Estriol – normy, niedobór, nadmiar, interpretacja wyników badania. Estriol wolny w ciąży
Agnieszka Gierszon

Estriol – normy, niedobór, nadmiar, interpretacja wyników badania. Estriol wolny w ciąży

Estriol to hormon produkowany głównie podczas ciąży przez łożysko i nadnercza płodu. Norma estriolu w organizmie kobiety ciężarnej może być nawet 1000 razy wyższa niż ta w organizmie pacjentki niebędącej w ciąży, u której stężenie tego hormonu jest znikome. Razem z badaniem estriolu należy wykonać oznaczenie innych parametrów krwi, takich jak wolny estriol, (β-hCG) i AFP. Obniżony poziom estriolu w wyniku badań może świadczyć o wystąpieniu u płodu wad chromosomalnych w postaci zespołu Downa, Edwardsa oraz wad morfologicznych cewy nerwowej prawidłowej. Jak należy przygotować się do pobrania krwi, jak interpretować wynik badania estriolu w pierwszym, drugim i trzecim trymestrze ciąży i ile kosztuje oznaczenie stężenia hormonu we krwi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Estriol jest hormonem steroidowym z grupy estrogenów, który w niewielkich ilościach występuje w organizmie i jest fizjologicznie wydzielany w okresie ciąży przez łożysko i nadnercza płodu. Badanie poziomu estriolu służy do monitorowania dojrzałości płodu i prawidłowego rozwoju ciąży. W praktyce klinicznej badanie poziomu wolnego estriolu wraz z jednoczesnym oznaczeniem innych parametrów biochemicznych, tj. alfa-fetoproteiny (AFP) i gonadotropiny kosmówkowej (β-hCG) może być użyteczne w badaniach prenatalnych służących ocenie ryzyka niektórych trisomii chromosomalnych, np. zespołu Edwardsa (trisomia 18), zespołu Downa (trisomia 21) lub wad cewy nerwowej płodu.

Estriol – co to jest? Jakie ma właściwości ten żeński hormon płciowy?

Estriol jest hormonem steroidowym z grupy estrogenów produkowanym w okresie ciąży przez nadnercza płodu rozwijającego się w organizmie matki i ulegającym dalszym przekształceniom w wątrobie płodu i w łożysku. Kolejne etapy metabolizmu estriolu zachodzą w wątrobie kobiety ciężarnej, gdzie estriol jest metabolizowany. Po tych przemianach wolny estriol w krążeniu kobiety ciężarnej stanowi jedynie 9% estriolu całkowitego. Dobowy poziom syntezy estriolu w organizmie kobiety ciężarnej może być nawet 1000 razy wyższy niż w organizmie zdrowej kobiety niebędącej w ciąży. Biorąc pod uwagę fakt, że w prawidłowo rozwijającej się ciąży wydzielanie estriolu wzrasta z tygodnia na tydzień, hormon ten stanowi dobry marker prawidłowego rozwoju płodu. Gwałtowny spadek stężenia estriolu lub długo utrzymujący się jego niski poziom mogą świadczyć o zagrożeniu ciąży, wadach rozwojowych lub obumarciu płodu.

Kolejnym obok utrzymywania prawidłowego przepływu krwi przez łożysko i integracji płodowo-łożyskowej działaniem estriolu jest działanie łagodzące objawy pomenopauzalnego zaniku nabłonka błony śluzowej pochwy, w związku z czym estriol stanowi lek z wyboru w leczeniu miejscowym tego schorzenia. Estriol jest dostępny w aptekach najczęściej w postaci kremu dopochwowego lub globulek o przedłużonym działaniu (estriolum), przywraca prawidłową czynność nabłonka błony śluzowej pochwy, normalizuje poziom pH i regeneruje naturalną florę bakteryjną. Zwiększa też oporność komórek nabłonka na zakażenia i łagodzi zanikowe zapalenie sromu i pochwy. Zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych i wzmacnia ich ściany oraz niweluje uderzenia gorąca i bezsenność, często obserwowane u pacjentek po menopauzie. Estriol w postaci leku można stosować miejscowo u kobiet, u których istnieją przeciwwskazania do systemowej hormonalnej terapii zastępczej.

Kiedy należy wykonać badanie estriolu?

Seryjne pomiary estriolu zaleca się w diagnostyce zaburzeń miesiączkowania, przy prowadzeniu ciąż powikłanych cukrzycą i nadciśnieniem oraz ciąż przenoszonych i o nieokreślonym zaawansowaniu. Badanie wolnego estriolu wykonane pomiędzy 14 a 20 tygodniem ciąży wraz z pakietem innych badań biochemicznych stanowi jedno z badań prenatalnych, umożliwiających ocenę aberracji chromosomalnych (zespół Downa i zespół Edwardsa) i wad cewy nerwowej (rozszczep kręgosłupa i podniebienia) u płodu.

Powiązane produkty

Właściwy poziom wolnego estriolu w ciąży. Test potrójny – bhCG, estriol, AFP

Poziom estriolu w ciąży prawidłowej systematycznie rośnie od około 8. tygodnia i zaczyna obniżać się po ukończeniu 40. tygodnia ciąży. Wykonywany pomiędzy 14. a 20. tygodniem ciąży test potrójny, w którego przebiegu oznacza się poziom wolnego estriolu, ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (β-hCG) i alfa-fetoproteiny (AFP), stanowi jedno z szeroko dostępnych badań prenatalnych, służących do oceny dobrostanu płodu. Wyniki badań poziomu wolnego estriolu i pozostałych parametrów biochemicznych uzyskane u pacjentki ciężarnej porównuje się z wynikami prawidłowymi dla odpowiedniego wieku ciążowego za pomocą programu komputerowego, który bierze pod uwagę także wiek, wagę i rasę pacjentki oraz wywiad kliniczny w kierunku cukrzycy i chorób genetycznych i na tej podstawie oblicza ryzyko wystąpienia u płodu wad chromosomalnych, takich jak zespół Downa (trisomia 21) i Edwardsa (trisomia 18) oraz wad morfologicznych cewy nerwowej płodu. W przypadku wystąpienia trisomii stężenie wolnego estriolu we krwi pacjentki jest niższe niż w przypadku ciąży prawidłowej. Test potrójny, uwzględniający w pomiarach również wiek ciężarnej, charakteryzuje się czułością na poziomie około 66–69% w przypadku ciąży pojedynczej, jednak obliczenie ryzyka wad płodu w ciążach mnogich obarczone jest dużą trudnością.

Jeśli wyniki uzyskane w teście potrójnym budzą u lekarza prowadzącego podejrzenie wystąpienia wady płodu, wskazane jest przeprowadzenie dalszych badań diagnostycznych, takich jak amniopunkcja i badanie ultrasonograficzne o dobrej rozdzielczości, potwierdzających lub wykluczających diagnozę.

Estriol – przebieg badania

Standardowe badanie poziomu estriolu przeprowadza się w osoczu krwi żylnej, pobranej ze zgięcia łokciowego. Nie jest wymagane szczególne przygotowanie do badania, jednak przed pobraniem krwi wskazane jest pozostawanie na czczo, to oznacza bez jedzenia, picia, żucia gumy i palenia papierosów przez 8 do 12 godzin. W przypadku badań seryjnych poziomu estriolu ważne jest, by kolejne pobrania krwi wykonywać o tej samej porze dnia. W uzasadnionych przypadkach, na wyraźne zlecenie lekarza prowadzącego, możliwe jest także oznaczenie poziomu estriolu w ślinie lub dobowej zbiórce moczu.

Estriol – normy, interpretacja wyniku badania

Poziom estriolu u kobiet nieciężarnych jest z reguły niższy niż 0,2 ng/ml. Norma estriolu u mężczyzn wynosi mniej niż 0,18 ng/ml. W przypadku estriolu wolnego norma wynosi poniżej 0,07 ng/ml u kobiet i poniżej 0,08 ng/ml u mężczyzn.

Od około 8. tygodnia ciąży poziom estriolu w surowicy kobiety ciężarnej systematycznie wzrasta, a normy estriolu u kobiet ciężarnych wynoszą odpowiednio około:

  • w pierwszym trymestrze ciąży: poniżej 2,5 ng/ml w pierwszym trymestrze ciąży,
  • w drugim trymestrze ciąży: poniżej 9,6 ng/ml,
  • w trzecim trymestrze ciąży poniżej 14,6 ng/ml.

Estriol – nadmiar

Nadmiar estriolu w organizmie kobiety nieciężarnej może objawiać się zaburzeniami miesiączkowania, a także prowadzić do choroby zakrzepowo-zatorowej, powstawania obrzęków i kamicy dróg żółciowych.

Estriol – niedobór

Obniżone stężenie estriolu we krwi i moczu kobiety ciężarnej obserwuje się w przebiegu ciąży nieprawidłowej. W przypadku wad ośrodkowego układu nerwowego płodu zmniejszony poziom estriolu wynika z zaniku lub niedorozwoju nadnerczy płodu. Może być także spowodowany przyczynami leżącymi po stronie matczynej, np. ostrym odmiedniczkowym zapaleniem nerek, cukrzycą czy niedokrwistością z niedoboru żelaza.

Niskie stężenie estriolu niepowiązane z zagrożeniem ciąży występować może także w przebiegu choroby metabolicznej związanej z chromosomem X, polegającej na niedoborze enzymu sulfatazy łożyskowej i – w konsekwencji – na występowaniu u noworodków płci męskiej rybiej łuski.

Estriol u mężczyzn

Nadmiar estriolu u mężczyzn może wpływać na sylwetkę, która charakteryzuje się wówczas kobiecymi cechami, w tym ginekomastią.

Badanie estriolu – cena/refundacja badania

Gdy na badanie poziomu estriolu skierowanie wyda lekarz posiadający odpowiednią specjalizację, np. ginekolog-położnik, a wskazania do badania będą uprawniały pacjentkę do uzyskania refundacji, koszt badania poniesie Narodowy Fundusz Zdrowia. W przypadku, gdy sami zdecydujemy się na wykonanie oznaczenia poziomu estriolu, jego koszt wyniesie około 60–70 złotych. Z uwagi na skomplikowaną metodykę badania na wynik oczekuje się około 5. dni roboczych.

Należy przy tym pamiętać, by nie interpretować wyników badań samodzielnie i każdy wynik badania skonsultować z lekarzem prowadzącym, który w ich interpretacji weźmie pod uwagę pełny wywiad kliniczny, a nie tylko wynik pojedynczego oznaczenia poziomu estriolu.
  1. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, pod red. A. Dembińskiej-Kieć, J. Naskalskiego i B. Solnicy, wyd. IV, Wrocław 2018.
  2. Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna, Warszawa 2014.
  3. Neumeister B, Besenthal I, Böhm B.O. Diagnostyka laboratoryjna – poradnik kliniczny. Wrocław 2013.
  4. Estrogens, https://labtestsonline.org/ [online], https://labtestsonline.org/tests/estrogens, [dostęp:] 31.03.2021.
  5. Maternal Serum Screening Second Trimester, https://labtestsonline.org/ [online], https://labtestsonline.org/tests/maternal-serum-screening-second-trimester [dostęp:] 26.03.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Próby wątrobowe (ALAT i ASPAT) — co oznaczają podwyższone wyniki?

    Próby wątrobowe to enzymy, po oznaczeniu których można stwierdzić, w jakim stanie jest wątroba i czy pracuje w prawidłowy sposób. Zalicza się do nich aminotransferazy ASPAT i ALAT oraz gamma-glutamylotranspeptydazę (GGTP). ALAT i ASPAT to najczęściej oznaczane próby wątrobowe. Ich pełne nazwy to aminotransferaza alaninowa, czyli ALAT oraz aminotransferaza asparaginowa — ASPAT.

  • Prawidłowe ciśnienie i puls. Jaka jest norma?

    Serce to najważniejszy narząd w organizmie. To dzięki jego pracy można żyć. Razem z nim współpracuje cały układ krążenia — on także powinien funkcjonować prawidłowo. W innym przypadku zaczynają pojawiać się problemy zdrowotne. Z sercem i układem krążenia są bez wątpienia ściśle związane dwa pojęcia — ciśnienie tętnicze oraz puls.

  • CRP – co oznacza CRP wysokie, a co CRP niskie? O jakich chorobach może świadczyć podwyższone CRP?

    Białko C-reaktywne (CRP) to białko ostrej fazy, stanowiące czuły i szybki marker stanu zapalnego i uszkodzenia tkanek wskutek martwicy, urazu lub infekcji. Oznaczenie poziomu CRP jest wskazane w diagnostyce i monitorowaniu terapii stanów zapalnych i infekcji bakteryjnych, chorób o podłożu autoimmunologicznym i nowotworowym oraz zawału serca. Badanie stężenia CRP pozwala również na ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z grupy ryzyka.

  • Rezonans magnetyczny głowy – co wykrywa, ile kosztuje, jak wygląda badanie?

    Rezonans magnetyczny (MRI) głowy to badanie, w którym wykorzystywane są właściwości pola magnetycznego. Najczęściej MRI głowy zleca się po wypadkach samochodowych i urazach głowy, a także w sytuacji pogłębienia diagnostyki neurologicznej. Główną wadą rezonansu, będącego badaniem refundowanym, jest czas oczekiwania na to prześwietlenie, liczony nawet w miesiącach. 

  • Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przebieg badania, wskazania, cena

    Rezonans magnetyczny kręgosłupa to badanie pozwalające na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych. Najczęściej bada się pacjentów, którzy zgłaszają się do neurologa z bólami pleców i drętwieniem kończyn – zarówno rąk, jak i nóg. Częstym wskazaniem do badania jest także uraz kręgosłupa. Ile kosztuje MRI, jak długo trwa badanie i czy kobiety w ciąży mogą przystąpić do rezonansu magnetycznego kręgosłupa? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • IgE całkowite – wskazania do badania poziomu immunoglobuliny typu E (IgE), normy, wyniki

    Przeciwciała klasy IgE, obok przeciwciał klasy IgG, IgM, IgA i IgD, należą do jednej z pięciu podklas immunoglobulin wytwarzanych przez komórki układu odpornościowego. Cząsteczki immunoglobulin klasy IgE wytwarzane są w odpowiedzi na alergeny i obecność pasożytów. Badanie poziomu IgE całkowitego wykonywane jest w przebiegu diagnostyki alergii, atopii i parazytoz (obecność pasożytów w organizmie). Poziom IgE całkowitego zależy od wieku pacjenta, najniższy jest u noworodków i niemowląt, a maksimum osiąga pomiędzy 10. a 15. rokiem życia pacjenta.

  • Badanie poziomu witaminy D, metabolit 25(OH). Normy, cena, interpretacja wyników

    Witamina D bierze udział w gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu, wpływa również na prawidłową budowę i funkcję kości. Oznaczenie poziomu witaminy D ma zastosowanie m.in. w diagnostyce i leczeniu osteoporozy, osteomalacji i krzywicy, chorób wątroby i nerek, a także w monitorowaniu leczenia kortykosteroidami, lekami immunosupresyjnymi i przeciwpadaczkowymi oraz suplementacji witaminą D u pacjentów, którym ją zlecono.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij