Tomografia komputerowa (TK) barku  – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja i cena
Michalina Mendyka

Tomografia komputerowa (TK) barku – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja i cena

Tomografia komputerowa barku jest badaniem obrazowym, które służy ocenie zmian pourazowych oraz zwyrodnieniowych w obrębie stawu barkowego. TK jest prześwietleniem, dzięki któremu możliwe jest uzyskanie obrazów wielowymiarowych – 2D oraz 3D. Wykonuje się je z wykorzystaniem kontrastu lub bez zastosowania środka cieniującego. Zgłaszając się na tomografię, należy posiadać ze sobą skierowanie lekarskie, przez wzgląd na wykorzystywanie podczas badania szkodliwego promieniowania jonizującego. Ile kosztuje prześwietlenie barku i czy kobiety w ciąży mogą udać się na tomografię stawu barkowego? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Tomografia komputerowa (TK, CT) to badanie obrazowe polegające na wykonaniu kilkudziesięciu lub kilkunastu zdjęć poszczególnych warstw badanej części ciała. Wykonanie tomografu komputerowego umożliwia uzyskanie obrazów 2D i 3D. CT często wymaga podania środka cieniującego, czyli kontrastu. Prześwietlenie wielopłaszczyznowe (oprócz rezonansu magnetycznego, MRI) uchodzi za dokładniejsze, niż badanie RTG lub USG. Jednym z obszarów badanych w TK jest staw barkowy. Poniżej omówiona metoda obrazowa pozwala na diagnostykę schorzeń w obrębie stawu barkowego, ponadto zmian zwyrodnieniowych oraz pourazowych barku.

Tomografia komputerowa (TK) barku  – co to jest i na czym polega badanie?

Tomografia komputerowa jest wielowymiarową metodą obrazową opartą na działaniu promieniowania jonizującego. Powstałe obrazy przedstawiają badaną płaszczyznę w różnych odcieniach szarości. Kości, które mają znacznie większą zdolność pochłaniania promieniowania, widoczne są jako białe lub jasnoszare, w przeciwieństwie do narządów miąższowych (np. wątroba, nerki), które na zdjęciu widnieją jako ciemnoszare, co wynika z większej chłonności promieniowania. Narządy powietrzne, jak na przykład płuca, na zdjęciu mają kolor czarny. Pacjent w trakcie wykonywania badania CT leży na stole diagnostycznym, który przesuwa się wzdłuż tzw. gantry (okręgu, budowy aparatu), często przez pacjentów nazywany „tubą" lub „komorą". W środku niej znajduje się lampa rentgenowska (emitująca promieniowanie) oraz detektory, które wychwytują promieniowanie jonizujące. TK zleca się najczęściej wówczas, kiedy wskazane jest rozszerzenie procesu diagnostycznego, po wykonaniu innych, mniej dokładnych badań – zazwyczaj USG lub RTG. Tomografia komputerowa jest często badaniem rozstrzygającym diagnozę lekarza prowadzącego. Obraz z TK jest dokładniejszy niż zdjęcie RTG, pomimo że zarówno w jednej i drugiej metodzie stosuje się promieniowanie jonizujące. TK uzyskuje się obrazy trójwymiarowe 3D oraz wtórne rekonstrukcje 2D, gdzie prześwietlenie może być widoczne tylko w projekcji 2D. Wykonuje się tomografię jednego stawu barkowego lub dwóch stawów – porównawczo. W zależności od wskazań możliwe jest podanie dożylnego środka cieniującego (kontrastu), niemniej zawsze musi to wynikać ze skierowania lekarskiego.

Staw barkowy to staw kulisty, który na badaniu widoczny jest wraz z innymi kośćmi i stawami, takimi jak:

  • panewka stawu barkowego,
  • głowa kości ramiennej,
  • szyjka kości ramiennej,
  • łopatka,
  • obojczyk,
  • staw mostkowo-obojczykowy,
  • staw barkowo-obojczykow.

Tomografia komputerowa (TK) barku  – wskazania do badania

Głównym wskazaniem do badania TK jest diagnoza zmian pourazowych (np. zwichnięcie barku, przeciążenie obręczy barkowej) oraz chorób zwyrodnieniowych stawu barkowego. Ponadto w przypadku niejednoznacznego obrazu widocznego na przeglądowym zdjęciu RTG, potwierdzeniem lub wykluczeniem podejrzenia jest obraz uzyskany dzięki TK. Bez konieczności stosowania środka kontrastowego możliwe jest wykrycie chorób, takich jak: dysplazja włóknista oraz choroba Pageta (przewlekła choroba układu kostnego). W przypadku badania dotyczących tkanek miękkich stawu barkowego badaniem z wyboru jest rezonans magnetyczny (MR). TK jest również przydatne w celu oceny struktur kostnych przy planowaniu zabiegów ortopedycznych lub ocenie kondycji pooperacyjnej, np. po operacji założenia śrub, jako następstwa złamania kości ramiennej. Jeśli istnieje konieczność podania pacjentowi środka kontrastowego, rozpoznanie obejmuje diagnostykę w kierunku zmian w tkankach miękkich wokół kości oraz rozległość i występowanie nacieków nowotworowych i zapalnych pochodzących od kości lub tkanek miękkich. Ocenia się stosunek nacieku do jamy szpikowej oraz tkanek miękkich, a także przewlekłe i nietypowe stany zapalne stawów i kości – najczęściej u pacjentów z przeciwwskazaniami do wykonania rezonansu magnetycznego (m.in. klaustrofobia, sztuczna zastawka w sercu, pompa insulinowa, protezy i implanty stomatologiczne).

Polecane dla Ciebie

Tomografia komputerowa (TK) barku – przeciwwskazania do prześwietlenia

Przeciwwskazaniem do wykonania tomografii komputerowej stawu barkowego jest ciąża, szczególnie pierwszy trymestr. Badanie u kobiet ciężarnych wykonuje się tylko w stanie pilnej potrzeby, kiedy nie ma możliwości wykonania innych badań obrazowych, tj. USG czy rezonans magnetycznych. Badanie wykonuje się z zachowaniem szczególnej ostrożności oraz ochrony radiologicznej, stosując specjalne ołowiane osłony radiologiczne i odpowiednią dawkę promieniowania. Przed wejściem do pracowni pacjentka jest zobowiązana powiadomić osobę wykonującą TK o ciąży. Jeśli nie jest pewna swojego stanu, tomografię należy przełożyć i wykonać test ciążowy. Obecność metalowych ciał obcych, np. śrub lub innych metalowych elementów w obrębie stawu nie stanowi przeszkody do wykonania TK, w przeciwieństwie do rezonansu magnetycznego, który może na nie oddziaływać. Co więcej, tomograf komputerowy można wykonać także u osób, u których został wszczepiony rozrusznik serca, także w przeciwieństwie do popularnych badań, czyli MRI i RTG.

Jeśli zachodzi konieczność podania środka cieniującego (środka kontrastowego, czyli kontrastu) należy przeprowadzić dokładny wywiad z pacjentem odnośnie jego stanu zdrowia.

Przeciwwskazaniami, które wykluczają możliwość podania kontrastu w tomografii komputerowej, są m.in. uczulenie na jod (główny składnika kontrastu), nadczynność tarczycy, jaskra oraz niewydolność nerek.

Pacjenci przed badaniem muszą wykonać badanie laboratoryjne na poziom kreatyniny w surowicy krwi, aby skontrolować, na ile ich nerki są wydolne, a tym samym, czy są w stanie wydalić podany w trakcie TK środek cieniujący, usuwany z organizmu wraz z moczem.

Tomografia komputerowa (TK) barku  – jak wygląda badanie?

Większość tomografii komputerowych stawu barkowego wykonuje się bez podania kontrastu, wyjątek stanowi m.in. podejrzenie zmian nowotworowych, gdzie brak środka kontrastowego niesie za sobą brak diagnozy, czyli brak możliwości oceny zmian. Po wejściu do pracowni tomografii pacjent zostanie poproszony o ściągnięcie metalowych elementów garderoby, które znajdują się w okolicy barku. Po położeniu się na stole diagnostycznym należy zachować nieruchomą postawę, utrzymując ją przez cały czas trwania prześwietlenia. Czas trwania badania to około 10 do 15 minut. Ponadto zaleca się zabrać ze sobą poprzednie zdjęcia tego obszaru (jeśli takie istnieją), aby przekazać je lekarzowi do porównania z aktualnym obrazem. Jeśli badanie ma być wykonane z kontrastem, pacjent musi posiadać wyniki badań laboratoryjnych, a przed wejściem do gabinetu zakłada mu się wkłucie dożylne. Tomografię wykonuje się wówczas, kiedy pacjent leży na plecach, niemniej zdarza się, że pacjenci chcą zmieniać ustawienie swojego ciała w trakcie prześwietlenia, aby zobrazować staw w innym położeniu – nie jest to koniecznie ze względu na możliwość oglądania stawu barkowego z każdej strony poprzez tzw. rekonstrukcje obrazu (pozwalają na zobrazowanie różnych warstw oraz ułożenia zbadanego obszaru).

W przypadku, gdy pacjent cierpi na klaustrofobię, można wykonać to badanie, leżąc na brzuchu.

Tomografia komputerowa (TK) barku – jak interpretować wyniki prześwietlenia?

Opis badania tomografii stawu barkowego ma na celu sprawdzenie, w jakim stanie znajduje się układ kostno-stawowy, a dokładnie czy staw barkowy jest ruchomy i jak jest zbudowany. Po wykonaniu tomogramu możliwa jest ocena zaawansowania złamań prostych, jak i wieloodłamkowych (jak ustawione są odłamy kości, czy leżą w osi). Dodatkowo, jeśli pacjent posiada endoprotezę, tomografem można sprawdzić, czy występuje aseptyczne lub nieaseptyczne (niezapalne lub zapalne) obluzowanie protezy. Chorobą rozpoznaną w TK może być również przewlekła niestabilność stawu barkowego. Ponadto lekarz ocenia zmiany zwyrodnieniowe, wygląd panewki stawu barkowego lub to, czy występują nadżerki (ubytki kostne). W badaniu można również poszerzyć diagnostykę pod kątem PHS („zamrożony bark”, zespół bolesnego barku). Jest to zespół objawów, które charakteryzują się głównie ograniczeniem ruchomości barku, czemu towarzyszy ból.

Tomografia komputerowa (TK) barku –  skierowanie, cena/refundacja badania

Do wykonania badania niezbędne jest skierowanie lekarskie. Dotyczy to zarówno badań refundowanych, realizowanych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (w ramach NFZ), jak i tych wykonywanych prywatnie. Tomografię komputerową można zrobić w szpitalach oraz prywatnych placówkach diagnostycznych świadczących tę usługę. Cena TK bez kontrastu mieści się w przedziale od 300 do 400 zł. Natomiast, gdy zajdzie konieczność podania dodatkowo kontrastu koszt badania może wzrosnąć o około 110–150 zł.

  1. J. Sokołowska-Pituchowa, „Anatomia człowieka", Warszawa 2011. 119-121, 151-152
  2. B. Pruszyński i in., Radiologia: diagnostyka obrazowa, „RTG, TK, USG i MR i radioizotopy", Warszawa 2014. 380-388
  3. A. Pogorzała M. Lewińska, A. Bagrowska-Kaliś, W. Stryła, Przyczyny i klasyfikacja nawykowego zwichnięcia stawu ramiennego oraz testy wykorzystywane w ocenie jego niestabilności, Innowacyjność i tradycja w fizjoterapii 2020 71-86
  4. T. Gaździk i in., Szybka diagnoza w ortopedii, Warszawa 2011 1-41
  5. K. Bohndorf, M.W. Anderson, M. Davies, H. Imhof, K. Woertler, Diagnostyka obrazowa układu mięśniowo-szkieletowego, Warszawa 2020 120-124

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przesiewowe badanie słuchu

    Badania przesiewowe wykonywane są rutynowo w celu określenia prawdopodobieństwa wystąpienia choroby lub wczesnego jej wykrycia. Już w pierwszych dniach życia dziecka wykonuje się przesiewowe badanie słuchu. Na czym ono polega? Ile trwa?

  • Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przebieg badania, wskazania, cena

    Rezonans magnetyczny kręgosłupa to badanie pozwalające na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych. Najczęściej bada się pacjentów, którzy zgłaszają się do neurologa z bólami pleców i drętwieniem kończyn – zarówno rąk, jak i nóg. Częstym wskazaniem do badania jest także uraz kręgosłupa. Ile kosztuje MRI, jak długo trwa badanie i czy kobiety w ciąży mogą przystąpić do rezonansu magnetycznego kręgosłupa? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czy mutacja genu MTHFR może być przyczyną poronień nawykowych i zakrzepicy?

    Genotyp genu MTHFR pośrednio wpływa na metabolizm i przyswajanie kwasu foliowego w organizmie człowieka. Mutacja w genie MTHFR jest łączona z występowaniem u pacjenta tendencji do nadkrzepliwości i zakrzepicy, nowotworów bądź zwiększonego ryzyka chorób układu krążenia. Doniesienia te jednak bywają sprzeczne i nie znajdują przełożenia na rekomendacje specjalistów w sprawie wdrożenia profilaktycznej diagnostyki mutacji w genie MTHFR. Kwestia niedoborów kwasu foliowego jest szczególnie istotna w planowaniu ciąży, diagnostyce niepowodzeń położniczych i trudności z utrzymaniem ciąży, a także przy ustalaniu przyczyn urodzenia dziecka z wadą cewy nerwowej.

  • Badanie genetyczne BRCA1 i BRCA2 – na czym polega i jak interpretować wyniki?

    Ryzyko wystąpienia nowotworu piersi i jajników u osoby posiadającej mutację genu BRCA wzrasta odpowiednio do około 60% w przypadku raka piersi i do około 40% w przypadku raka jajnika. Badania mutacji BRCA zaleca się kobietom, u których bliskich krewnych wystąpiły co najmniej dwa przypadki zachorowań na złośliwy nowotwór piersi i/lub jajnika, zwłaszcza gdy choroba pojawiła się u krewnego przed 50. rokiem życia.

  • Co to jest antybiogram i jak wygląda to badanie?

    W 1928 roku Alexander Fleming odkrył pierwszy szeroko stosowany antybiotyk – penicylinę. Ten przełomowy moment w historii medycyny doprowadził nie tylko do zmniejszenia liczby zgonów z powodu zakażeń, lecz również zapoczątkował erę antybiotykoterapii. Szerokie zastosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych doprowadziło jednak do sytuacji, w której bakterie potrafią wymykać się leczeniu. Dlatego w podjęciu decyzji o wyborze jak najskuteczniejszego leku z pomocą przychodzi antybiogram.

  • Badanie in vivo – co to jest?

    Badania in vitro i in vivo stanowią nieodłączny element rozwoju medycyny i nauk pokrewnych. Warto wiedzieć, czym się różnią, aby zrozumieć ich znaczenie dla procesu odkrywania nowych leków czy terapii.

  • Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

    Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

  • Echokardiografia – jak wygląda to badanie, ile trwa?

    Rozwój ultrasonografii pozwolił na nieinwazyjne obrazowanie wielu przestrzeni ludzkiego ciała. Klasyczny aparat USG pozwala nie tylko na obrazowanie jamy brzusznej, ale również serca. Badanie to określa się mianem echokardiografii lub potocznie – echo serca.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij