób i nałogów?

    Biorezonans magnetyczny to jedna z metod wykorzystywanych przez osoby praktykujące niekonwencjonalne formy leczenia różnych chorób. Nie udało się dotychczas jednoznacznie rozstrzygnąć, czy terapia z użyciem biorezonansu jest skuteczna. Największym problemem jest brak rzetelnych badań naukowych, które potwierdziłyby słowa zwolenników tej metody dotyczące tego, czy i jak naprawdę działa biorezonans.

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

  • Badanie AMH (wskaźnik rezerwy jajnikowej) – normy, cena

    Badanie AMH, czyli hormonu antymüllerowskiego, jest jednym z kluczowych elementów oceny rezerwy jajnikowej kobiety. Pozwala na ocenę liczby pęcherzyków jajnikowych, które mogą być stymulowane w ramach procedury in vitro. Na czym polega to badanie? Czy warto je wykonać? Jak interpretować wyniki?

  • Badania na niepłodność dla kobiet – jak wyglądają? Jak się przygotować?

    Niepłodność to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Szacuje się, że nawet 15% par boryka się z problemami z zajściem w ciążę. Spośród wszystkich przyczyn niepłodności w związku 40% leży po stronie mężczyzn, 40% po stronie kobiet, a w 20% przyczyny pochodzą od obojga partnerów. Wielu z nich zwraca się o pomoc do specjalistów, którzy oferują różne metody diagnostyki i leczenia niepłodności. Jakie badania na niepłodność warto zrobić?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.