Nużeniec (Demodex) – leczenie i objawy
Katarzyna Godlewska

Nużeniec (Demodex) – leczenie i objawy

Szereg najnowszych publikacji wskazuje, że nużeniec (Demodex) powinien być brany po uwagę jako czynnik etiologiczny u osób z dolegliwościami nie tylko dermatologicznymi, takimi jak trądzik różowaty czy łojotokowe zapalenie skóry, ale i okulistycznymi. Obecnie istnieją mocne dowody na to, że te pasożytnicze roztocza mogą uczestniczyć w patogenezie przewlekłego zapalenia brzegów powiek (Blepharitis), a nawet zespołu suchego oka (Keratoconjunctivitis sicca).

Charakterystyka nużeńca 

Nużeńce (Demodex) są mikroskopijnymi pajęczakami, należącymi do rzędu roztoczy (Acarina), które znane są doskonale wszystkim lekarzom alergologom i pacjentom borykającym się z uczuleniami. Dotychczas opisano dwa gatunki bytujące na człowieku: większy, osiągający rozmiary około 0,4 mm długości - nużeniec ludzki (Demodex folliculorum) i mniejszy z nużeńców, osiągający najwyżej 0,3 mm - nużeniec krótki (Demodex brevis). Obydwa nużeńce charakteryzuje robakowaty kształt ciała i silnie zredukowane odnóża. Ponieważ w całym cyklu rozwojowym głównym ich pożywieniem są lipidy, zamieszkują one obszary skóry szczególnie bogate w gruczoły łojowe. Nużeniec ludzki pasożytuje głównie w mieszkach włosowych rzęs oraz brwi, natomiast nużeniec krótki umiejscawia się w powiekowych gruczołach Meiboma.

Częstość występowania nużeńca

Do zarażenia dochodzi drogą kontaktową (np. przez stosowanie wspólnych przyborów toaletowych, ręczników oraz kosmetyków (głównie pudrów czy drogeryjnych testerów) oraz prawdopodobnie za pośrednictwem kurzu, w którym mogą znajdować się jaja. Należy podkreślić, że w większości przypadków obecność omawianego pasożyta jest bezobjawowa. Dopiero w szczególnie sprzyjających warunkach, czyli w sytuacji nadmiernego spadku odporności (predysponuje więc starszy wiek ) rozwija się choroba. Stan chorobowy spowodowany obecnością nużeńca określa się nużycą lub demodekozą. Zwiększoną skłonność do zmian klinicznych mogą mieć także osoby z zaburzeniami gospodarki lipidowej lub hormonalnej oraz osoby narażone na chroniczny stres. U dzieci jest  nużyca jest diagnozowana bardzo rzadko, co może wynikać z wydzielania małej ilości łoju przez odpowiednie gruczoły (nużeńce odżywiają się lipidami).

Polecane dla Ciebie

Objawy kliniczne nużeńca

Objawy kliniczne są uzależnione od gatunku nużeńca. Demodex folliculorum powoduje przewlekłe zapalenie brzegów powiek. Poruszające  się w torebce rzęsy nużeńce drażnią mechanicznie cebulkę włosową. W miarę wzrostu pasożyta w mieszku, może dojść do przemieszczenia podstawy rzęsy i zmiany kierunku jej wzrostu. Pojawia się także świąd, złogi wokół podstawy rzęs oraz nadmierne ich wypadanie. Z kolei powodowana głównie przez Demodex brevis dysfunkcja gruczołów Meiboma prowadzi do nadmiernego odparowywania filmu łzowego i objawów zespołu suchego oka. Z tego powodu zarażenie nużeńcami często jest traktowane jako reakcja alergiczna (pacjent skarży się na podrażnienie, zaczerwienienie oczu oraz uczucie piasku pod powiekami). Dopiero brak poprawy po długotrwałym leczeniu skłania lekarz okulistę do rozważenia innej przyczyny.

Związek nużeńca z nawracającymi jęczmieniami i gradówkami

Nużeniec może się przyczyniać się do rozwoju stanu zapalnego brzegów powiek nie tylko w sposób bezpośredni. Osłabiając bariery ochronne może on także oddziaływać pośrednio jako sprzymierzeniec bakterii. Dowodem tego jak fakt, że nużycy często towarzyszy zakażenie skóry gronkowcami, a w efekcie nawracające jęczmienie i gradówki. To również powinno być sygnałem dla lekarza okulisty.

Demodex – prosta diagnostyka

Diagnostyka laboratoryjna w kierunku obecności nużeńca jest bardzo prosta i nie wymaga ani kosztownych procedur, ani skomplikowanego sprzętu laboratoryjnego. Materiał do badań (kilka rzęs, które często bardzo łatwo wychodzą) pobiera diagnosta laboratoryjny. Rzęsy powinny być w dniu badania wolne od kosmetyków. Po nakryciu szkiełkiem nakrywkowym materiał oglądany jest pod mikroskopem w odpowiednim powiększeniu. W preparacie poszukuje się jaj lub dorosłych osobników.

Leczenie nużeńca

W przeciwieństwie do diagnostyki terapia nużycy nie jest  już tak prosta, ponieważ roztocza te są dość oporne na leczenie. Dużym problemem terapeutycznym jest brak gotowych preparatów na naszym rynku zarejestrowanych do skutecznego leczenia mużeńca. Lekarza okuliści stosują więc często dostępne leki gotowe (poza wskazaniami; off-label use)  lub zalecają wykonać w aptece recepturowe leki oczne o składzie dobranym na podstawie danych z piśmiennictwa. Farmakoterapia trwa z reguły trwa kilka miesięcy i wymaga od pacjenta dużej cierpliwości oraz dyscypliny w przestrzeganiu wskazówek lekarza okulisty. Na rynku pojawiają się również kosmetyki z wyciągiem z aloesu, olejkiem szałwiowym, herbacianym oraz dekspantenolem i kwasem hialuronowym wspierające terapię zaleconą przez lekarza okulistę. Preparaty te umożliwiają usunięcie wydzieliny spowodowanej działaniem nużeńców oraz łagodzą świąd i pieczenie towarzyszące stanom zapalnym. Higiena brzegów powiek obejmuje także ciepłe okłady i mechaniczny masaż powiek.

Indywidualizacja leczenia nużeńca

Przewlekłe zapalenie brzegów powiek i zespół suchego oka to bardzo rozpowszechnione w okulistyce stany. Chorzy mogą różnić się bardzo wieloma elementami charakterystyki klinicznej, które mogą wywierać mniejszy lub większy wpływ na podjęte w ich przypadku postępowanie okulistyczne. Lekarz nie powinien jednak ignorować roli nużeńców zwłaszcza wtedy, kiedy dotychczas stosowane leczenie nie przynosi pacjentowi ulgi.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij