Czy możliwe jest przedawkowanie witaminy C?

Witamina C (kwas askorbinowy) jest naturalnym przeciwutleniaczem. Związek ten słusznie kojarzy się z odpornością i przeziębieniem. Papryka, natka pietruszki, cytrusy, brokuły, ziemniaki, porzeczki oraz szpinak obfitują w witaminę C. Jej śladowe ilości znajdują się w licznych pokarmach, np. owocach, kapuście, ciastach, chlebach, makaronach i wielu, wielu innych produktach spożywczych. Do tego naturalna stała się prewencyjna suplementacja kwasu askorbinowego. W takiej sytuacji pojawia się pytanie: czy można przedawkować witaminę C?

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C to 60-100 mg. Zalety kwasu askorbinowego:

• ułatwia wchłanianie żelaza,
• wpływa na syntezę niektórych neuroprzekaźników,
• utrzymuje prawidłowy stan tkanki łącznej,
• wzmacnia dziąsła i zęby,
• zabija bakterie wywołujące próchnice,
• niezbędny w syntezie kolagenu,
• wzmacnia odporność organizmu na infekcje,
• ułatwia gojenie się ran,
• stabilizuje psychikę.

Skutki niedoboru witaminy C

W literaturze naukowej częściej mówi się o konsekwencjach niedoboru witaminy C niż jej nadmiaru. Na niedobór kwasu askorbinowego zazwyczaj cierpią palacze, stąd charakterystyczne liczne, drobne zmarszczki na ich skórze.

Inne skutki to: szkorbut (krwawienie i owrzodzenie dziąseł, wypadanie zębów), kruchość oraz pękanie naczyń krwionośnych, osłabienie odporności organizmu, obrzmiałe i bolesne stawy, nieprawidłowe zrastanie się kości, a także powolne gojenie się ran.

Trwałość chemiczna kwasu askorbinowego

Witamina C jest bardzo nietrwała, łatwo ulega rozpadowi pod wpływem tlenu oraz wysokiej temperatury. W procesie gotowania jej aktywność biologiczna potrafi spaść do niezwykle niskiego poziomu.

Czy można przedawkować witaminę C?

W zasadzie nie da się przedawkować witaminy C przyjmowanej w postaci pokarmowej. Jednocześnie nie można powiedzieć, że jest to niemożliwe. Duże dawki kwasu askorbinowego na szczęście nie są toksyczne. Związek rozpuszcza się w wodzie, a nadmiar wydalany zostaje z organizmu wraz z moczem w ciągu kilku godzin.

Ryzyko nadmiaru witaminy C rośnie, jeśli zażywamy ją w formie suplementacji pozapokarmowej, a także u osób z upośledzoną czynnością nerek. Przedawkowanie następuje po spożyciu ponad 1 g w ciągu doby. W tej sytuacji zwykle nie mówi się o toksyczności ostrej, gdyż objawy mogą być nieobserwowalne lub może ich nie być wcale.

W przypadku przewlekłego przedawkowania zwiększa się ryzyko kamicy nerkowej (zagrożenie jest niskie i często wynika z innych przyczyn, lecz w literaturze naukowej autorzy zazwyczaj wiążą nadużywanie witaminy C z tą chorobą) lub nadmiernego wchłaniania żelaza i w konsekwencji jego niepożądanych działań.

Interakcje witaminy C z innymi substancjami

O wiele ciekawsza wydaje się sprawa interakcji krzyżowych pomiędzy przyjmowanymi lekami a witaminą C. Preparat ten jako przeciwutleniacz może zmieniać właściwości stosowanych medykamentów, przez co wywołuje ich działania niepożądane. Do najważniejszych związków wchodzących w niebezpieczne interakcje z kwasem askorbinowym należą:

Paracetamol
Możliwy wzrost stężenia paracetamolu we krwi – spowodowany zmniejszeniem jego eliminacji przez nerki – skutkuje:

• bólem brzucha, nudnościami i wymiotami,
• żółtaczką, śpiączką, hipoglikemią, zaburzeniami krzepnięcia krwi i zaburzeniami świadomości,
• zaburzeniami krążenia, zaburzeniami rytmu serca, drgawkami oraz skąpomoczem.

Wodorotlenek glinu
Wzrost stężenia glinu objawia się:

• upośledzeniem pamięci,
• uszkodzeniem neuronów,
• niedokrwistością,
• może być czynnikiem sprzyjającym rozwojowi choroby Alzheimera.

Furosemid
Stosowany w leczeniu ostrej niewydolności nerek, ciężkiej niewydolności krążenia i marskości wątroby. Witamina C nasila jego działanie, co powoduje:

• niedobór potasu, chloru, sodu, magnezu, wapnia,
• odwodnienie,
• zaburzenia słuchu,
• zawroty głowy,
• nudności i wymioty,
• zwiększenie stężenia kwasu moczowego oraz nasilenie dny moczanowej.

Etynyloestradiol i lewonorgestrel 
Składniki tabletek antykoncepcyjnych oraz hormonalnej terapii zastępczej. Witamina C nasila ich działanie, co powoduje:

• zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia zakrzepów i zatorów,
• zaburzenia funkcjonowania wątroby,
• napady migreny,
• nudności i wymioty.

Witamina C osłabia działanie następujących leków:

• cyprofloksacyna – właściwości bakteriobójcze, stosowany szczególnie w infekcjach bakteryjnych,
• dalteparyna, heparyna – leki przeciwzakrzepowe,
• metadon – opioidowy lek przeciwbólowy stosowany w celu leczenia uzależnienia od heroiny,
• flufenazyna – lek psychotropowy stosowany w leczeniu schizofrenii i psychoz starczych,
• propranolol – stosowany w leczeniu nadciśnienia tętniczego oraz zaburzeń rytmu serca.
• amitryptylina, dezypramina, doksepina, imipramina – stosowane w leczeniu zaburzeń depresyjnych.

Nie jest prawdą, że nadmiar witaminy C jest dobry dla naszego organizmu. W stosowaniu wszystkich suplementów diety oraz leków należy zachowywać umiar. Rzadko nieskuteczność terapii będzie zidentyfikowana i połączona z nadmiarem kwasu askorbinowego, najczęściej przy wizycie lekarskiej zostaje pominięta.