Co na przeczyszczenie? Poznaj domowe sposoby na przeczyszczenie
O zaparciu mówi się wówczas, kiedy u pacjenta stwierdza się zbyt małą częstotliwość wypróżnień (stolec oddawany jest rzadziej niż dwa razy na tydzień lub tylko dwa razy na tydzień) lub wtedy, kiedy oddawane przez pacjenta stolce są twarde, oddawane z wysiłkiem, często z towarzyszącym uczuciem niepełnego wypróżnienia.
Jakie mogą być przyczyny zaparć?
Najczęstszym typem zaparcia, który rozpoznawany jest u ponad 90% pacjentów cierpiących z powodu zaparć, jest tzw. zaparcie idiopatyczne, czyli takie, w przebiegu którego nie stwierdzona zostaje żadna choroba organiczna. Ponadto, do powstawania zaparć predysponują również różnego rodzaju choroby jelita grubego. Zalicza się do nich uchyłkowatość, zespół jelita drażliwego, zwężenia w przebiegu rożnego rodzaju zapaleń (przede wszystkim w tym przypadku jest to choroba Lesniowskiego-Crohna czy też zapalenie niedokrwienne) oraz rak jelita grubego. Zaparcia powstają też na skutek chorób odbytu i odbytnicy. Do najczęstszych chorób tej okolicy, które mogą doprowadzić do powstania zaparcia, zalicza się żylaki odbytu, szczelinę odbytu, uchyłek odbytnicy, wypadanie odbytnicy oraz raka i zwężenie odbytu. Dodatkowo, choroby miednicy mniejszej, jak guzy jajnika i macicy oraz endometrioza, mogą prowadzić do powstania zaparć u pacjentki. Zdarza się, że do powstania zaparć przyczyniają się też różne leki przyjmowane przez pacjenta oraz choroby obwodowego układu nerwowego (przede wszystkim jest to choroba Hirschsprunga oraz neuropatia autonomiczna, np. cukrzycowa) i ośrodkowego układu nerwowego (stwardnienie rozsiane, choroby naczyniowe mózgu oraz różnego rodzaju choroby rdzenia kręgowego). Czasami przyczyną zaparć mogą też być choroby układu endokrynologicznego i choroby metaboliczne: niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki, cukrzyca, hiperkalcemia czy hipokaliemia. Również pacjenci z zaburzeniami psychicznymi (depresja, jadłowstręt psychiczny) również często cierpią z powodu zaparć.
Jakie są kryteria rozpoznania u pacjenta zaparcia idiopatycznego?
Przede wszystkim, aby móc podejrzewać zaparcie idiopatyczne, mależy stwierdzić, że nie ma objawów sugerujących przyczynę organiczną zaparcia lub też wykluczono ją w wykonanych wcześniej badaniach pomocniczych. Ponadto, ten rodzaj zaparcia musi pojawić się przed sześcioma miesiącami (lub wcześniej) i musi też utrzymywać się przez ostatnie trzy miesiące. U pacjenta z zaparciem idiopatycznym lekarz nie może też stwierdzić kryteriów diagnostycznych zespołu jelita drażliwego.
Jak zatem leczyć zaparcie idiopatyczne? Co pomaga na zaparcia? Jaki jest skuteczny lek na zaparcia i preparaty na zaparcia?
Przede wszystkim, podstawą leczenia zaparcia idiopatycznego, jest zwiększenie zawartości błonnika pokarmowego w diecie do 20-30 g/ dobę w kilku porcjach dziennie w postaci np. otrąb pszennych (3-4 łyżki stołowe to około 15-20 g) lub owoców (trzy jabłka lub pięć bananów lub dwie pomarańcze to około 5 g). Jest to tak naprawdę podstawowa metoda leczenia zaparcia czynnościowego, czyli można powiedzieć, że jest to skuteczny sposób na przeczyszczenie. Ponadto, pacjent z zaparciem powinien zdecydowanie zwiększyć również ilość wypijanych przez siebie w ciągu dnia płynów. Ilość ta powinna wynosić nawet trzy lub więcej litrów na dobę. Pacjent z zaparciami powinni również w miarę możliwości spróbować zmodyfikować swój styl życia. Przede wszystkim powinni mieć oni zapewnioną systematyczną aktywność fizyczna, zarówno pod postacią jazdy na rowerze, biegania czy też ćwiczeń fizycznych w domu. Tego typu ćwiczenia nie muszą trwać dłużej niż 20-30 minut dziennie. Ponadto, pacjent powinien też podejmować próby spokojnego wypróżniania przez 15-20 minut dziennie, bez nasilonego parcia, zawsze rano po śniadaniu. Osoba cierpiąca z powodu zaparć nie powinna też nigdy wstrzymywać wypróżnień. Należy też pamiętać o tym, że osoby z zaparciami, powinny też wystrzegać się niektórych produktów do jedzenia. Chodzi tu przede wszystkim o produkty, które mogą predysponować do zaparć, zalicza się do nich przede wszystkim słodycze oraz tłuste, smażone potrawy. Jeśli te niefarmakologiczne metody leczenia zaparcia nie będą skuteczne i pacjent nadal będzie miał problemy z wypróżnieniami, wtedy konieczne jest włączenie leczenia farmakologicznego. Zwykle, leczenie farmakologiczne zaparć rozpoczyna się od zastosowania u pacjenta preparatów pobudzających perystaltykę jelit oraz leków osmotycznych. Do tych pierwszych zalicza się bisakodyl (w postaci tabletek lub czopków) i antranoidy (są to glikozydy antrachinowe pochodzenia roślinnego), zaś do leków osmotycznych zalicza się przede wszystkim makrogole, laktuloze oraz fosforany i glicerol w postaci czopków glicerynowych. Dawka danego leku jest dobierana metodą prób i błędów do indywidualnych potrzeb każdego pacjenta. Jeśli lek podany w monoterapii nie jest skutecznym środkiem na przeczyszczenie, wtedy należy pomyśleć o możliwości połączenia dwóch leków z różnych grup, które będą w różny sposób działały. Do leczenia mogą zatem zostać dołączone preparaty zmiękczające masy kałowe i środki poślizgowe, do których zalicza się przede wszystkim dokuzan sodowy oraz płynną parafinę oraz środki hydrofilne i zwiększające objętość stolca, są to przede wszystkim nasiona babki płesznika lub babki lancetowatej. Czasami może zdarzyć się, że pomimo zastosowania tych wszystkich środków pacjent i tak nie może oddać stolca, wtedy też konieczne będzie wykonanie lewatywy. Lewatywa jest skutecznym środkiem na przeczyszczenie, jednak należy pamiętać o tym, że zalecenie jej wykonania, zwłaszcza w przypadku dzieci, zawsze powinien wydać lekarz prowadzący, który stwierdzi czy na pewno nie ma żadnych przeciwwskazań zdrowotnych do jej zastosowania.
