Co na przeczyszczenie? Poznaj domowe sposoby na przeczyszczenie
Jakie mogą być przyczyny zaparć?
Najczęstszym typem zaparcia, który rozpoznawany jest u ponad 90% pacjentów cierpiących z powodu zaparć, jest tzw. zaparcie idiopatyczne, czyli takie, w przebiegu którego nie stwierdzona zostaje żadna choroba organiczna. Ponadto, do powstawania zaparć predysponują również różnego rodzaju choroby jelita grubego. Zalicza się do nich uchyłkowatość, zespół jelita drażliwego, zwężenia w przebiegu rożnego rodzaju zapaleń (przede wszystkim w tym przypadku jest to choroba Lesniowskiego-Crohna czy też zapalenie niedokrwienne) oraz rak jelita grubego. Zaparcia powstają też na skutek chorób odbytu i odbytnicy. Do najczęstszych chorób tej okolicy, które mogą doprowadzić do powstania zaparcia, zalicza się żylaki odbytu, szczelinę odbytu, uchyłek odbytnicy, wypadanie odbytnicy oraz raka i zwężenie odbytu. Dodatkowo, choroby miednicy mniejszej, jak guzy jajnika i macicy oraz endometrioza, mogą prowadzić do powstania zaparć u pacjentki. Zdarza się, że do powstania zaparć przyczyniają się też różne leki przyjmowane przez pacjenta oraz choroby obwodowego układu nerwowego (przede wszystkim jest to choroba Hirschsprunga oraz neuropatia autonomiczna, np. cukrzycowa) i ośrodkowego układu nerwowego (stwardnienie rozsiane, choroby naczyniowe mózgu oraz różnego rodzaju choroby rdzenia kręgowego). Czasami przyczyną zaparć mogą też być choroby układu endokrynologicznego i choroby metaboliczne: niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki, cukrzyca, hiperkalcemia czy hipokaliemia. Również pacjenci z zaburzeniami psychicznymi (depresja, jadłowstręt psychiczny) również często cierpią z powodu zaparć.
Jakie są kryteria rozpoznania u pacjenta zaparcia idiopatycznego?
Przede wszystkim, aby móc podejrzewać zaparcie idiopatyczne, mależy stwierdzić, że nie ma objawów sugerujących przyczynę organiczną zaparcia lub też wykluczono ją w wykonanych wcześniej badaniach pomocniczych. Ponadto, ten rodzaj zaparcia musi pojawić się przed sześcioma miesiącami (lub wcześniej) i musi też utrzymywać się przez ostatnie trzy miesiące. U pacjenta z zaparciem idiopatycznym lekarz nie może też stwierdzić kryteriów diagnostycznych zespołu jelita drażliwego.
Jak zatem leczyć zaparcie idiopatyczne? Co pomaga na zaparcia? Jaki jest skuteczny lek na zaparcia i preparaty na zaparcia?
Przede wszystkim, podstawą leczenia zaparcia idiopatycznego, jest zwiększenie zawartości błonnika pokarmowego w diecie do 20-30 g/ dobę w kilku porcjach dziennie w postaci np. otrąb pszennych (3-4 łyżki stołowe to około 15-20 g) lub owoców (trzy jabłka lub pięć bananów lub dwie pomarańcze to około 5 g). Jest to tak naprawdę podstawowa metoda leczenia zaparcia czynnościowego, czyli można powiedzieć, że jest to skuteczny sposób na przeczyszczenie. Ponadto, pacjent z zaparciem powinien zdecydowanie zwiększyć również ilość wypijanych przez siebie w ciągu dnia płynów. Ilość ta powinna wynosić nawet trzy lub więcej litrów na dobę. Pacjent z zaparciami powinni również w miarę możliwości spróbować zmodyfikować swój styl życia. Przede wszystkim powinni mieć oni zapewnioną systematyczną aktywność fizyczna, zarówno pod postacią jazdy na rowerze, biegania czy też ćwiczeń fizycznych w domu. Tego typu ćwiczenia nie muszą trwać dłużej niż 20-30 minut dziennie. Ponadto, pacjent powinien też podejmować próby spokojnego wypróżniania przez 15-20 minut dziennie, bez nasilonego parcia, zawsze rano po śniadaniu. Osoba cierpiąca z powodu zaparć nie powinna też nigdy wstrzymywać wypróżnień. Należy też pamiętać o tym, że osoby z zaparciami, powinny też wystrzegać się niektórych produktów do jedzenia. Chodzi tu przede wszystkim o produkty, które mogą predysponować do zaparć, zalicza się do nich przede wszystkim słodycze oraz tłuste, smażone potrawy. Jeśli te niefarmakologiczne metody leczenia zaparcia nie będą skuteczne i pacjent nadal będzie miał problemy z wypróżnieniami, wtedy konieczne jest włączenie leczenia farmakologicznego. Zwykle, leczenie farmakologiczne zaparć rozpoczyna się od zastosowania u pacjenta preparatów pobudzających perystaltykę jelit oraz leków osmotycznych. Do tych pierwszych zalicza się bisakodyl (w postaci tabletek lub czopków) i antranoidy (są to glikozydy antrachinowe pochodzenia roślinnego), zaś do leków osmotycznych zalicza się przede wszystkim makrogole, laktuloze oraz fosforany i glicerol w postaci czopków glicerynowych. Dawka danego leku jest dobierana metodą prób i błędów do indywidualnych potrzeb każdego pacjenta. Jeśli lek podany w monoterapii nie jest skutecznym środkiem na przeczyszczenie, wtedy należy pomyśleć o możliwości połączenia dwóch leków z różnych grup, które będą w różny sposób działały. Do leczenia mogą zatem zostać dołączone preparaty zmiękczające masy kałowe i środki poślizgowe, do których zalicza się przede wszystkim dokuzan sodowy oraz płynną parafinę oraz środki hydrofilne i zwiększające objętość stolca, są to przede wszystkim nasiona babki płesznika lub babki lancetowatej. Czasami może zdarzyć się, że pomimo zastosowania tych wszystkich środków pacjent i tak nie może oddać stolca, wtedy też konieczne będzie wykonanie lewatywy. Lewatywa jest skutecznym środkiem na przeczyszczenie, jednak należy pamiętać o tym, że zalecenie jej wykonania, zwłaszcza w przypadku dzieci, zawsze powinien wydać lekarz prowadzący, który stwierdzi czy na pewno nie ma żadnych przeciwwskazań zdrowotnych do jej zastosowania.
