
Jak wyleczyć nużeńca? Leki, suplementy, domowe sposoby na nużycę
Nużeniec może bezpośrednio prowadzić do rozwoju stanu zapalnego powiek oraz pośrednio przyczyniać się do niego, stanowiąc wektor dla bakterii i grzybów chorobotwórczych. Zazwyczaj nużeńce zajmują powierzchnie bogate w lipidy, jak gruczoły łojowe na skórze. Nużeńce przenoszone są wraz z kurzem oraz w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą chorą na nużycę u zwierząt, a demodekozę u ludzi. Zakażeniu nużeńcem sprzyja obniżona odporność organizmu. Zarażenie nużeńcem może objawiać się poprzez: swędzenie i pieczenie skóry, wysypkę, rumień, wykwity ropne lub trądzik różowaty. Dodatkowym symptomem wskazującym na obecność nużeńca na skórze jest uczucie delikatnego łaskotania w miejscach poruszania się pasożyta.
Co to jest nużeniec? Przyczyny nużycy. Jak wygląda nużeniec?
Nużeniec (łac. Demodex) należy do roztoczy z rodziny nużeńcowatych. Jest pasożytem niewidocznym gołym okiem, o bardzo niewielkich rozmiarach, ponieważ zazwyczaj osiąga ok. 0,4 mm długości. Posiada wydłużony kształt oraz białawy lub żółtawy kolor. Na człowieku bytują dwa gatunki: nużeniec ludzki (łac. Demodex folliculorum) i nużeniec krótki (łac. Demodex brevis). Nużeniec posiada cztery pary odnóży z pazurkami znajdującymi się na końcach. Wyspecjalizowany aparat ruchowy pozwala mu na przemieszczanie się w tempie 8–16 mm/dobę. Samica zamieszkująca na skórze w pojedynczym mieszku włosowym składa około 25 jaj w okresie kilku tygodni. Okres rozwojowy nużeńca obejmuje trzy fazy rozwojowe do osiągnięcia dorosłego osobnika, które trwają ok. miesiąca. Podstawowym pokarmem dla nużeńców są tłuszcze, dlatego zazwyczaj zajmują obszary pokryte warstwą lipidową, jak skóra obfita w gruczoły łojowe. Po przytwierdzeniu do tłustego podłoża nużeniec wnika do porów skóry. Dodatkowo nużeńce żywią się przesączem osocza krwi oraz komórkami nabłonkowymi organizmu, na którym bytują. Czynnikiem predysponującym do zakażenia nużeńcem jest obniżona odporność.
Jakie są objawy nużeńca?
Pierwotna faza zakażenia nużeńcem jest trudna do rozpoznania. Początkowe symptomy są łagodne, niemalże nieodczuwalne, a niekiedy mylone z odczynem alergicznym. Swędzenie powodowane przez pasożyta jest delikatne, czasem dające odczucie łaskotania.
Zazwyczaj osoby, u których wykryto nużeńca, odczuwają:
- zaczerwienienie i podrażnienie oczu,
- swędzenie powiek,
- uczucie piasku pod powiekami,
- wykwity rumieniowe, grudkowe, guzkowe na skórze nosa i/lub policzków.
Zasiedlenie skóry przez nużeńca prowadzi do stanów zapalnych w obrębie gruczołu łojowego lub mieszka włosowego. Dochodzi wówczas do zablokowania wydzielania łoju, co może spowodować wystąpienie podwyższonej temperatury, bólu oraz utworzenie się zmiany ropnej. Może temu towarzyszyć swędzenie i pieczenie, zwłaszcza w trakcie ingerowania nużeńca w głąb skóry. Czasami bytowanie roztoczy na skórze może skutkować pojawieniem się zaskórników i wągrów, a wydaliny nużeńca mogą powodować reakcje alergiczne oraz podrażnienie ujść gruczołów łojowych. Zasiedlenie skóry żywiciela przez pasożyta może wywołać wysypkę, rumień, zmiany ropne oraz trądzik różowaty.
Polecane dla Ciebie
Nużyca – jak leczyć? Leki, suplementy
Nużeńce wywołują u zwierząt chorobę zwaną nużycą, a u ludzi demodekozą. Leczenie zakażenia pasożytem nie jest proste i może trwać nawet kilka miesięcy. Poza usunięciem nużeńca z powierzchni zakażonych należy wyleczyć szkody spowodowane bytowaniem pasożyta na skórze. Niejednokrotnie zdiagnozowanie demodekozy następuje dopiero po kilku latach od zakażenia nużeńcem. Farmakoterapia polega przede wszystkim na stosowaniu produktów zewnętrznych na skórę w miejscach zmienionych chorobowo. Część osobników znajduje się w głębszych warstwach skóry, w obrębie gruczołów łojowych oraz mieszków włosowych, co utrudnia leczenie. Dodatkowo pasożyty bytujące na żywicielu znajdują się w różnych fazach cyklu rozwojowego (larw, nimf, osobników dorosłych), dlatego terapia powinna trwać na tyle długo, aby usunąć wszystkie stadia rozwojowe i nie doprowadzić do odnowienia kolonii pasożytów na skórze. Większość środków odkażających, przeciwdrobnoustrojowych, miejscowych antybiotyków i sterydów jest mało skuteczna w leczeniu demodekozy.
W opracowaniach naukowych w zwalczaniu nużeńca wymieniane są następujące leki:
- maść rtęciowa,
- produkty zewnętrzne z metronidazolem w stężeniu 1–2%,
- maść z erytromycyną 2%,
- pilokarpina w stężeniu 4%,
- maść siarkowa,
- krotamiton 10%,
- olej kamforowy,
- permetryna 5% w kremie,
- roztwory azotanu srebra 0,5–1%,
- produkty zewnętrzne z zawartością olejku z drzewa herbacianego w stężeniu 20%.
Podczas terapii zewnętrznej wskazane jest jednoczesne przyjmowanie produktów wzmacniających układ odpornościowy oraz działających przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie i przeciwwysiękowo. W tym celu rekomenduje się stosowanie propolisu, sitosteroli, alkilogliceroli i skwalenu, przetworów z jeżówki i kwasów omega-3.
Czy istnieją domowe sposoby na pozbycie się nużeńca?
Podstawą domowych sposobów w pozbyciu się nużeńca jest przestrzeganie zasad higieny. Zalecane jest wykonywanie prania w wysokiej temperaturze, która zabija pasożyta. Częsta zmiana pościeli, ręczników, bielizny nocnej oraz innej odzieży. Należy często wietrzyć pomieszczenia, zwłaszcza sypialnie. Czyścić i dezynfekować po każdym użyciu przedmioty, takie jak pędzle do makijażu, przybory do czesania włosów, do golenia twarzy oraz innych części ciała. Naturalnym produktem, który może być stosowany w tym celu, jest olejek z drzewa herbacianego. Wystarczy zaledwie kilka kropli olejku dodać do prania lub do wody, którą można wykorzystać do czyszczenia powierzchni, przedmiotów i dezynfekcji odzieży. Jeśli wśród domowników jest osoba zarażona, powinna ona odseparować swoje przedmioty codziennego użytku, ręczniki, pościel, ubrania.
W walce z nużeńcem pomocne są preparaty ziołowe. Naturalne produkty, które można zastosować w usuwaniu pasożyta, to:
- olejek z czarnuszki, który działa przeciwpasożytniczo, ma działanie łagodzące na skórę oraz wspomaga jej regenerację,
- kłącze imbiru, substancje w nim zawarte wykazują aktywność przeciwzapalną, co łagodzi przebieg choroby,
- ziele świetlika, działa łagodząco i kojąco na podrażnioną skórę, zmniejsza uczucie swędzenia, ogranicza stany zapalne,
- olejek eteryczny z bylicy boże drzewko, posiada właściwości przeciwbakteryjne oraz działa odstraszająco na owady, a składniki zawarte w roślinie działają nawilżająco i regenerująco na skórę,
- koper włoski, który działa przeciwdrobnoustrojowo, wspiera usuwanie postaci niedojrzałych oraz dorosłych osobników nużeńca.
W trakcie terapii oraz w formie profilaktyki demodekozy kluczowe jest zadbanie o wzmocnienie odporności. Nużeniec jest roztoczem powszechnie obecnym w naszym otoczeniu i wiele osób ma nieświadomie kontakt z tym pasożytem. Jednak nie rozwija się u wszystkich. Zabezpieczeniem przed zarażeniem nużeńcem jest wsparcie układu odpornościowego. W tym celu należy ograniczyć spożywany cukier, wprowadzić zdrową dietę, aktywność fizyczną, zadbać o prawidłową ilość snu, odpoczynek oraz ograniczyć używki w postaci alkoholu i palenia papierosów.
Nużyca – jak zapobiegać?
Zakażenie nużeńcem może nastąpić w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą zarażoną pasożytem lub poprzez przedmioty przez nią używane – ręczniki, grzebienie czy pościel. Z tego względu kluczowe w zapobieganiu zarażenia nużeńcem jest zachowanie podstawowych zasad higieny oraz niedzielenie przedmiotów osobistych z innymi osobami. Rzeczami, które przede wszystkim nie powinny być pożyczane, są: szczotki do włosów, ręczniki, przyrządy do depilacji ciała, tusze do rzęs oraz pędzle do twarzy i inne kosmetyki do makijażu. Dbanie o przestrzeganie zasad higieny dotyczy szczególnie osób z obniżoną odpornością oraz tych, które w niedalekiej przeszłości przechodziły zarażenie nużeńcem. W przypadku tej grupy osób zalecane jest dbanie o sterylność przedmiotów oraz korzystanie z środków higieny o wysokiej jakości. Dodatkowo wskazane jest unikanie miejsc z potencjalnie większym ryzykiem kontaktu z bakteriami lub roztoczami, jak solaria i gabinety kosmetologiczne.