Jak odetkać ucho? Domowe sposoby na zatkane ucho, preparaty do czyszczenia uszu

Każdy, kto doświadczył uczucia przytkanego ucha zastanawiał się, jak skutecznie odetkać ucho. Towarzyszy mu najczęściej obecność wody w zewnętrznej części ucha – woda w uchu (gdy nie może znaleźć ujścia i zalega) powoduje nieprzyjemne odczucia – szumy, dzwonienie czy pogorszenie zdolności słyszenia. Zatkane uszy stanowią sygnał alarmowy, szczególnie, gdy zaczyna towarzyszyć im ból, zaczerwienienie, swędzenie oraz wyciek, a domowe sposoby czy apteczne środki nie pomagają.

Ucho – budowa, fizjologia, funkcje

Ucho jest narządem odpowiadającym za umiejętność słyszenia oraz za utrzymanie równowagi i balansu – ukłon w stronę błędnika. Zadaniem ucha jest odpowiednie wychwytywanie fal dźwiękowych, przekształcanie ich w drgania o naturze mechanicznej, a kolejno w impuls nerwowy. W budowie ucha wyróżniamy 3 części:

• ucho zewnętrzne (obejmuje m.in. małżowinę uszną, kanał słuchowy zewnętrzny),
• ucho środkowe (składową jest m.in. błona bębenkowa, trzy kosteczki słuchowe, trąbka Eustachiusza, inaczej trąbka słuchowa),
• ucho wewnętrzne (m.in. ślimak z narządem Cortiego, który jest ostatnim ogniwem do wytworzenia impulsu nerwowego, wędrującego do ośrodka słuchu).

Co to jest woskowina? Jakie pełni funkcje?

Wosk uszny, inaczej woskowina uszna (potocznie woszczyna) to substancja lepka, wytwarzana w zewnętrznej części ucha – w przewodzie słuchowym. Jest koloru żółtego (od miodowego do brązowego). Gruczoły odpowiedzialne za jej wydzielanie to w głównej mierze gruczoły łojowe. W składzie woskowiny, oprócz „tłustych związków”, jak kwasy tłuszczowe (nasycone i nienasycone), skwalen i cholesterol znajdziemy także martwe komórki, m.in. nabłonka słuchowego.

Przyczyny zatkanego ucha

Nadmiar, pęcznienie lub zagęszczenie wosku prowadzi do jego nagromadzenia się w kanale słuchowym i formowania się korka woskowego. Czop może uciskać błonę bębenkową i blokować przewód słuchowy, ograniczając zdolność słyszenia, wywołując tymczasowe ubytki słuchu, a niekiedy również ból ucha lub uszkodzenie błony bębenkowej.

Uczucie przytkanego ucha może towarzyszyć również podróży samolotem (to kwestia różnicy ciśnień – pomocne okazuje się w tej sytuacji ziewanie lub żucie gumy), może być też wywołane przez częste wizyty na basenie (tzw. ucho pływaka) lub przez „zalewanie ucha” podczas kąpieli. Zatkane ucho może także występować przy katarze, czy od zatok.

Należy wziąć pod uwagę, że wosk pod wpływem wody pęcznieje, a próby usuwania go patyczkiem higienicznym zwykle pogarszają sprawę. Woda w uchu wiąże się ze zwiększeniem wilgotności w kanale słuchowym, co stwarza odpowiednie warunki do rozwoju chorobotwórczych bakterii i może prowadzić do zapalenia ucha zewnętrznego (o charakterze grzybiczym lub bakteryjnym).

Objawy zatkanego ucha

Wśród objawów zatkanego ucha wymienić można m.in. gorsze słyszenie na skutek przyblokowania przewodu słuchowego, a także:

• szumy uszne,
• zawroty głowy,
• zaburzenia równowagi,
• uczucie rozpierania i dzwonienia,
• uczucie pełności ucha.

W nasilonych dolegliwościach, niekiedy z nadkażeniem bakteryjnym, występuje ból, wydzielina ropna lub wyciek z ucha, świąd, a nawet utrata słuchu.

Jak usunąć woskowinę? Domowe sposoby na czop woskowinowy

Zatkanemu uchu może towarzyszyć ból o lekkim charakterze, który można łagodzić, stosując ciepłe okłady (nie należy stosować tego sposobu w ostrych dolegliwościach). Wśród domowych sposobów można wymienić także okłady z cebuli. 

Każdy z nas zna płukanie ucha strzykawką i ciepłą wodą, jednak nie róbmy tego w domu! Istnieje większa szansa na pogorszenie dotychczasowego stanu – metodę tę może stosować tylko lekarz otolaryngolog.

Starym zabiegiem, który można wykonać w domowych warunkach jest natomiast świecowanie uszu (można zakupić gotowy zestaw lub pokusić się o samodzielne wykonanie). Gdy pogorszenie słuchu to efekt nierównego ciśnienia, o które łatwo chociażby przy katarze czy podczas przelotu samolotem, przyda się z kolei przyrząd do wyrównywania ciśnienia w przewodzie słuchowym.

Wśród domowych metod warto zwrócić szczególną uwagę na zakraplanie do ucha wody utlenionej. Metoda może okazać się skuteczna, ponieważ woda utleniona w kontakcie ze skórą wytwarza tlen, m.in. o właściwościach dezynfekujących. Do ucha zakrapla się zwykle kilka kropli.

Apteczne preparaty na zatkane ucho – krople, aerozol, spray

Na aptecznej półce znajdziemy kilka preparatów w postaci kropli do ucha czy sprayu. Mogą być one stosowane już u niemowląt i dzieci. Preparaty do czyszczenia uszu opierają się na tłustych substancjach – korek woskowinowy jest zmiękczany wg starej chemicznej reguły – podobne rozpuszcza się w podobnym. Częstymi składnikami takich preparatów na zmiękczenie woskowinowego korka są oleje mineralne – rozpuszczają twardą woskowinę oraz ułatwiają samooczyszczenie ucha.

Innymi składnikami występującymi w preparatach do zmiękczania czopu woskowinowego (cerumenolitykami) są:

• parafina ciekła (dostępna jako lek bez recepty w buteleczkach po 30 i 100 g),
• oliwa z oliwek (wysokooczyszczona, dostępna jako aerozol),
• mieszanki różnych olejów, które dodatkowo łagodnie odkażają kanał słuchowy.

Znajdziemy również leki OTC (bez recepty) w postaci kropli z salicylanem choliny (rodzaj niesteroidowego leku przeciwzapalnego, NLPZ) – jest to substancja stosowana w przypadku stanu zapalnego ucha zewnętrznego, bólu ucha czy uczucia zatkanego ucha – krople te można podać przed płukaniem zewnętrznego przewodu słuchowego. Leki tego typu stosuje się u dorosłych.

Przeciwwskazania do stosowania preparatów do czyszczenia uszu

Wśród przeciwwskazań związanych ze stosowanie środków na zatkane ucho możemy wymienić m.in.:

• nadwrażliwość na którykolwiek ze składników kropli czy sprayu,
• uszkodzoną błonę bębenkową,
• występowanie krwawienia lub wycieku z ucha,
• silny ból ucha.

Bolące, zatkane ucho a konieczność wizyty u lekarza

Płukanie uszu w gabinecie lekarskim to jedna z metod służących oczyszczaniu ucha z woskowiny. Do tego zabiegu używa się strzykawki, zwykle o pojemności 100 ml i ciepłej wody. Woda ze strzykawki pod ciśnieniem jest wprowadzana do ucha i w efekcie wypływa z zalegającą woskowiną. W gabinecie spotkamy się również z innymi metodami, jak oczyszczanie ucha ssakiem czy haczykiem usznym.

Zatkane ucho w ciąży – co zastosować?

Apteczne preparaty stosuje się miejscowo, posiadają one substancje, które nie wchłaniają się do krążenia ogólnoustrojowego. Większość preparatów na bazie parafiny ciekłej oraz oliwy z oliwek może być z powodzeniem stosowana u kobiet w okresie ciąży, jak również karmienia piersią.