Dyskopatia szyjna – przyczyny i objawy. Jak wygląda leczenie dyskopatii szyjnej?

Dyskopatia szyjna to najczęstsza przyczyna bólów szyi u dorosłych. W wyniku postępujących zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa dochodzi do obniżenia wysokości krążka międzykręgowego, osłabienia jego wytrzymałości oraz zmniejszenia sprężystości, aż do przemieszczenia do kanału kręgowego. Najczęściej objawia się sztywnością i bólem szyi, czasem promieniującym do kończyn górnych. Niekiedy dochodzi do wystąpienia osłabienia siły mięśniowej w rękach. Podstawową metodą leczenia jest postępowanie zachowawcze, rehabilitacja i fizykoterapia, jednak w sytuacji trudnego do opanowania bólu lub wystąpienia objawów uszkodzenia układu nerwowego, konieczna jest operacja.  

Dyskopatia szyjna – co to jest? 

Dyskopatia szyjna to inaczej choroba krążka międzykręgowego odcinka szyjnego kręgosłupa. Krążek międzykręgowy stanowi chrzęstne połączenie dwóch sąsiadujących ze sobą trzonów kręgów. Zbudowany jest z pierścienia włóknistego i jądra miażdżystego. Jego rolą jest amortyzowanie wstrząsów, zapewnienie odpowiedniego zakresu ruchów kręgosłupa oraz utrzymanie sąsiadujących trzonów kręgów w odpowiedniej pozycji. Nadmierne przeciążenie krążka międzykręgowego powoduje stopniowe osłabienie jego wytrzymałości. Z czasem dochodzi do odwodnienia dysku, a co za tym idzie – do utraty sprężystości jądra miażdżystego, obniżenia wysokości całego dysku, a następnie uszkodzenia pierścienia włóknistego. Ostatnim etapem jest wydostanie się jądra miażdżystego na zewnątrz, do kanału kręgowego.

Przyczyny dyskopatii szyjnej 

Choroba krążka międzykręgowego jest zaburzeniem związanym z wiekiem. Niemal 100% osób po 40. roku życia ma w badaniach obrazowych zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa w odcinku szyjnym na co najmniej jedynym poziomie. Jednak tylko niewielki odsetek pacjentów prezentuje objawy, większość jest bezobjawowa.  

Do innych czynników ryzyka rozwoju dyskopatii szyjnej zalicza się nadmierne narażenie na przeciążenie kręgosłupa. Należy tu wymienić nieprawidłową postawę ciała, przedłużone stanie czy siedzenie, podnoszenie ciężkich przedmiotów. Najbardziej narażone na chorobę są osoby wykonujące prace fizyczne, a także spędzające dużo czasu w pozycji siedzącej. Warto pamiętać także o osobach uprawiających wyczynowo sport, np. gimnastykę czy judo. 

Czym się objawia dyskopatia szyjna? 

Typowymi i często pierwszymi objawami dyskopatii są bóle karku, potylicy, które mogą promieniować do barków, kończyn górnych, a także niekiedy na przednią ścianę klatki piersiowej. Dolegliwościom bólowym często towarzyszy sztywność karku, jak również ograniczenie ruchomości szyi.  

W zależności od poziomu uszkodzenia dochodzi do wystąpienia różnych objawów:

• zmiana na poziomie C5/C6 powoduje ucisk korzenia C6, co objawia się bólem szyi promieniującym do ramienia i barku, a także osłabieniem siły mięśniowej przy odwodzeniu ramienia, zgięciu łokcia czy odwracaniu na zewnątrz przedramienia; 
• zmiana na poziomie C6/C7 powoduje ucisk korzenia C7, co charakteryzuje się bólem promieniującym do dłoni i środkowego palca, a także osłabieniem siły mięśniowej przy zgięciu nadgarstka czy odwracaniu do wewnątrz przedramienia; 
• zmiana na poziomie C7/Th1 powoduje ucisk korzenia C8, co charakteryzuje się bólem promieniującym do przyśrodkowej części przedramienia, dłoni i następnie do IV i V palca, a także osłabieniem siły mięśniowej przy zgięciu nadgarstka czy prostowaniu palców dłoni oraz nadgarstka, jak również ruchach kciuka. 

W mielopatii szyjnej dochodzi do różnego stopnia zaburzeń czuciowo-ruchowych, aż do porażenia czterokończynowego. Typowe zaburzenia czucia nie mają rozkładu korzeniowego i dotyczą zazwyczaj dystalnych części palców. Osłabienie siły mięśniowej najczęściej dotyczy mięśni kończyny górnej, ze współwystępowaniem zaniku mięśni. Inne objawy to zaburzenia równowagi, zaburzenia zwieraczy (nietrzymanie moczu, nagłe parcie na mocz, trudności w rozpoczęciu oddawania moczu), zaburzenia chodu. 

Diagnostyka i leczenie dyskopatii szyjnej 

W celu pogłębienia diagnostyki dyskopatii szyjnej należy udać się do lekarza specjalisty neurochirurgii lub ortopedii, który zbierze szczegółowy wywiad oraz przeprowadzi badanie fizykalne. Niekiedy warto wykonać badanie elektrofizjologiczne: elektromiografię lub ocenę przewodnictwa nerwowego, aby sprawdzić stopień uszkodzenia nerwów. Badania podmiotowe i przedmiotowe powinny być uzupełnione o badania obrazowe.

U ⅘ pacjentów dolegliwości bólowe ustępują samoistnie lub po fizjoterapii, w ciągu kilku tygodni. Leczenie zachowawcze obejmuje stosowanie leków przeciwbólowych oraz rehabilitację i fizykoterapię. Niekiedy w trudnym do opanowania bólu dołącza się tzw. koanalgetyki, do których zalicza się gabapentynę, pregabalinę oraz leki z grupy trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych.  

Zabieg operacyjny zarezerwowany jest dla pacjentów, u których występują objawy uszkodzenia układu nerwowego, m.in. niedowład czy zaburzenia czucia. Innym wskazaniem jest przewlekły zespół bólowy, który trudno opanować leczeniem zachowawczym. Zabieg operacyjny polega na usunięciu krążka międzykręgowego. Typowo zabieg wykonuje się z dostępu przedniego, przy użyciu mikroskopu operacyjnego. W miejsce usuniętego dysku wstawia się implant, który zapewnia odpowiednią stabilizację kręgosłupa. Celem zabiegu jest zahamowanie progresji objawów, a nie samo cofnięcie się zaburzeń. 

Dyskopatia szyjna – ćwiczenia 

Zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu zachowawczym dyskopatii szyjnej miejsce ćwiczeń jest kluczowe. Ich zadaniem jest poprawa zakresu ruchu w odcinku szyjnym kręgosłupa oraz wzmocnienie mięśni przykręgosłupowych. Jest to również skuteczna metoda w terapii bólu. Samodzielny trening można wykonywać rano, aby przełamać sztywność, ale także wieczorem przed pójściem do łóżka.  

Dyskopatia szyjna – profilaktyka 

Bardzo ważne jest działanie profilaktyczne poprzez utrzymywanie poprawnej postawy ciała oraz unikanie nadmiernego obciążenia. Warto pamiętać o utrzymywaniu prostych pleców, nie zakładaniu nogi na nogę, a także o ograniczeniu siedzenia. Należy prawidłowo podnosić ciężkie przedmioty i rozkładać równomiernie dźwigany ciężar, m.in. poprzez noszenie plecaka na obu szelkach. Wskazane jest spanie na twardym materacu, który nie zapada się pod naszym ciężarem.

Ponadto odpowiedni styl życia także zmniejsza ryzyko wystąpienia dyskopatii. Wskazane jest utrzymywanie prawidłowej masy ciała, a także zaprzestanie palenia papierosów.