Krwawienie z odbytu – przyczyny

Jako krwawienie z odbytu określa się obecność świeżej krwi lub skrzepów w stolcu. Jeśli zostanie zauważona w toalecie, warto zwrócić uwagę jak wygląda. Jeżeli jest to obecność świeżej krwi na papierze toaletowym, pasemka świeżej krwi na stolcu bądź świeża krew w wodzie obok stolca w muszli klozetowej, najprawdopodobniej to krwawienie z samego odbytu. Kiedy krew ma wygląd skrzepów lub została wymieszana ze stolcem, przypuszczalnie do krwawienia doszło w świetle jelita.

Jakie są najczęstsze przyczyny krwawienia z odbytu?

Żylaki odbytu
Bardzo często krwawienie z odbytu ma związek z obecnością żylaków – popularnie nazywanych hemoroidami. Hemoroidy, czyli guzki krwawnicze są uwypuklonymi splotami żylnymi. Wyróżnia się 4 stopnie powiększenia guzków krwawniczych:

• powiększenie się guzków bez ich wypadania na zewnątrz,
• guzki wypadają na zewnątrz w czasie wypróżniania się, jednak cofają się samoistnie,
• guzki wypadają na zewnątrz w czasie wypróżnień i wymagają odprowadzenia,
• guzki utrzymują się na zewnątrz i nie dają się odprowadzić ręcznie.

Krwawienie z żylaków odbytu to wczesny objaw, krew jest jasnoczerwona, a z biegiem czasu krwawienia stają się bardziej nasilone. Hemoroidy powodują uciążliwy świąd oraz ból w sytuacji, kiedy dojdzie do zakrzepicy we wnętrzu guzka.

Guzki drugiego i trzeciego stopnia oraz guzki pierwszego stopnia, w przypadku których leczenie zachowawcze nie jest skuteczne, należy poddać metodom zabiegowym. Najmniej nawrotów obserwuje się po powiązaniu żylaków specjalnymi opaskami. Guzki czwartego stopnia wymagają wycięcia w warunkach szpitalnych.

Szczelina odbytu
Innym powodem krwawienia jest szczelina odbytu. Przyczyny jej powstawania nie są znane. Objawy to jasna krew oraz ból w czasie wypróżnień. W leczeniu bardzo ważna jest profilaktyka zaparć. Stosuje się ciepłe nasiadówki, a także leki miejscowo przeciwbólowe w postaci maści i czopków. Czasami zachodzi potrzeba usunięcia szczeliny, jeśli inne metody okazują się nieskuteczne.

Rak odbytu
Krwawienie z odbytu może być objawem raka. Poza krwawieniem niekiedy występują dolegliwości bólowe. W kanale odbytu widać lub da się wyczuć guz – w ujściu lub jego sąsiedztwie.

Rozpoznanie stawia się na podstawie oceny histologicznej wycinka pobranego z guza. Pacjent, u którego podejrzewa się raka odbytu, najpierw zostaje zbadany przez lekarza per rectum, następnie musi zostać poddany badaniu anoskopowemu. Dodatkowo zaleca się badania obrazowe, dzięki którym odnajduje się ewentualne przerzuty w miednicy. Stosuje się metody leczenia skojarzonego: radiochemioterapię w połączeniu z zabiegiem operacyjnym.

Inne przyczyny krwawienia z odbytu to:

• polipy,
• uchyłki,
• zmiany zapalne,
• zmiany naczyniowe (angiodysplazje).

Co należy zrobić w przypadku pojawienia się krwawienia z odbytu?

W przypadku pojawienia się krwawienia z odbytu nawet, jeśli jest jednorazowe, należy niezwłocznie zgłosić się do specjalisty. W pierwszej kolejności warto udać się do swojego lekarza POZ, który zbierze dokładny wywiad oraz wypyta o wszystkie szczegóły dotyczące dolegliwości (kolor krwi, jej ilość, występowanie: obecność na papierze toaletowym, w muszli klozetowej bądź krew wymieszana ze stolcem). Następnie zdecyduje czy zachodzi potrzeba dalszej diagnostyki, po czym skieruje pacjenta do specjalisty – najlepiej, aby był to proktolog lub chirurg.

Specjalista wykona badanie per rectum i prawdopodobnie uzupełni je o badanie anoskopem (wziernikowanie krótkim aparatem) lub rektoskopem (wziernikowanie nieco dłuższym aparatem). Jeśli lekarz stwierdzi obecność żylaków odbytu, a pacjent ma mniej niż 40 lat, z braku konieczności dalsza diagnostyka zostaje przerwana. Jeżeli jednak pacjent jest starszy, a specjalista nie dostrzeże obecności guzków krwawniczych lub innych niepokojących zmian, pacjent jest rodzinnie obciążony rakiem jelita grubego bądź diagnostyka musi zostać poszerzona o kolonoskopię.

Czy krwawienie z odbytu może powodować jakieś powikłania?

Krwawienia z łagodnych chorób odbytu rzadko prowadzą do wystąpienia powikłań. Jeśli są mocno nasilone i często się powtarzają, mogą ewentualnie przyczynić się do powstania niedokrwistości – w tej sytuacji należy w pierwszej kolejności wyeliminować przyczynę krwawienia, jak również prowadzić suplementację żelazem, najlepiej razem z witaminą C, która ułatwia jego wchłanianie.

Należy pamiętać, że przyjmując leki wpływające na działanie układu krzepnięcia, (np. kwas acetylosalicylowy czy antagoniści witaminy K) krwawienia z odbytu, bez względu na przyczynę, mogą się nasilać. Dlatego zawsze należy poinformować lekarza o wszystkich zażywanych lekach.