Jadalne kwiaty i ich właściwości – które kwiaty można jeść? Jak przygotować je do spożycia?

Nie każdy jest świadomy, że istnieją odmiany kwiatów, które – poza tym, że są atrakcyjne wizualnie – nadają się do jedzenia i mają także bardzo atrakcyjny smak oraz właściwości prozdrowotne. Obecnie stanowią one nie tylko ozdobę talerza w wykwintnych restauracjach, ale także dodatek smakowy lub nawet główny składnik dania. W ostatnich latach można zaobserwować również pozytywny trend dotyczący wykorzystania jadalnych kwiatów do dekoracji tortów, szczególnie weselnych. 

Jadalne kwiaty – trochę historii 

Pomimo że w naszej kuchni spożywanie kwiatów zrobiło się bardziej popularne w ostatnich kilkunastu latach, są one znane już od tysięcy lat. Pierwsze wzmianki o tym pochodzą z drugiego wieku przed naszą erą, z czasów starorzymskich. Jedzenie kwiatów ma także długą tradycję w kulturze kulinarnej Azji, Bliskiego Wschodu oraz wśród rdzennych Amerykanów. Niektóre z nich stosowane są przez cały ten czas, na przykład woda różana do słodzenia napojów lub mięs w rejonie Bliskiego Wschodu. Mieszanka ziół prowansalskich ma w swoim składzie kwiaty lawendy. 

Właściwości jadalnych kwiatów 

Kwiaty stanowią świetne źródło przeciwutleniaczy: polifenoli, karotenoidów oraz witamin. Związki te pomagają walczyć z wolnymi rodnikami, zatrzymując procesy utleniania w organizmie. Dzięki temu możliwe jest zmniejszenie ryzyka pojawienia się chorób cywilizacyjnych. Zazwyczaj im bardziej intensywny kolor rośliny (szczególnie w odcieniach czerwono-fioletowo-niebieskich lub zielonych), tym więcej substancji prozdrowotnych ta część rośliny w sobie kryje. Jak łatwo zauważyć, wiele kwiatów ma bardzo intensywne kolory, mające za zadanie przyciągnąć owady. Ich kolor także wiąże się z ich właściwościami prozdrowotnymi. Kwiaty często zawierają związki pomagające przyswajać inne substancje znajdujące się w daniu. Przykładowo: witamina C pozwoli zwiększyć wchłanianie z przewodu pokarmowego żelaza z mięsa dzięki obecności np. zielonych liści znajdujących się w daniu. 

Spis roślin o jadalnych kwiatach – które można jeść? 

Istnieje około 80 gatunków jadalnych kwiatów. Z bardziej znanych wyróżnić można: 

• nagietek lekarski, którego pomarańczowe płatki dodaje się do sałatek, barwienia zup i sosów, 
• mniszek lekarski (potocznie nazywany mleczem), zrywany wcześnie ma miodowy smak i świetnie pasuje do sałatek lub syropów bądź nalewek, 
• stokrotki pospolite świetnie prezentują się w sałatce, czy jako ozdoba deseru lub tortu. Młode kwiaty mogą być używane w całości, z większych obrywa się tylko płatki, 
• lawenda może być wykorzystywana jako składnik ciastek albo smacznego naparu, 
• kwiaty cukinii świetnie smakują smażone po wcześniejszym obtoczeniu ich w cieście, 
• nasturcja większa ma kwiaty o ostrym smaku przypominającym rzeżuchę, świetnie nadaje się do sałatki, 
• płatki róży jadalnej nadają się do dekoracji lub jako składnik konfitury, 
• bratek ma kwiaty o łagodnym smaku będące jednym z najładniejszych składników sałatek, 
• niebieskie kwiaty ogórecznika lekarskiego lub fiołka wonnego są świetnym składnikiem sałatek lub po kandyzowaniu formą oryginalnego cukierka.

Jadalne kwiaty – gdzie kupić, jak zabezpieczyć, jak przygotować do spożycia? 

Najważniejszą zasadą dotyczącą spożywania kwiatów jest wybieranie do zbierania tylko i wyłącznie znanych gatunków lub kupowanie ich w sprawdzonych sklepach. Kwiaty, które ładnie wyglądają, mogą być zarówno jadalne, jak i trujące, warto więc dbać o ich odpowiedni wybór, tak samo jak w przypadku zbieranych czy kupowanych grzybów.  

Przy zbieraniu lub kupowaniu kwiatów należy wybierać jak najmniejszą ich ilość – mają bardzo krótką trwałość i szybko więdną. Źle przechowywane po kilku czy kilkunastu godzinach będą nieświeże i nie będą nadawały się do spożycia. Kupować powinno się je w pudełkach, a zbierać do koszyka – nie mogą się gnieść ani zaparzać w worku z plastiku. Aby zachować ich świeżość, należy umieścić je na wilgotnych ręcznikach papierowych i wstawić do lodówki w hermetycznie zamkniętym pojemniku.  

Świetnie sprawdza się także prowadzenie własnej przydomowej hodowli – wtedy można mieć świeże kwiaty na dłużej. W sprzedaży dostępne są między innymi nasiona nasturcji, ogórecznika czy nagietka.

Jadalne kwiaty – przepisy 

Sałatka z fiołkami 

Składniki: 

• kilka garści rukoli, 
• 10 pomidorków koktajlowych, 
• 1/2 ogórka zielonego, 
• 1/2 cebuli czerwonej, 
• 1/2 awokado, 
• 1–2 łyżki sosu balsamicznego, 
• garść kwiatów bratków. 

Umytą rukolę umieść na talerzu, na wierzchu ułóż kostki awokado, połówki pomidorków, półtalarki ogórka i cebuli. Skrop sosem balsamicznym. Posyp kwiatkami. 

Panierowane kwiaty cukinii 

Składniki: 

• 6 kwiatów cukinii, 
• 300 ml mleka lub piwa, ewentualnie piwa rozcieńczonego wodą, 
• 1 jajko, 
• 3–4 łyżki mąki, 
• szczypta soli, 
• olej do smażenia. 

Wymieszaj wszystkie składniki ciasta (poza olejem i kwiatami), powinno mieć konsystencję ciasta naleśnikowego. Obtaczaj kwiaty w cieście, smaż na rozgrzanym (ale nie gorącym) oleju, aż będą złote. 

Bezy z fiołkami

Składniki: 

• 3–4 białka, 
• szczypta soli, 
• 1,5 szklanki cukru drobnego, 
• łyżeczka soku z cytryny, 
• 1 łyżeczka mąki ziemniaczanej, 
• garść kwiatów fiołka. 

Ubij białka z dodatkiem soli, aż będą zupełnie sztywne. Dodaj powoli cukier, cały czas miksując, aż się rozpuści. Pod koniec wmieszaj delikatnie szpatułką mąkę i sok z cytryny. Pianę nałóż na blaszkę (najlepiej teflonową lub silikonową matę), a na wierzchu przyklej kwiatki fiołka. Susz przez około godzinę w 110°C.