Dieta w stwardnieniu rozsianym – żywienie chorego na SM
Maria Brzegowy

Dieta w stwardnieniu rozsianym – żywienie chorego na SM

Czy dieta w stwardnieniu rozsianym pomoże w leczeniu choroby? Choć jej skuteczność nie została jeszcze potwierdzona, to uważa się, że jest ona pomocna w m.in. poprawie samopoczucia pacjentów, złagodzeniu objawów czy zapobieganiu niedoborom. Co powinno znaleźć się w diecie chorego na SM? Których produktów należy unikać? 

Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) to przewlekła choroba autoimmunologiczna ośrodkowego układu nerwowego. Na jej rozwój wpływają głównie czynniki środowiskowe oraz genetyczne, ale sugeruje się, że jej przebieg może zależeć od sposobu odżywiania się. Jaka jest rola diety w stwardnieniu rozsianym? O jakie składniki warto szczególnie zadbać, a których zdecydowanie unikać? Sprawdźmy! 

Rola diety przy SM (stwardnieniu rozsianym) 

Stwardnienie rozsiane definiowane jest jako stan zapalny występujący w ośrodkowym układzie nerwowym, z współistniejącą utratą otoczki mielinowej i zaburzeniami neurologicznymi spowodowanymi nieprawidłowościami w przewodzeniu impulsów. Sugeruje się, że sytuacja ta związana jest także ze spadkiem odporności w tej grupie pacjentów. 

Według szacunków Międzynarodowej Federacji Towarzystw Stwardnienia Rozsianego (The Multiple Sclerosis International Federation - MSIF), na świecie żyje obecnie ponad 2,3 miliona ludzi cierpiących na tę chorobę. Najczęściej SM rozpoznaje się u kobiet, pomiędzy 20. a 40. rokiem życia, chociaż sam początek choroby może zaznaczyć się dużo wcześniej. Do charakterystycznych objawów stwardnienia rozsianego zalicza się: zaburzenia mowy i wzroku, problem z utrzymaniem równowagi, spastyczność mięśni, uczucie zmęczenia oraz zmiany w odbiorze bodźców.  

Wpływ diety na przebieg SM nie jest do końca poznany, ale zdaniem specjalistów odgrywa ona znaczącą rolę u chorych, m.in. celem poprawy ich samopoczucia, złagodzenia objawów czy zapobieganiu niedoborom pokarmowych.  

Co powinno znaleźć się w diecie chorego na SM? 

Dieta osób ze stwardnieniem rozsianym powinna przede wszystkim dostarczać wszystkich niezbędnych składników mineralnych i być prawidłowo zbilansowana w odniesieniu do płci, wieku, chorób współtowarzyszących oraz indywidualnej tolerancji pokarmów. Wśród najważniejszych zaleceń można wymienić: 

  1. Dbałość o prawidłową podaż witaminy D. Wzmacnia ona układ odpornościowy organizmu oraz wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i kostnego. Badacze sugerują także, iż prawidłowa podaż witaminy D może łagodzić przebieg SM. Źródłem witaminy D są: ryby morskie (łosoś, dorsz), owoce morza, tran, niewielkie ilości w przetworach mlecznych. W sezonie wiosenno-letnim należy zadbać o wystarczającą ekspozycję skóry na promieniowanie słoneczne, a w okresie jesienno-zimowym włączyć suplementację witaminy D zgodnie z rekomendacjami lekarza bądź farmaceuty.  
  2. Spożywanie produktów bogatych w kwasy omega-3 (EPA i DHA). Wpływają one na m.in. poprawę funkcjonowania układu nerwowego, a dzięki temu (prawdopodobnie) łagodząco w objawach stwardnienia rozsianego. W dużych ilościach znajdziemy je w rybach (makrela, łosoś atlantycki, śledź, halibut, szprot), owocach morza (krewetki, ostrygi, małże) czy w olejach (lniany, rzepakowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek). 
  3. Dbałość o odpowiednią podaż witaminy B12. Znajdziemy ją w m.in. produktach pochodzenia zwierzęcego (drób, mięso królika, świeży śledź) oraz w niewielkich ilościach w świeżym mleku i jego przetworach. Zbyt niska podaż tej witaminy może objawiać się ataksją, zaburzeniami psychotycznymi oraz neuropatią.  
  4. Włączenie do diety produktów będących źródłem folianów. Ich obecność w diecie jest niezbędna do syntezy DNA oraz właściwego funkcjonowania układu nerwowego. Zawierają je m.in. intensywnie zielone warzywa (szpinak, brokuły, szparagi, sałata, kapusta włoska), produkty zbożowe z pełnego ziarna, owoce (banany, pomarańcze) oraz nasiona roślin strączkowych (soczewica, ciecierzyca, fasola, bób).  
  5. Dbałość o odpowiednią podaż witamin antyoksydacyjnych, do których należą witaminy A, C oraz E. W dużych ilościach znajdziemy je w warzywach (natka pietruszki, papryka czerwona, brukselka, szpinak, kalafior, kapusta) oraz owocach (czarne porzeczki, borówki, truskawki, poziomki, nektarynki czy awokado). 

Powiązane produkty

Czego powinni unikać chorzy na stwardnienie rozsiane? 

Wielu badaczy uważa, że dieta może mieć wpływ na przebieg stwardnienia rozsianego. Przykładowo, zwraca się uwagę na korzystne oddziaływanie menu z ograniczoną podażą nasyconych kwasów tłuszczowych znajdujących się głównie w tłustych produktach pochodzenia zwierzęcego (tłuste mięso, mleko, masło czy sery), rezygnacji z jedzenia przetworzonego (typu fast-food, instant), produktów obfitujących w cukry proste (wypieki cukiernicze, ciastka, ciasteczka, słodycze), słone przekąski oraz wszelkiego rodzaju słodkie, gazowane napoje czy soki. Oprócz oczywistego, pozytywnego wpływu takiego żywienia na parametry gospodarki lipidowej organizmu, korzyścią dodatkową jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia przewlekłego stanu zapalnego. 

Właściwie skomponowana w stwardnieniu rozsianym dieta powinna bazować na produktach jak najmniej przetworzonych. Cenne witaminy i składniki mineralne dostarczą świeże, sezonowe warzywa i owoce, chudy nabiał oraz mięso, a także bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe ryby i owoce morza. 

Przykładowy jadłospis w diecie chorych na SM 

Śniadanie: kanapki z chleba żytniego z hummusem, orzeszkami pinii, oliwą z oliwek i kolendrą. 

II śniadanie: zielone smoothie z selerem naciowym, jarmużem, pomarańczą, świeżym ananasem i cytryną. 

Obiad: curry z zielonymi warzywami, odrobiną mleczka kokosowego i dorszem. 

Podwieczorek: sałatka z pieczonej papryki czerwonej i zielonej, rukoli, sera feta, nasion słonecznika z przyprawami i oliwą z oliwek oraz z natką pietruszki. 

Kolacja: pieczone, pokrojone krążki z cukinii posmarowane sosem pomidorowym z czosnkiem i ziołami prowansalskimi oraz posypane serem mozzarella, podawane z mixem sałat. 

  1. K. Konikowska, B. Regulska-Ilow, Rola diety w stwardnieniu rozsianym, "Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej" , nr 325 2014. 
  2. KA. Lisowska, E. Bryl, The role of vitamin D in the development of autoimmune diseases, "Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej" (online), nr 71 (1) 2017.
  3. M. Dąbrowska-Bender, D. Mirowska-Guzel, Żywienie chorych na stwardnienie rozsiane – przegląd piśmiennictwa, "Polski Przegląd Neurologiczny", tom 11, nr 3 2015. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Szczepienia przed wyjazdem na Sri Lankę i zalecenia zdrowotne przed podróżą

    Podróż na Sri Lankę wiąże się z narażeniem na specyficzne zagrożenia zdrowotne, które są charakterystyczne dla regionów tropikalnych. Przed wyjazdem warto zapoznać się z aktualnymi zaleceniami dotyczącymi szczepień ochronnych, profilaktyki chorób zakaźnych oraz zasad bezpieczeństwa sanitarnego.

  • Koc termiczny, czyli folia życia. Jak i kiedy używać?

    Koc termiczny wygląda jak kawałek cienkiej folii. Z jednej strony jest koloru srebrnego, a z drugiej złotego. Jest jednym z podstawowych elementów pierwszej pomocy w wypadkach. W zależności od sposobu użycia może stanowić ochronę przed nadmiernym wychłodzeniem lub przegrzaniem. Powinien być wyposażeniem każdej apteczki samochodowej, ale warto mieć go przy sobie również w innych okolicznościach – np. podczas wypraw górskich czy wycieczek turystycznych.

  • Higiena uszu psa i kota. Jak wyczyścić pupilowi uszy?

    Uszy to jeden z najważniejszych narządów zmysłu u psa i kota – dzięki nim zwierzęta odbierają dźwięki otoczenia, lokalizują sygnały i czują się bezpiecznie. Jednocześnie uszy są ciągle narażone na zanieczyszczenia, wilgoć i drobnoustroje, co przy braku odpowiedniej pielęgnacji może prowadzić do infekcji. Czyszczenie uszu to ważny element opieki, który wpływa na komfort i zdrowie czworonoga. Poniżej znajduje się praktyczny poradnik – dlaczego należy czyścić pupilowi uszy, jak często to robić, czym i w jaki sposób.

  • Obtarte pięty i stopy od butów – co robić? Skuteczne sposoby na otarcia

    Obtarte pięty do krwi to częsty problem, który może pojawić się na przykład po intensywnych aktywnościach fizycznych czy po założeniu nowych butów. Co robić, jeśli obuwie obciera do krwi? Jak radzić sobie z ranami od butów na stopach i jak im zapobiegać?

  • Jaki jest najzdrowszy owoc? Sprawdź, co warto włączyć do diety

    Owoce to doskonałe źródło witamin i składników mineralnych, a korzyści z ich spożycia są nieocenione. Pomimo zmian w sposobie żywienia i świadomości Polaków nadal jemy za mało owoców. O jakie owoce warto zadbać w codziennej diecie i dlaczego? Które owoce są najzdrowsze?

  • Karta EKUZ. Co daje i jak wyrobić Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego?

    Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, znana jako EKUZ, to nieoceniona pomoc dla osób wyjeżdżających za granicę w celach turystycznych, służbowych czy rodzinnych. Dzięki niej można korzystać z publicznej opieki zdrowotnej w innych krajach UE oraz EFTA na podobnych zasadach jak obywatele tych państw. Jak działa EKUZ, co pokrywa i jak ją wyrobić?

  • Obcinanie pazurów u psa. Jak często je skracać i jak to zrobić?

    Obcinanie psich pazurów może spędzać sen z powiek zarówno psom, jak i ich opiekunom. Psy z reguły nie przepadają za tym zabiegiem, a opiekunowie obawiają się wykonywać go samodzielnie. Największy strach budzi ryzyko zbyt mocnego przycięcia psich pazurków. Jak więc zrobić to bezpiecznie i w prawidłowy sposób?

  • Higiena jamy ustnej psa i kota. Jak dbać o zęby zwierząt domowych?

    Higiena jamy ustnej zwierząt towarzyszących, takich jak psy i koty, stanowi istotny element profilaktyki zdrowotnej, który wciąż bywa niedoceniany zarówno przez właścicieli, jak i niektórych praktyków weterynaryjnych. Choroby przyzębia, obejmujące m.in. zapalenie dziąseł i paradontozę, należą do najczęściej diagnozowanych problemów stomatologicznych u tych gatunków, a ich przewlekły charakter może prowadzić do poważnych konsekwencji ogólnoustrojowych, w tym chorób serca, nerek i wątroby. Regularne mycie zębów, jako element codziennej pielęgnacji, ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu nagromadzeniu płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego. W artykule omówione zostaną zasady prawidłowej higieny jamy ustnej u psów i kotów, skuteczność domowych metod czyszczenia zębów oraz wskazania do profesjonalnych zabiegów stomatologicznych w gabinecie weterynaryjnym.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl