Zapalenie ucha u dziecka — jak rozpoznać? Co robić?
Magdalena Sochacka

Zapalenie ucha u dziecka — jak rozpoznać? Co robić?

Twoje dziecko stało się nagle marudne, płaczliwe, gorączkuje? A może wymiotuje lub ma biegunkę? Za tymi częstymi objawami może się kryć nie tylko ząbkowanie czy za duża ilość zjedzonych słodyczy. Tak może przebiegać zapalenie ucha środkowego. Na co zwrócić uwagę, by nie przeoczyć tej choroby?

Ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ) dotyka aż 50-85% maluchów. Szczyt zachorowań przypada między 6. a 18. miesiącem życia, a po ukończeniu siódmego roku życia częstość wyraźnie się zmniejsza. Zapalenie ucha u dziecka rozwija się nagle, a proces zapalny obejmuje błonę śluzową i struktury ucha środkowego, dając różne, nie zawsze charakterystyczne objawy. Jeżeli zapalenie nie jest całkowicie wyleczone, może przybierać postać przewlekłą lub nawracającą.

Przyczyny zapalenia ucha u dziecka

Zdecydowanie najczęściej do OZUŚ dochodzi na skutek rozprzestrzeniania się wirusowej infekcji górnych dróg oddechowych. Nosowa część gardła łączy się z uchem za pomocą trąbki słuchowej i właśnie tą drogą szerzy się zakażenie. Różnice w budowie anatomicznej tego miejsca, a także przerost migdałka gardłowego u dzieci, niedojrzały jeszcze układ immunologiczny, predyspozycje genetyczne, alergia, refluks żołądkowo-przełykowy czy częste przeziębienia sprzyjają wystąpieniu tego schorzenia. Bardzo często dochodzi do nadkażenia bakteryjnego takimi drobnoustrojami jak Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae czy Moraxella catarrhalis

Różnorodne symptomy

Charakterystyczne dolegliwości pojawiające się w ostrym zapaleniu ucha u dziecka to silny, pulsujący ból ucha, ból głowy, upośledzenie słuchu i szumy uszne. Wspaniale, jeśli nasza pociecha jest już na tyle duża, by przekazać nam te wszystkie informacje. Ale jak ta choroba może wyglądać u najmłodszych dzieci?

Objawy są bardzo niespecyficzne. Zazwyczaj maluszek jest rozdrażniony i płaczliwy, ma słaby apetyt, gorączkuje. Czasami pojawiają się wymioty lub biegunka. Pamiętajmy, że u niemowląt różne choroby, dotykające różnych narządów, potrafią manifestować się objawami ze strony układu pokarmowego.

Nie zawsze więc dopatrujmy się przyczyny tych dolegliwości w błędzie dietetycznym albo grypie żołądkowej. Powinna nam się zapalić czerwona lampka i przed oczami pojawić napis „ucho–brzucho”. Z kolei pocieranie ucha o poduszkę lub trzymanie się za ucho wcale nie musi oznaczać zapalenia, a już na pewno nie stanowi podstawy do rozpoczęcia leczenia.

Powiązane produkty

Jak rozpoznać chorobę?

Zawsze w razie utrzymywania się bądź nasilania niepokojących objawów należy udać się do pediatry, który dokładnie przeprowadzi wywiad i zbada nasze dziecko. Kluczowym badaniem w przypadku podejrzenia zapalenia ucha u dziecka jest wziernikowanie (tzw. otoskopia). Za pomocą specjalnego urządzenia (otoskopu) można dokładnie i bezboleśnie obejrzeć przewód słuchowy zewnętrzny oraz ocenić błonę bębenkową, której wygląd zmienia się w czasie infekcji.

Leczenie zapalenia ucha u dziecka

Zapalenie ucha o etiologii bakteryjnej i wirusowej nie różnią się w przebiegu klinicznym w sposób umożliwiający ich różnicowanie. Co więcej – mogą się na siebie nakładać.

U dzieci do szóstego miesiąca życia rozpoznanie choroby jest wskazaniem do włączenia antybiotykoterapii. U starszych natomiast, u których występują łagodne objawy (tzn. gorączka poniżej 38oC, brak wymiotów, jednostronne zapalenie ucha bez wycieku), zaleca się postawę wyczekującą. Polega ona na podawaniu leków działających przeciwbólowo (paracetamol, ibuprofen). Okres wyczekiwania na poprawę powinien wynosić 24 godziny u dzieci do drugiego roku życia, a u dzieci starszych 48-72 godziny.

Jeśli po tym czasie dolegliwości się nie zmniejszą, należy włączyć antybiotyk. Uwzględniając najczęstszy rodzaj bakterii powodujących OZUŚ oraz ich profil lekooporności, pierwszym wyborem powinna być amoksycylina podawana przez 7-10 dni.

Wyciek wydzieliny z ucha

Na skutek stanu zapalnego, który toczy się w przestrzeniach ucha środkowego, dochodzi do nadprodukcji i gromadzenia się dużej ilości wydzieliny. Jeśli nie może ona wypłynąć z powodu niedrożnej trąbki słuchowej, gromadzi się w uchu środkowym. Dochodzi wtedy do wzrostu ciśnienia i napięcia w jamie bębenkowej, co skutkuje bólem ucha. I w konsekwencji prowadzi do samoistnej perforacji i wycieku wydzieliny na zewnątrz. Może ona różnie wyglądać, a jej zapach nie musi być charakterystyczny. Po wystąpieniu wycieku zazwyczaj dolegliwości ustępują, ale nie jest to jednoznaczne z wyleczeniem choroby. Ucho powinien obejrzeć lekarz pierwszego kontaktu! Nie należy wkładać wacików czy setonów, bo utrudnia to odpływ wydzieliny. Powinno się unikać moczenia tej okolicy. Jeśli leczenie jest odpowiednio prowadzone, wyciek wydzieliny powinien ustąpić po 2-4 dniach. Zazwyczaj dochodzi do samoistnego zagojenia się perforacji. 

Kiedy konieczna jest hospitalizacja?

Zazwyczaj ostre zapalenie ucha u dziecka nie wymaga pobytu w szpitalu. Jest to jednak wskazane, gdy pacjent jest w złym stanie ogólnym, nie ma poprawy po zastosowanym leczeniu, utrzymuje się wysoka gorączka lub biegunka (co niejednokrotnie jest przyczyną odwodnienia) lub konieczne jest podanie leku pozajelitowo (dożylnie). Hospitalizacja może być konieczna również wtedy, gdy pojawi się zaczerwienienie i bolesność okolicy za małżowiną uszną lub asymetria twarzy — nasuwa to podejrzenie powikłań wewnątrzczaszkowych.

Czy można zapobiec zapaleniu ucha środkowego?

Wiele przeprowadzanych badań dowodzi, że ryzyko wystąpienia zapalenia ucha jest zdecydowanie mniejsze u dzieci karmionych piersią (nawet o 40%). Wspaniałe właściwości ochronne mleka kobiecego działają do trzeciego, a nawet niekiedy do szóstego roku życia. Jest tylko jeden warunek — karmienie musi trwać co najmniej sześć miesięcy. Czasem w ograniczeniu infekcji może pomóc rezygnacja ze żłobka lub przedszkola. Należy także kategorycznie unikać ekspozycji dziecka na dym tytoniowy. Pamiętajmy również o istotnej roli szczepień ochronnych — głównie przeciwko grypie i pneumokokom.

Źródła:

1www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28589514

„Choroby nosa, uszu, jamy ustnej, przełyku, gardła i krtani”, Pediatria do LEK i PES, Anna Dobrzańska, Józef Ryżko, 2014

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Paracetamol czy ibuprofen — który lek na gorączkę wybrać dla dziecka i jak go prawidłowo dawkować?

    Gorączka u dzieci bardzo często przysparza ogromnego problemu rodzicom. Część z nich boi się dawać dzieciom leki przeciwgorączkowe, ponieważ nie wiedzą dokładnie, w jaki sposób należy je dawkować i jakie odstępy czasu należy zachować pomiędzy poszczególnymi dawkami leków. Który lek w walce z infekcją podawać dzieciom? Jaka jest bezpieczna dawka ibuprofenu lub paracetamolu, którą można podać maluchowi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Biegunka u niemowlaka i dziecka – co robić? Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

    Biegunka to jedna z najczęstszych dolegliwości u dzieci oraz przyczyna wizyt lekarskich. Wbrew pozorom postępowanie jest bardzo proste i w części przypadków dziecko może być z powodzeniem leczone w domu. Jak radzić sobie z biegunką u noworodka, niemowlęcia lub starszego dziecka? Jak zapobiegać rozwolnieniu i kiedy zgłosić się do lekarza?

  • Grypa u dzieci i niemowląt – objawy, przebieg i leczenie

    Grypa to choroba zakaźna, występująca każdego roku, głównie w sezonie jesienno-zimowym i wczesną wiosną. Grypa jest ostrą infekcją dróg oddechowych. Czynnikiem etiologicznym sezonowych zachorowań są dwa typy wirusów grypy – A i B. Choć zarazić się może każdy, wyróżnia się grupy ryzyka, które są szczególnie podatne na zakażenie tym wirusem. Należą do nich m.in. niemowlęta i dzieci do 2. roku życia, co związane jest z niedojrzałością ich układu immunologicznego oraz większą skłonnością do powikłań.

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Jak pomóc niemowlętom cierpiącym na kolki, ulewania i zaparcia?

    Pierwszy rok życia dziecka to okres największych i najszybciej zachodzących zmian w życiu człowieka. Dotyczą one każdego układu czy narządu, w tym także przewodu pokarmowego. Osiągnięcie pełnej funkcji trawienia i wchłaniania to długotrwały i dynamiczny proces, a w jego przebiegu mogą wystąpić u niemowlęcia różne dolegliwości. W pierwszym roku życia nawet u 50% niemowląt mogą pojawić się: kolka niemowlęca, refluks żołądkowo-przełykowy i zaparcia.

  • Mleko modyfikowane kozie. Jakie ma właściwości i kiedy je podawać?

    Mleko modyfikowane na bazie mleka koziego zyskuje w ostatnich latach coraz większą popularność jako alternatywa dla tradycyjnych preparatów opartych na mleku krowim. Rodzice poszukujący innych rozwiązań żywieniowych dla swoich dzieci coraz częściej sięgają po produkty kozie, które cechują się lepszą przyswajalnością i nieco innym profilem białkowo-tłuszczowym. Choć nie jest to produkt hipoalergiczny, wielu specjalistów zwraca uwagę na jego potencjalne korzyści w diecie niemowląt i małych dzieci.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl