Na czym polega otoskopia, czyli wziernikowanie ucha?

Najczęstszymi objawami mówiącymi o tym, że z uchem dzieje się coś niedobrego, jest ból, zaczerwienienie małżowiny usznej, gorączka czy też wyciek wydzieliny z ucha. W takiej sytuacji konieczna jest wizyta u lekarza, najlepiej laryngologa, aby mógł dokładnie obejrzeć ucho i stwierdzić czy rzeczywiście dzieje się coś niepokojącego. Badaniem, dzięki któremu laryngolog jest w stanie dokładnie obejrzeć kanał słuchowy jest otoskopia, czyli wziernikowanie.

Jak zbudowane jest ucho?

Ucho jest narządem słuchu, poza tym znajduje się w nim też zmysł równowagi. Ma dość skomplikowaną budowę, składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, ucha środkowego oraz ucha wewnętrznego. Ucho zewnętrzne zbudowane jest z małżowiny usznej, z przewodu słuchowego zewnętrznego i powierzchni zewnętrznej błony bębenkowej. W skład ucha środkowego wchodzi jeszcze większa ilość elementów: błona bębenkowa, jama bębenkowa, trzy kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko i strzemiączko), jak również trąbka słuchowa nazywana inaczej trąbką Eustachiusza. Ucho wewnętrzne ma najbardziej skomplikowaną budowę, bowiem w nim znajdują się elementy odpowiedzialne zarówno za słuch, jak i za zmysł równowagi. Do elementów tych zaliczają się: ślimak, okienko owalne, okienko okrągłe, kanały półkoliste, woreczek i łagiewka. 

Na czym polega badanie otoskopowe?

Badanie otoskopowe, albo inaczej otoskopia, polega na wziernikowaniu ucha za pomocą specjalnego urządzenia — otoskopu. Otoskop to z kolei przyrząd, który wyposażony jest w urządzenie optyczne oraz w źródło światła, dzięki czemu, za pomocą specjalnego wziernika wprowadzanego do ucha, lekarz jest w stanie bardzo dokładnie obejrzeć przewód słuchowy zewnętrzny oraz ucho środkowe. Wzierniki do badania otoskopowego są w różnych rozmiarach uzależnionych od wielkości ucha pacjenta — węższe wzierniki są przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci, zaś szersze dla dzieci starszych i ludzi dorosłych.

Przygotowanie do otoskopii

Otoskopia nie wymaga od pacjenta żadnego szczególnego przygotowania. Pacjent po prostu musi zgłosić się do lekarza, który wykona badanie. Zostanie on poproszony o to, aby usiadł na stołku, następnie lekarz każe odwrócić mu się do siebie raz jednym, raz drugim bokiem, aby mógł po kolei zbadać uszy — zawsze w przypadku dolegliwości związanych tylko z jednym uchem, lekarz bada też ucho drugie. 

Otoskopia u dzieci

Otoskopia jest badaniem diagnostycznym, które można wykonać już u niemowląt. W przypadku małych dzieci lekarz może mieć tylko problem z nawiązaniem z nimi współpracy — często bowiem dzieci boją się badania, płaczą i nie pozwalają się lekarzowi zbadać. Wtedy też konieczna jest pomoc rodzica, który musi posadzić sobie dziecko bokiem na kolanach, przytrzymać mu rękę i główkę tak, aby lekarz mógł dokonać wziernikowania ucha. 

Ile trwa badanie otoskopowe?

Wynik badania otoskopowego uzyskuje się od razu po badaniu — to po prostu diagnoza postawiona przez lekarza po obejrzeniu uszu. Samo badanie nie trwa długo — jest to dosłownie kilka minut, czasami trwa ono nieco dłużej w przypadku dzieci, nie chcą współpracować z badającym je lekarzem. 

Nie ma przeciwwskazań do wykonania badania otoskopowego, można wykonać je u każdego pacjenta bez względu na wiek. Czasami jedynie po prostu nie uda się go wykonać z powodu braku współpracy z pacjentem.

Jakie choroby można zdiagnozować dzięki otoskopii?

Dzięki badaniu otoskopowemu można rozpoznać i zdiagnozować choroby ucha zewnętrznego oraz ucha środkowego. Przede wszystkim zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego (w jego przebiegu lekarz zaobserwuje znaczne zaczerwienie, niekiedy też obrzęk przewodu słuchowego). Poza tym lekarz jest też w stanie zdiagnozować zapalenie ucha środkowego — na podstawie wyglądu błony bębenkowej. Może być ona bowiem zaczerwieniona, bez charakterystycznego refleksu świetlnego — wtedy najbardziej prawdopodobna diagnozą jest nieżytowe zapalenie ucha środkowego. Zdarza się również, że pod błoną bębenkową lekarz zaobserwuje ropne pęcherzyki, wtedy będzie to sygnał, że pacjent cierpi z powodu ropnego zapalenia ucha środkowego, niekiedy może dojść do pęknięcia błony bębenkowej i wylania się ropnej treści — wtedy lekarz diagnozuje ropne zapalenie ucha środkowego z perforacją błony bębenkowej. Poza tym dzięki badaniu ostokopowemu lekarz jest też w stanie stwierdzić u pacjenta obecność korków woskowinowych, które mogą być przyczyną znacznego pogorszenia się słuchu lub wręcz przejściowej utraty słuchu. 

Otoskopia jest bardzo prostym i zupełnie bezbolesnym badaniem diagnostycznym. Dzięki niej lekarz jest w stanie bardzo dokładnie rozpoznać niektóre choroby, zarówno ucha zewnętrznego, jak i ucha środkowego. Ponieważ wynik badania otoskopowego uzyskuje się natychmiast po badaniu, od razu lekarz może też włączyć pacjentowi właściwe leczenie, dzięki któremu nieprzyjemne objawy i dolegliwości zaczną się zmniejszać, a choroba nie będzie dalej postępować.