Niedoczynność tarczycy u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie
Katarzyna Makos

Niedoczynność tarczycy u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie

Niedoczynność tarczycy u dzieci to stan, w którym gruczoł tarczowy nie wytwarza wystarczającej ilości hormonów: trijodotyroniny i tyroksyny. Choroba może być wrodzona lub nabyta. Objawy niedoczynności tarczycy u dzieci to najczęściej: nadmierne zmęczenie, przyrost masy ciała, zaparcia, zahamowanie wzrostu. Jak wygląda diagnostyka i leczenie niedoczynności tarczycy u noworodków, niemowląt i starszych dzieci?  

Niedoczynność tarczycy u dzieci – charakterystyka schorzenia

Niedoczynność tarczycy objawia się obniżonym stężeniem hormonów trijodotyroniny i tyroksyny, których produkcja i wydzielanie regulowane są przez oś podwzgórze-przysadka-tarczyca. Hormony tarczycy odgrywają istotną rolę już w życiu płodowym, biorąc udział w prawidłowym rozwoju i wzroście płodu oraz regulując metabolizm i dojrzewanie komórek na wczesnym etapie życia. Płód zaczyna produkować hormony tarczycowe między 10-12 tygodniem życia, a między 27-28 tygodniem ich stężenie jest ustabilizowane. Wcześniej (w kluczowym okresie rozwoju mózgu dziecka) są one w głównej mierze dostarczane przez łożysko od matki. Z tego powodu bardzo ważne jest odpowiednio wczesne leczenie i kontrola zaburzeń hormonalnych u kobiet ciężarnych z niedoczynnością tarczycy. 

Hormony tarczycy biorą udział w procesach wzrastania – działają korzystnie na wydzielanie hormonu wzrostu, proliferację komórek kości, zwiększają działanie czynników prowzrostowych na chrząstkę. Regulują także metabolizm oraz termogenezę, czyli utrzymanie odpowiedniej ciepłoty ciała, a także wpływają na procesy dojrzewania płciowego. 

Niedoczynność tarczycy u dzieci – przyczyny

Przyczyny niedoczynności tarczycy u dzieci to:

  • zaburzenia rozwojowe – aplazja (brak) tarczycy, hipoplazja, ektopia; 
  • zaburzenia genetyczne w produkcji, transporcie i metabolizmie tyroksyny; 
  • niedoczynność spowodowana przeciwciałami matki; 
  • obwodowa oporność na hormony tarczycy; 
  • niedobór jodu; nadmiar jodu (środki kontrastowe, amiodaron, tyreostatyki przyjmowane przez matkę w ciąży);
  • niedoczynność przysadki (uszkodzenie, niedorozwój przysadki, genetycznie uwarunkowana niedoczynność);
  • zaburzenia funkcji podwzgórza – uraz, zakażenie, zaburzenia rozwoju, wady ośrodkowego układu nerwowego;
  • choroby autoimmunologiczne (choroba Hashimoto), zapalenia tarczycy wirusowe, bakteryjne;
  • uraz tarczycy.

Powiązane produkty

Niedoczynność tarczycy u dzieci – objawy

Niedoczynność tarczycy u noworodka

Wrodzona niedoczynność tarczycy występuje u nowonarodzonych dzieci z częstością 1:3000-4000 tysiące urodzeń rocznie. W Polsce, dzięki przesiewowym badaniom noworodków, większość chorych dzieci jest diagnozowana we wczesnym okresie choroby i szybkie wdrożenie leczenia zapobiega znacznemu opóźnieniu i upośledzeniu psychorozwojowemu (tzw. kretynizm). We wczesnym etapie życia objawy mogą być znikome i ujawniać się dopiero po pewnym czasie, ze względu na działanie odmatczynej tyroksyny transportowanej przez łożysko (25-50% zapotrzebowania płodu). 

W wywiadzie okołoporodowym na zaburzenia tarczycy może wskazywać: ciąża przenoszona, słabe ruchy płodu w trakcie ciąży, wolna akcja porodowa. Noworodek z niedoczynnością tarczycy charakteryzuje się ospałością, obniżonym napięciem mięśniowym, ma problemy z ssaniem i zaparcia (co przejawiać się może opóźnionym oddaniem smółki), innym objawem może być przedłużająca się żółtaczka, przesuszona skóra, obniżona ciepłota ciała. Czasami może występować hipoglikemia, cechy dysmorfii (hiperteloryzm, obrzęk powiek, krótka szyja z niską linią owłosienia głowy, szerokie dłonie z krótkimi palcami, mikropenis). 

Niedoczynność tarczycy u niemowlaka

Niemowlę z niedoczynnością tarczycy, tak jak w przypadku noworodka, jest senne, mniej reaktywne, niechętnie ssie pokarm, ma obniżone łaknienie. Może występować opóźnione zarastanie tylnego ciemiączka (standardowo zarasta między 6-16 tygodniem życia), opóźnione ząbkowanie, przepuklina pępkowa, przerośnięty język, ochrypły głos, zmniejszona siła mięśniowa, bradykardia, pogorszenie słuchu, gorszy rozwój psychoruchowy i zaburzenia wzrastania (późniejsze osiąganie tzw. kamieni milowych). 

Niedoczynność tarczycy u starszych dzieci

Typowe objawy niedoczynności tarczycy u dzieci to:

  • uczucie zimna, 
  • bradykardia, 
  • nadwaga, 
  • pogorszenie pamięci i koncentracji, 
  • senność, 
  • zmęczenie, 
  • osłabienie siły mięśniowej, 
  • zaparcia, 
  • łamliwe, suche włosy, 
  • łuszcząca się skóra, 
  • obrzęk śluzakowaty w obrębie twarzy. 

Często w przebiegu choroby Hashimoto pierwszym objawem u dzieci jest niedobór wzrostu. U nastolatków hipotyreoza może objawiać się opóźnieniem dojrzewania, a w przypadku ciężkiej niedoczynności pierwotnej – przedwczesnym wystąpieniem pokwitania (TSH w swojej budowie podobne jest do FSH i może wpływać na jego receptory, wywołując wzrost hormonów płciowych).

Niedoczynność tarczycy u dzieci – diagnostyka. Jaki powinien być poziom TSH u dzieci?

W niedoczynności pierwotnej tarczycy TSH będzie podwyższone, a hormony fT3 i fT4 obniżone (w przypadku subklinicznej niedoczynności fT4 będzie blisko dolnej granicy normy). We wtórnej niedoczynności tarczycy TSH i hormony będą obniżone. 

Zakres norm TSH oraz wolnej tyroksyny i trijodotyroniny różni się w zależności od wieku dziecka. Tuż po narodzinach ze względu na zwiększone zapotrzebowanie na energię następuje wyrzut TSH do krwi, które osiąga w 30-60 minucie życia poziom 60-80 mIU/l, spadając w ciągu 24 godzin do poziomu ok 20 mIU/l. Podwyższone stężenie TSH (6-10 mIU/l) utrzymuje się do ok. 1 tygodnia życia noworodka, a między 1-4 tygodniem życia osiąga wartość 0,9-7,7 mIU/l. Poziom fT4 w tym okresie wynosi 7-16ug/ml. W wieku 5 lat TSH powinno mieścić się między 0,4-6,0 mIU/l, a w 14 r.ż. 0,4-5,0 mIU/l. 

Przesiewowe badanie noworodków w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy wykonuje się optymalnie między 4-5 dniem życia, najwcześniej po 48 h od narodzin. Z pięty pobrana jest krew na bibułę i oznaczany jest poziom TSH. Wynik prawidłowy to <12 mIU/l. 

Niedoczynność tarczycy u dzieci – leczenie

Leczenie niedoczynności tarczycy pacjentów pediatrycznych polega na suplementacji syntetyczną tyroksyną (T4). U dzieci do 3 roku życia należy włączyć terapię jak najszybciej. Lek podaje się na czczo (u młodszych dzieci między posiłkami), w jednej dawce rano, 30-60 minut przed posiłkiem. 

Wchłanianie tyroksyny obniżają: żelazo, wapń, leki zobojętniające pH żołądka. Dawka jest dobierana pod względem masy ciała i wieku dziecka, nasilenia objawów, wyjściowego poziomu fT4 i TSH. Leczenie przebiega pod kontrolą TSH, fT4, lekarz powinien też pamiętać o regularnej ocenie tempa wzrastania, rozwoju psychoruchowego i ocenie słuchu.

  1. Léger J., Olivieri A., Donaldson M. i in., Congenital hypothyroidism consensus conference group. European Society for Paediatric Endocrinology consensus guidelines on screening, diagnosis, and management of congenital hypothyroidism, “Horm Res. Paediatr.” 2014, t.81, nr 2, s. 80–103.
  2. Kumorowicz-Czoch M., Niedoczynność tarczycy – specyfika okresu noworodkowego, niemowlęcego i wczesnodziecięcego, „Pediatria po Dyplomie”, 2018, nr 5.
  3. Beń-Skowronek I., Noworodek i wcześniak z niedoczynnością i nadczynnością tarczycy. Obraz kliniczny, diagnostyka i leczenie, [w:] Bossowki A. (red.), Tyreologia wieku rozwojowego, Medical Tribune Polska, Warszawa 2013, s. 153-78.
  4. Kucharska A. M., Beń-Skowronek I., Walczak M. i in., Leczenie i monitorowanie terapii wrodzonej niedoczynności tarczycy – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej, „Endokrynologia Pediatryczna” 2016, t. 15, nr 2, s. 53–58.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Żółtaczka u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i hospitalizacja. Czy jest to groźna choroba?

    Żółtaczka u noworodka to stosunkowo często występujące zjawisko, gdyż dotyczy około 60% maluchów. Najbardziej charakterystycznym objawem żółtaczki noworodkowej jest zmiana koloru skóry i białek oczu na żółty lub pomarańczowy. Czy żółtaczka noworodkowa jest groźna dla zdrowia dziecka? Jak wygląda leczenie tego schorzenia w warunkach szpitalnych?

  • Pierwsze Święta z dzieckiem

    Boże Narodzenie to cudowny okres w roku. W przypadku świeżo upieczonych rodziców chwile te będą jeszcze bardziej magiczne - pierwsze święta z dzieckiem to niezapomniane przeżycie. Należy jednak pamiętać o tym, że w okresie świątecznym na naszego malca może czekać w domu wiele niebezpieczeństw. Dlatego musimy zadbać o jego bezpieczeństwo i sprawić, aby całe Święta upłynęły w spokoju i aby nie zakłócił ich żaden wypadek.

  • Pierwsza miesiączka – jak się przygotować?

    Pierwsza miesiączka to bardzo ważne wydarzenie dla dojrzewającej dziewczynki. Aby lepiej przygotować dziecko na czekające je zmiany, warto już od wczesnego dzieciństwa rozmawiać na tematy związane z cielesnością.

  • Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie

    Rumień zakaźny to zakaźna choroba wirusowa, która dotyczy najczęściej dzieci w wieku od 2. do 12. roku życia. Może więc wystąpić zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci. Nie należy jednak do niebezpiecznych chorób, a jej objawy w większości przypadków ustępują samoistnie.

  • USG ciąży – jak wygląda badanie? Ile razy należy je robić? Cena, wskazania

    Ultrasonografia (badanie ultrasonograficzne, USG) to badanie obrazowe, które jest całkowicie bezpieczne dla każdego pacjenta, a w przypadku kobiet ciężarnych również dla płodu. Pozwala monitorować prawidłowy przebieg ciąży i rozwój płodu na każdym etapie. Istnieje kilka rodzajów USG. Każde z nich wykonuje się na innym etapie ciąży. Czym różni się USG wczesnej ciąży od tego w późniejszych miesiącach, a także którą chorobę można diagnozować dzięki ultrasonografii?

  • Biały szum – czym jest i dlaczego uspokaja dzieci?

    Biały szum może być stosowany do maskowania innych dźwięków, takich jak hałas uliczny, co może pomóc chociażby w polepszeniu jakości snu. Może również pomóc w uspokojeniu niemowląt i dzieci, które mają trudności z zasypianiem, a także poprawić ich koncentrację. Jednak długotrwałe narażenie na głośny biały szum może prowadzić do uszkodzenia słuchu i pogorszenia zdolności postrzegania dźwięków. Ponadto nadmierna ekspozycja na biały szum może powodować zmęczenie, drażliwość i inne problemy zdrowotne związane z przemęczeniem, takie jak bóle głowy i bezsenność. Jak stosować biały szum, żeby przyniósł zmęczonym rodzicom chwilę wytchnienia i uspokoił dziecko, a jednocześnie nie pogorszył jakości słuchu domowników?

  • Dziecko ma gorączkę – jak podawać leki i obniżyć temperaturę?

    Gorączka u dziecka to powszechny objaw chorobowy, który zazwyczaj jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Może towarzyszyć wielu schorzeniom, takim jak grypa, zapalenie gardła, zapalenie ucha, zapalenie płuc, angina czy infekcje dróg moczowych. Gorączka u dziecka może wystąpić również w wyniku szczepienia lub innych czynników, także tych wynikających z autoimmunologii. Czy gorączkę trzeba zbijać od razu po tym, kiedy się pojawi? Jak obniżyć ją domowymi sposobami i czy nacieranie skóry dziecka alkoholem może okazać się pomocne?

  • Skala Brazeltona (NBAS) – co to jest? Do czego służy?

    Zrozumienie języka, w jakim komunikują się niemowlęta, jest dużą zagadką nie tylko dla rodziców, ale także dla pediatrów i badaczy. Skala Brazeltona (NBAS) powstała w 1973 roku i do dzisiaj stanowi przydatne narzędzie w ocenie indywidualnego charakteru niemowląt i dzieci aż do ukończenia 2 miesiąca życia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij