Kifoza szyjna patologiczna – przyczyny, objawy, leczenie, ćwiczenia

Co to jest kifoza szyjna?

Kręgosłup każdego zdrowego człowieka ma za zadanie spełniać rolę amortyzacyjną przy dużych obciążeniach oraz utrzymywać pionową postawę ciała wraz z funkcją podporową. Jest on także niezbędny do wykonywania wszystkich ruchów, zarówno kończyn, jak i tułowia oraz głowy. Aby mógł spełniać swoje funkcje, musi zostać prawidłowo ukształtowany. 

Kręgosłup składa się z odcinka szyjnego, piersiowego, lędźwiowego i krzyżowego, a każda z tych części ma swoje charakterystyczne cechy budowy, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu. Oprócz tego każdy z tych odcinków ma charakterystyczne łukowate wygięcia, kształtujące się podczas wzrostu i rozwoju.

Lordoza szyjna zaczyna kształtować się jako pierwsza w momencie, kiedy dziecko rozpoczyna w leżeniu na brzuchu unosić główkę. Niestety często w wyniku czynników zewnętrznych, jak i wewnętrznych, może dojść do zaburzeń w kształtowaniu się tej krzywizny, które będą powodować pogłębienie lordozy, jej spłaszczenie czy zniesienie, a nawet wygięcie w przeciwnym kierunku. W tym ostatnim przypadku mamy właśnie do czynienia z patologiczną kifozą szyjną. Konsekwencją takich zmian jest zmieniona postawa i krzywe plecy oraz możliwość występowania dodatkowych zaburzeń budowy w innych częściach kręgosłupa (np. garb szyjny).

Kifoza szyjna – przyczyny

Zniesienie lordozy szyjnej i kształtowanie się patologicznej kifozy w tym odcinku jest bezpośrednio związane z rozciąganiem mięśni, które stabilizują kręgosłup. Dzieje się tak przy przyjmowaniu nieprawidłowej postawy ciała, szczególnie podczas siedzenia czy pracy biurowej, gdzie mięśnie karku i więzadła osłabiają się, a głowa zaczyna być wysuwana do przodu (tzw. protrakcja). Takie ustawienie może doprowadzić do zmian strukturalnych kręgosłupa, dyskopatii szyjnej, degeneracji korzeni nerwowych, ucisku na opony, a także problemów z ruchomością głowy i bólu. 

Kifoza szyjna – objawy

Głównymi objawami kifozy szyjnej są:

• bóle głowy i barku o różnym natężeniu,
• ból szyi i karku,
• zawroty głowy przy zniesieniu lordozy szyjnej,
• zaburzenia napięcia mięśniowego w okolicy szyi,
• drętwienie rąk,
• zaburzenia czucia,
• uczucie mrowienia w kończynach górnych, 
• zmniejszenie zakresu ruchomości w odcinku szyjnym,
• zaburzenia widzenia,
• zaburzenia równowagi,
• przewlekłe bóle głowy w okolicy potylicy,
• mogą pojawić się oczopląs, szum w uszach, zaburzenia snu.

Kifoza szyjna – leczenie

Rozpoczynając leczenie zmian w ukształtowaniu krzywizn kręgosłupa i kifoskoliozy, najczęściej, oprócz wywiadu i badania fizykalnego, wykonywane jest zdjęcie RTG. Na podstawie przedstawianych przez pacjenta objawów oraz po analizie zdjęć rentgenowskich lekarz zleca indywidualną formę terapii dla pacjenta wraz z konsultacją z doświadczonym fizjoterapeutą. Terapeuta dobiera ćwiczenia na kifozę, które mają za zadanie rozluźnić nadmiernie napięte mięśnie, zwiększyć elastyczność i ruchomość tkanek, wzmocnić mięśnie odpowiedzialne za stabilizację kręgosłupa, zmniejszyć ból i przywrócić prawidłową ergonomię zarówno pracy, jak i odpoczynku. Łączy się to także z nauczeniem przyjmowania prawidłowej postawy ciała i pozycji podczas pracy przy biurku (monitor na wysokości oczu oraz wygodne prawidłowo dopasowane krzesło), a także wskazówkami odnośnie dobrej pozycji podczas snu (zalecane jest spanie na boku lub plecach).

Do zabiegów fizykalnych pomagających w leczeniu bólu spowodowanego kifotycznym ustawieniem kręgosłupa szyjnego zaliczyć można: laseroterapię, ultradźwięki, jonoforezę, lampy sollux, krioterapię, prądy interferencyjne, hydroterapię i magnetoterapię. U wielu pacjentów sprawdza się także masaż, suche igłowanie, wspomaganie leczenia przy użyciu kinesiotapingu, a także ćwiczenia z zakresu jogi. W przypadkach bardzo dużego bólu lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych oraz rozluźniających mięśnie szkieletowe czy stosowanie kołnierza ortopedycznego. Jeśli objawy neurologiczne kifozy szyjnej nie ustępują po zastosowaniu leczenia i rehabilitacji, konieczna jest konsultacja z neurochirurgiem, który może zlecić leczenie operacyjne.

Kifoza szyjna – ćwiczenia na zniesioną lordozę szyjną

1. Usiądź przy stole, oprzyj łokcie na blacie, połóż ręce po obu stronach głowy, ustawiając kciuk za uchem na potylicy. Wykonaj wdech i z wydechem utrzymaj rękami pozycje głowy, a całym tułowiem lekko opadaj w dół. Poczujesz wówczas wyciąganie się szyi. Powtórz kilka razy.
2. Wykonaj to samo ćwiczenie co poprzednio, ale po każdym wydechu skręć głowę w prawą i w lewą stronę. Powtórz kilka razy.
3. Stań oparty o ścianę plecami, głowa również się opiera. Wykonaj wdech i z wydechem przybliż lekko brodę do klatki piersiowej, jednocześnie wyciągając ją w górę i nie odrywając od ściany. Ruch ma być płynny i wyglądać, jakbyś chciał urosnąć (wyciągaj głowę w kierunku sufitu). Powtórz kilka razy.
4. W pozycji siedzącej połóż na karku złożony na płasko ręcznik na szerokość szyi (od potylicy do barków) trzymaj jego końce przed sobą. Wykonaj spokojny wyprost szyi (zgięcie do tyłu), utrzymując ręcznik w tym samym miejscu, powróć do pozycji wyjściowej. Wykonaj kilka takich skłonów.