Retinopatia cukrzycowa – przyczyny, objawy, leczenie cukrzycowej choroby oczu
Małgorzata Kuberska-Kędzierska

Retinopatia cukrzycowa – przyczyny, objawy, leczenie cukrzycowej choroby oczu

Retinopatia cukrzycowa (łac. retinopathia diabetica) jest powikłaniem cukrzycy i oznacza zmiany w naczyniach krwionośnych w siatkówce. Cukrzycowa choroba oczu, bo tak inaczej nazywa się retinopatię cukrzycową, w początkowej fazie nie daje objawów. Widoczne oznaki, które pacjent zaczyna zauważać, pojawiają się w fazie już rozwiniętej choroby. W jaki sposób ją leczyć i czy można jej zapobiec?

  1. Retinopatia cukrzycowa – co to takiego? 
  2. Przyczyny retinopatii cukrzycowej 
  3. Objawy retinopatii cukrzycowej 
  4. Retinopatia cukrzycowa – diagnostyka 
  5. Leczenie retinopatii cukrzycowej 
  6. Powikłania przy retinopatii cukrzycowej 
  7. Jak zapobiegać retinopatii cukrzycowej? 

Zmiany narządu wzroku należą do najczęstszych powikłań cukrzycy i mogą dotyczyć każdej struktury oka. Retinopatia cukrzycowa jest najczęstszą przyczyną utraty widzenia. 

Retinopatia cukrzycowa – co to takiego? 

Zmiany w gałce ocznej związane z wieloletnią niewyrównaną cukrzycą określamy mianem cukrzycowej choroby oczu. Zaliczamy do niej zaćmę, jaskrę wtórną oraz retinopatię. Retinopatia cukrzycowa dotyczy zmian w naczyniach krwionośnych w siatkówce. Można podzielić ją na: nieproliferacyjną (prostą), przedproliferacyjną i proliferacyjną. Pierwsza oznacza mniej zaawansowane zmiany, które nie zagrażają utracie wzroku, natomiast ostatnia – proliferacyjna – grozi ślepotą. 

Przyczyny retinopatii cukrzycowej 

Najważniejszym czynnikiem przyczynowym wystąpienia retinopatii cukrzycowej jest złe wyrównanie metaboliczne cukrzycy (przewlekłe wysokie stężenia glukozy we krwi).  

Inne czynniki ryzyka retinopatii cukrzycowej to:  

  • długi czas trwania cukrzycy,  
  • okres dojrzewania u chorych z cukrzycą,  
  • nadciśnienie tętnicze,  
  • duże stężenia lipidów (cholesterol, triglicerydy) w surowicy krwi, 
  • współistnienie nefropatii cukrzycowej, niewydolność nerek z albuminurią i niedokrwistością, 
  • okres ciąży u kobiet, u których cukrzyca wystąpiła przed zajściem w ciążę,
  • uwarunkowania genetyczne, 
  • palenie tytoniu, 
  • otyłość. 

Powiązane produkty

Objawy retinopatii cukrzycowej 

Pierwsze objawy retinopatii występują najczęściej dopiero po około 8–10 latach trwania choroby. Po 20–25 latach dotyczą już ponad połowy pacjentów. Mogą to być: 

  • gorsze widzenie, stopniowo nasilające się, 
  • zaburzenia ostrości widzenia, 
  • upośledzenia widzenia w ciemności, 
  • nagła, bezbolesna utrata wzroku, spowodowana pęknięciem naczynia i krwotokiem lub odwarstwieniem siatkówki, 
  • mroczki lub firanki, czy plamki przed oczami.  
Wysoki poziom glukozy we krwi oraz wysokie ciśnienie tętnicze powodują zaburzenia mikrokrążenia, niedokrwienie i uszkodzenie bariery krew-siatkówka oraz degenerację włókien nerwowych. Dochodzi do tworzenia mikrotętniaków, wybroczyn (małych wylewów), obrzęku siatkówki, twardych wysięków, miękkich wysięków (tzw. ognisk waty, kłębków waty), a w końcu tworzenia się nowych naczyń krwionośnych, które mają większą tendencję do pękania i krwotoków. 

Retinopatia cukrzycowa – diagnostyka 

W cukrzycy typu 2 retinopatię obserwujemy często już w momencie rozpoznania. Z tego powodu pierwsze badanie okulistyczne w tym typie cukrzycy powinno być wykonane już wtedy. W cukrzycy typu 1 należy je przeprowadzić w ciągu pierwszych 5 lat trwania choroby.  

Każdy pacjent z cukrzycą powinien mieć badanie dna oka minimum raz do roku. 

Do specjalistycznych badań obrazujących bardziej szczegółowo stan siatkówki w retinopatii cukrzycowej należą: 

  • optyczna koherencyjna tomografia (OCT) 
  • angiografia fluoresceinowa (AF).  

Leczenie retinopatii cukrzycowej 

W leczeniu retinopatii cukrzycowej najważniejsze są: poprawa wyrównania metabolicznego cukrzycy i normalizacja ciśnienia tętniczego oraz stężenia lipidów we krwi.  

Retinopatii prostej nie leczymy w inny, szczególny sposób, natomiast przedproliferacyjną, proliferacyjną i obrzęk plamki (makulopatię cukrzycową) leczymy za pomocą laseroterapii siatkówki (tzw. fotokoagulacji). Pozwala ona na zniszczenie obszarów niedokrwienia w siatkówce oraz twardych wysięków. Fotokoagulacja zapobiega również odwarstwieniu siatkówki.  

Zaawansowana retinopatia cukrzycowa jest wskazaniem do witrektomii. Zabieg ten polega na usunięciu ciała szklistego i przeprowadza się go w przypadku wylewów krwi do ciała szklistego, które nie wchłonęły się przez 3 miesiące u chorych na cukrzycę typu 1 i przez 6 miesięcy u chorych na cukrzycę typu 2).  

W ostatnich latach stosuje się także przeciwciała monoklonalne przeciwko czynnikowi wzrostu naczyń (anty-VEGF) we wstrzyknięciach do ciała szklistego, czasem także sterydy.  

Stosowane leczenie farmakologiczne spełnia rolę wspomagającą, są to: 

  • leki uszczelniające ścianę włośniczek i drobnych naczyń oraz zmniejszające ich kruchość,
  • leki rozszerzające naczynia i poprawiające przepływ krwi w układzie nerwowym: nicergolina lub winpocetyna,
  • leki ułatwiające przepływ krwi przez naczynia włosowate i poprawiające elastyczność erytrocytów: pentoksyfilina,
  • leki zmniejszające agregację płytek krwi i nasilające fibrynolizę: sulodeksyd, 
  • Inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE), hamujące progresję zmian. 

SUPLEMENTY DLA DIABETYKÓW

SYSTEMY CGM

ZESTAWY INFUZYJNE

Powikłania przy retinopatii cukrzycowej 

Powikłaniami retinopatii cukrzycowej (która sama w sobie jest powikłaniem cukrzycy) są:  

  • wtórna jaskra, 
  • tworzenie nowych naczyń krwionośnych – kruchych, łatwo pękających, prowadzących do wylewów krwi i utraty widzenia. Nawet jeśli ulegną one wchłonięciu, tworzą się włókna, wnikające do ciała szklistego i pociągające siatkówkę (mogą prowadzić do jej odwarstwienia),
  • odwarstwienia siatkówki i trwałej utraty wzroku.

Jak zapobiegać retinopatii cukrzycowej? 

Głównym sposobem zapobiegania retinopatii cukrzycowej jest dbanie o dobre wyrównanie metaboliczne cukrzycy (prawidłowe poziomy glukozy we krwi) oraz badanie narządu wzroku u okulisty raz w roku, a w momencie rozpoznania retinopatii co 3–6 miesięcy. Ważne jest też dbanie o prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego oraz prawidłowy poziom lipidów i zaprzestanie palenia tytoniu. 

  1. Diabetologia – kompendium, pod red. L. Czuptyniaka, TerMedia 2014. 
  2. H. Lewis, The role of vitrectomy in the treatment of diabetic macular edema, “Am J Ophtalmol”, nr 131 2001.  
  3. Z. Małolepszy, M. Formińska-Kapuścik, Ł. Bednarski, Leczenie retinopatii cukrzycowej, „Przegląd Okulistyczny”, nr 6 (20) 2007. 
  4. A. J. Jenkins, M. V. Joglekar, A. A. Hardikar, A. C. Keech, D. N. O'Neal, A. S. Januszewski, Biomarkers in Diabetic Retinopathy, “Rev Diabet Stud.”, nr 12 (1–2) 2015.  
  5. N. Cheung, P. Mitchell, T.Y. Wong, Diabetic retinopathy, “Lancet.”, nr 376 (9735) 2010.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zmęczone oczy – przyczyny astenopii. Co stosować na zmęczony wzrok?

    Zmęczone oczy są przypadłością, która z roku na rok dotyka coraz więcej osób. Sprzyjają temu szybkie tempo życia, większa ilość czasu spędzanego przed komputerem bądź ekranem telefonu, brak lub nieprawidłowa higiena oczu, a także nieprzespane noce. Jak złagodzić objawy astenopii?

  • Opuchnięte oczy – przyczyny i sposoby leczenia opuchlizny powiek

    Powieki, jako niezwykle delikatna i cienka część skóry wokół oczu, są szczególnie podatne na różnego rodzaju obrzęki. Przyczyny tego stanu mogą być bardzo zróżnicowane, a ich rozpoznanie często wymaga dokładnej obserwacji i analizy towarzyszących objawów.

  • Luteina a prawidłowy wzrok. Jak luteina działa na oczy?

    Często mówimy o bronieniu czegoś jak oka w głowie, a utrata wzroku uważana jest za jedno z najgorszych nieszczęść mogących przydarzyć się człowiekowi. Niestety wiele czynników, na przykład światło UV, zanieczyszczenie powietrza czy starzenie się niekiedy prowadzi do groźnych chorób oka. Luteina to znany od lat sposób na zachowanie zdrowych oczu.

  • Przekrwione oczy u dzieci i dorosłych – co mogą oznaczać? Co stosować na zaczerwienione oko?

    Przekrwione oczy mogą być wynikiem zarówno urazów mechanicznych, jak i chorób. Bardzo często zaczerwienionym oczom towarzyszą inne objawy, takie jak świąd, łzawienie, pieczenie czy obrzęk powiek. Co robić, gdy zauważymy u siebie „czerwone oko”? Kiedy powinniśmy udać się z do lekarza? Podpowiadamy. 

  • Jak radzić sobie z suchością oczu na co dzień?

    Krople zwane sztucznymi łzami to pierwsza pomoc, po jaką sięgamy, gdy mamy przemęczone oczy. Ale czy dobrze je wybieramy i stosujemy? Poznajmy różne sposoby na radzenie sobie z suchością oczu każdego dnia.

  • Swędzenie oczu – jakie są najczęstsze przyczyny świądu oczu i powiek?

    Świąd oczu to nie tylko niepokojący, ale też utrudniający codzienne funkcjonowanie objaw. Jeśli nie ustępuje, powinien skłonić do wizyty u lekarza. Specjalista wskaże przyczynę i ścieżkę leczenia. Dlaczego zatem swędzą nas oczy i jak im ulżyć?

  • Światłowstręt – na czym polega i o czym świadczy? Co robić, gdy się pojawi?

    Światłowstręt jest objawem polegającym na odczuciu bólu i pieczenia oczu podczas patrzenia na źródła światła lub przebywania w nasłonecznionych pomieszczeniach. Światłowstręt nie jest odrębną jednostką chorobową, a objawem choroby, dlatego postępowanie zależne jest od przyczyny nadwrażliwości na światło. Wśród najczęstszych przyczyn światłowstrętu wymienia się zapalenie spojówek, migrenę oraz infekcje wirusowe.  

  • Jak zadbać o wzrok dziecka w roku szkolnym?

    Prawidłowe widzenie jest jednym z kluczowych elementów w efektywnym procesie edukacji dziecka. Tymczasem, okazuje się, że znaczna część dzieci w wieku szkolnym ma problemy ze wzrokiem. To z kolei przekłada się na trudności z nauką, a nawet problemy wychowawcze. W przeciwieństwie do osób dorosłych z zaburzeniami widzenia, dzieci rzadko same zgłaszają tego typu problemy. Powody są prozaiczne - często nie są po prostu świadome, że można widzieć lepiej. Dlatego to rodzice powinni być szczególnie czujni. Oczywiście ważne jest nie tylko reagowanie na alarmujące sygnały, ale również profilaktyka…

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl