Jakie są etapy żałoby?

Czym jest żałoba?

Psychologowie definiują żałobę jako naturalny i adaptacyjny proces psychiczny odnoszący się do każdego zdarzenia, na skutek którego dana osoba ponosi stratę kogoś lub czegoś dla niej ważnego. Żałoba jest więc naturalną i zupełnie normalną reakcją organizmu na śmierć bliskiego. Wiąże się z wieloma emocjami, które różnią się od siebie w zależności od danej osoby.

Podczas żałoby możemy odczuwać m.in. smutek, żal, rozpacz, złość, poczucie bezradności, frustrację, niedowierzanie czy też szok. W trakcie żałoby musimy dać sobie prawo do odczuwania wszystkich emocji, które w danym momencie do nas przychodzą.

Jakie wyróżniamy etapy żałoby?

Z psychologicznego punktu widzenia żałoba ma pewne etapy, przez które każdy z nas powinien przejść w sytuacji śmierci bliskiej osoby. Nie istnieje jednak jeden sztywny szablon przejścia żałoby. Etapy wymieniane w literaturze psychologicznej są jedynie drogowskazem sugerującym, w jaki sposób żałoba może przebiegać.

Przejście przez kolejne etapy żałoby pozwoli natomiast na jej przepracowanie, a tym samym pogodzenie się ze stratą bliskiej osoby. Wyróżniamy 4 etapy żałoby:

• Faza I – szok i otępienie – etap ten ma miejsce tuż po śmierci bliskiego. Na tym etapie pojawiają się pierwsze emocje, a więc szok i niedowierzanie. Trudno nam uwierzyć, że bliski odszedł i już nigdy nie wróci. Nie chcemy dopuścić do siebie tej myśli. Możemy nawet wypierać fakty i zaprzeczać temu, co się stało.
• Faza II – tęsknota i złość – w tej fazie odczuwamy silną tęsknotę za zmarłą osobą. Wspominamy ją i analizujemy naszą relację. Czujemy złość na siebie za różne rzeczy: za te, które zrobiliśmy, oraz te, których nie udało nam się zrobić za życia zmarłego. Na tym etapie możemy odczuwać złość nawet w stosunku do zmarłej osoby.
• Faza III – dezorganizacja i rozpacz – w tej fazie uświadamiamy sobie nieodwracalną stratę. Zderzamy się z rzeczywistością i zaczynamy zdawać sobie sprawę z tego, że zmarły już nie wróci. Możemy czuć się bezsilni i bezradni. Etap ten powiązany jest z głębokim smutkiem, który może przerodzić się w depresję.
• Faza IV – akceptacja/reorganizacja – to ostatni etap, który kończy żałobę. Konfrontujemy się ze stratą i zaczynamy ją akceptować. W tej fazie uczymy się powrotu do codziennego życia – uczymy się „żyć na nowo”, bez bliskiej nam osoby.

Jak poradzić sobie z żałobą?

Przeżywanie żałoby to całkowicie indywidualne doświadczenie, które pozwala nam poradzić sobie z odejściem ważnej dla nas osoby. Każdy z nas musi więc mieć szansę na to, by przejść żałobę we własnym tempie, w indywidualny sposób. Przede wszystkim musimy dać sobie wystarczającą ilość czasu na przejście przez każdy etap żałoby. Nie możemy bowiem oczekiwać, że będziemy w stanie natychmiastowo pogodzić się ze śmiercią bliskiego. Co więcej, musimy pozwolić sobie na przeżywanie emocji – nie tłummy ich, pozwólmy sobie na ich odczuwanie.

Niestety nie zawsze będziemy w stanie poradzić sobie samodzielnie w takiej sytuacji. Jeżeli podczas żałoby odczuwasz objawy depresyjne lub masz myśli samobójcze, to jest moment, w którym należy zwrócić się o pomoc do specjalisty, który pomoże Ci przejść przez ten trudny czas. Do specjalisty warto również zgłosić się wtedy, gdy pomimo upływu dużej ilości czasu nadal nie jesteś w stanie wrócić do codziennych obowiązków i ról życiowych.

Kiedy kończy się żałoba?

„Czy żałoba mija? Ile trwa żałoba?” – to pytania, które zadaje sobie wiele osób. W rzeczywistości to, ile będzie trwać żałoba, jest całkowicie indywidualną sprawą. Mianowicie każdy z nas powinien przejść żałobę we własnym tempie. Nie oznacza to jednak, że żałoba powinna trwać w nieskończoność.

Specjaliści są zdania, że w obliczu straty najbliższej osoby okres żałoby trwa około roku. Za patologiczną żałobę z kolei uważana jest żałoba, której objawy utrzymują się po ponad dwóch latach od śmierci bliskiego.

Pamiętajmy, że strata bliskiej osoby to bardzo trudne doświadczenie (jedno z najtrudniejszych, jakie może nas spotkać w życiu), które może przewyższyć nasze możliwości samodzielnego radzenia sobie. Dlatego jeżeli objawy żałoby są bardzo silne lub utrzymują się przez długi czas, jest to dobry moment na to, by poprosić o pomoc specjalistę.