Wpływ energetyków na ADHD, stany lękowe i depresję u dzieci oraz dorosłych

Najnowszy przegląd badań naukowych wskazuje na coraz większą liczbę dowodów dotyczących szkodliwego wpływu picia energetyków na zdrowie, szczególnie wśród dzieci i osób do 21. roku życia.

1. Najnowszy przegląd – ogromne obawy
2. Co mają wspólnego energetyki ze zdrowiem psychicznym?
3. Naukowcy żądają globalnej zmiany przepisów
4. Co zawiera napój energetyczny?

Najnowszy przegląd – ogromne obawy

Popularność napojów energetycznych w ostatnich latach gwałtownie wzrosła, szczególnie wśród nastolatków. Według danych statystycznych ponad 30% nastolatków w wieku 12–17 lat regularnie pije energetyki.

Podsumowano 57 badań dotyczących wpływu napojów energetycznych na dzieci i młodzież do 21. roku życia w okresie od stycznia 2016 r. do lipca 2022 r. W badaniu wzięło udział 1,2 miliona osób. Przeprowadzili je naukowcy z Uniwersytetu w Newcastle w Wielkiej Brytanii.

Omawiana publikacja jest aktualizacją przeglądu z 2016 r. Potwierdziła ustalenia sprzed ośmiu lat, które dotyczyły tego, że nastolatki płci męskiej spożywają więcej napojów energetyzujących niż kobiety. Naukowcy odkryli także związek między spożywaniem tych napojów a podatnością na inne niezdrowe zachowania, takie jak palenie papierosów, spożywanie alkoholu i zażywanie narkotyków.

Według przeglądu wszystkich dotychczasowych badań spożywanie napojów energetyzujących wiązało się także ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), stresu psychicznego, depresji, lęku, insulinooporności i problemów stomatologicznych. Ponadto poprzednie badania wykazały, że napoje energetyczne mogą zwiększać ryzyko zawałów serca i czynniki ryzyka chorób serca. Inni naukowcy wskazywali na negatywne skutki spadków cukru i odstawienia kofeiny związane z napojami energetycznymi.

Co mają wspólnego energetyki ze zdrowiem psychicznym?

Spożycie napojów energetyzujących mogą wpływać na zdrowie psychiczne i fizyczne młodych ludzi, szczególnie jeśli są spożywane w nadmiarze. Według specjalistów ds. zdrowia psychicznego energetyki powodują zaburzenia snu, co może mieć wpływ na nastrój i funkcjonowanie poznawcze.

Młodzież pijąca napoje energetyczne może mieć większe trudności z zasypianiem i ogólnie gorszą jakość snu, szczególnie jeśli przyjmują energetyki po południu lub wieczorem. Słabsza jakość snu i jego niewystarczająca ilość wiążą się z gorszą zdolnością regulacji emocji, problemami z koncentracją, lękiem i objawami obniżonego nastroju, co może prowadzić do gorszych wyników w nauce oraz trudności w nawiązywaniu przyjaźni i utrzymaniu poprawnych relacji w domu.

Naukowcy żądają globalnej zmiany przepisów

Badacze, lekarze i specjaliści zajmujący się zdrowiem od bardzo dawna wyrażają obawy dotyczące wpływu napojów energetycznych na zdrowie oraz tego, jak bardzo są nadużywane przez dzieci i młodzież. Apelują o globalną zmianę przepisów dotyczących energetyków, w tym także ich sprzedaży.

Pierwszym krajem z zakazem sprzedaży energetyków nieletnim była Litwa. W Polsce 1 stycznia 2024 roku także wprowadzono bezwzględny zakaz sprzedaży napojów energetycznych osobom poniżej 18. roku życia. Podobne przepisy obowiązują na terenie Łotwy.

Na terenie Unii Europejskiej nie wprowadzono dotychczas definicji napoju energetycznego, a także przepisów, które regulowałyby skład i znakowanie energetyków. We Francji i Włoszech, aby wprowadzić taki produkt na rynek, wymagane jest uzyskanie zgody Ministra Zdrowia. Z kolei w Austrii i Belgii energetyki wliczone są do kategorii żywności specjalnego przeznaczenia medycznego.

Co zawiera napój energetyczny?

Nie zawsze jest jasne, co w swoim składzie „powinien” zawierać napój energetyczny. Nie istnieje uzgodniony standard określający, czym tak naprawdę jest napój energetyczny. Dotychczas FDA nazywała energetyki „klasą produktów w postaci płynnej, która zazwyczaj zawiera kofeinę, z lub bez innych dodanych składników.” Te inne składniki zwykle obejmują cukier i często dodatkowe substancje stymulujące takie jak guarana i tauryna. Obie substancje działają pobudzająco na organizm.