Indeks POLA – polskie narzędzie do oceny właściwości immunomodulujących diety

Zespół naukowców z Zakładu Badań nad Żywieniem i Lekami Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie pod kierownictwem dr. Pawła Jagielskiego opracował indeks (wskaźnik), dzięki któremu można ocenić, czy dana osoba dostarcza wraz ze spożywanymi produktami żywnościowymi składników, które biorą udział w prawidłowym działaniu układu odpornościowego. Czym dokładnie jest indeks POLA i do kogo jest skierowany?

Indeks POLA – czym jest?

Przyjmuje się, że niektóre składniki pokarmowe mogą wchodzić w interakcje zarówno z układem immunologicznym organizmu, jak i jego mikrobiotą w jelitach. W tym uproszczonym mechanizmie wspomniane składniki niejako modulują odpowiedź immunologiczną, co w efekcie przekłada się na odporność organizmu na różne infekcje, w tym także COVID-19.

Zespół naukowców przyznał, że inspiracją do stworzenia projektu badawczego była pandemia koronawirusa. Celem wcześniejszych analiz w dobie dynamicznego wzrostu zakażeń było znalezienie ochrony przeciwko patogenowi – a w przypadku projektu badaczy z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego – znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak zachowania żywieniowe, aktywność fizyczna oaz skład mikrobioty jelitowej wpływają na ryzyko zachorowania na COVID-19. Ich analiza zakończyła się wnioskiem, że zbilansowana dieta jest skutecznym środkiem zmniejsza ryzyka zachorowań u zdrowych i aktywnych fizycznie nieotyłych młodych osób. Dzięki kontynuacji projektu badacze opracowali wskaźnik POLA.

Indeks POLA a wskaźnik DII

Wskaźnik DII (ang. Dietary Inflammatory Index) jest bardzo zbliżony do indeksu POLA, jednak mierzy on potencjał zapalny diety, bez brania pod uwagę interakcji pomiędzy poszczególnymi składnikami żywności.

W obliczaniu DII wykorzystuje się  średnie spożycie konkretnych składników żywności i ich całkowity efekt pro- oraz przeciwzapalny. Indeks POLA ma za zadanie wskazać zachowania żywieniowe, które będą przyczyniać się do optymalnego działania układu odpornościowego.

Indeks POLA – do kogo jest skierowany?

Naukowcy przyznają, że indeks jest skierowany m.in do lekarzy i dietetyków, którzy będą mogli wskazywać pacjentom kierunek zmian żywieniowych, wpływający na działanie układu immunologicznego. Zmiany te będą mogły dotyczyć np. ilości lub jakości spożywanych produktów.

Indeks POLA – jak się go oblicza?

Indeks bazuje na 15 składnikach żywieniowych i na ilości zjadanych warzyw, owoców i orzechów. Wśród składników są to np. witaminy A, E, D, C, B, składniki mineralne (m.in. cynk lub żelazo), błonnik, a także prekursory kwasów omega-3 i omega-6.

Indeks jest wyliczany na podstawie pięciu dzienników żywieniowych. Suma uzyskanych punktów klasyfikuje pacjenta do jednej z trzech grup:

• BIM – żywienie zapewniające optymalne działanie układu odpornościowego,
• UBIM – żywienie z elementami niekorzystnej immunomodulacji,
• HUBIM – żywienie w znacznym stopniu osłabiające działanie układu immunologicznego.

Skuteczność indeksu POLA

Naukowcy sprawdzali skuteczność indeksu POLA NA grupie 95 osób, u których nie występowały choroby współistniejące. Osoby te stosowały dietę tradycyjną bądź wegetariańską. Badani byli oceniani pod kątem ryzyka zachorowania na COVID-19.

Ze względu na to, że wskaźnika POLA był oceniania głównie w kontekście COVID-19, potrzeba dalszych badań, by móc go wykorzystywać w praktyce klinicznej.