lekarz trzyma endoskop
Olaf Bąk

Sigmoidoskopia – wskazania, przebieg, przygotowanie do badania

Sigmoidoskopia (lub fiberosigmoidoskopia) to badanie, które pozwala zobrazować końcowy odcinek jelita grubego przy użyciu giętkiego przewodu z kamerą na końcu. Przeważnie jest bezbolesne i związane tylko z niewielkim dyskomfortem, jednak u niektórych pacjentów musi być wykonywane nawet w znieczuleniu ogólnym. Sigmoidoskopia jest tańsza, mniej obciążająca i wymagająca mniejszego przygotowania niż kolonoskopia. Na czym dokładnie polega to badanie? Co warto o nim wiedzieć?

Jelito grube jest końcowym odcinkiem układu pokarmowego człowieka. Odpowiada za ostateczne wchłanianie pozostałej wody, elektrolitów i minerałów, formowanie kału, a także (za sprawą mikroflory jelitowej) za syntezę witaminy K oraz witamin z grupy B. Ma postać rury o długości około 150 centymetrów i zbudowane jest z warstwy surowiczej, mięśniowej, podśluzowej i śluzowej. Składa się z kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy, esicy oraz odbytnicy. To właśnie dwa ostatnie odcinki są dostępne w sigmoidoskopii, co pozwala m.in. na szybkie wykrycie nowotworu jelita grubego oraz krwawienia z esicy i odbytnicy.

Sigmoidoskopia – co to za badanie?

Sigmoidoskopia jest badaniem esicy i odbytnicy przy użyciu giętkiego endoskopu (około 60–70 cm). Umożliwia zobrazowanie śluzówki jelita grubego (pod kątem owrzodzeń, perforacji, deformacji), pomaga w znalezieniu mas i nowotworów, pozwala też na pobranie wycinków do badania histopatologicznego oraz doraźne zatamowanie krwawienia z układu pokarmowego. Ważną cechą jest też możliwość usuwania polipów w trakcie sigmoidoskopii, gdyż większość z nich umiejscawia się właśnie w okolicy esiczo-odbytniczej.

Sigmoidoskopia połączona z usunięciem podejrzanych zmian zmniejsza umieralność na raka jelita grubego o 60–70%.

Sigmoidoskopia a kolonoskopia – różnice

Do podstawowych różnic zaliczymy:

  • zakres badania – sigmoidoskopia obrazuje jelito na odcinku do 80 cm, dlatego obejmuje tylko esicę i odbytnicę, natomiast kolonoskopia w korzystnych warunkach pozwala zobrazować całe jelito grube wraz z przejściem krętniczo-kątniczym między jelitem grubym a cienkim,
  • konieczność przygotowania się – sigmoidoskopia wymaga głodówki dzień wcześniej i wykonania lewatywy, natomiast przy kolonoskopii konieczna jest dodatkowo szczególna dieta na kilka dni wstecz oraz wypicie dużych ilości środka przeczyszczającego,
  • tolerancję pacjenta – ze względu na to, że w sigmoidoskopii używa się krótszego endoskopu, jest ona zdecydowanie lepiej tolerowana i wywołuje mniejszy dyskomfort niż kolonoskopia,
  • endoskop – w przypadku sigmoidoskopii możliwe jest użycie także sztywnego przewodu przy ocenie samej odbytnicy, natomiast w kolonoskopii zawsze stosowany jest giętki endoskop,
  • cenę – sigmoidoskopia jest badaniem tańszym (200–300 zł) niż kolonoskopia (300–450 zł).

Wskazania do sigmoidoskopii

Skierowanie na sigmoidoskopię może wystawić lekarz specjalista. Najczęściej będzie to gastroenterolog, który zajmuje się chorobami układu pokarmowego. Po dokładnym zebraniu wywiadu oraz po badaniu fizykalnym lekarz może stwierdzić konieczność wykonania właśnie fiberosigmoidoskopii.

Wśród wskazań do sigmoidoskopii znajdziemy:

  • rutynowe badanie przesiewowe,
  • ocenę nieprawidłowości stwierdzonych w trakcie innego badania (np. kontrastowego badania jelita grubego),
  • podejrzenie raka jelita grubego,
  • ołówkowate stolce,
  • objawy alarmowe (takie jak szybkie chudnięcie, krew w stolcu lub stwierdzenie krwi utajonej w stolcu, znaczne osłabienie),
  • ból w trakcie wypróżniania i uczucie niepełnego wypróżnienia,
  • naprzemienne biegunki oraz zaparcia,
  • mimowolne oddawanie stolca,
  • przewlekłe zaparcia połączone z innymi niepokojącymi symptomami,
  • przedłużającą się biegunkę (ponad 3 tygodnie) o nieznanej przyczynie,
  • bóle brzucha o niewyjaśnionej przyczynie,
  • kontrolę po polipektomii,
  • kontrolę u osób z nieswoistymi zapaleniami jelita grubego.

Powiązane produkty

Sigmoidoskopia – jak przebiega? Ile trwa?

Osoba badana z opróżnionym jelitem grubym kładzie się na lewym boku (później zgodnie z prośbą lekarza może być konieczność przewrócenia się na prawy bok lub na plecy). Specjalista przy pomocy żelu znieczulającego (najczęściej z lidokainą) wprowadza endoskop (giętki w przypadku sigmoidoskopii lub sztywny w przypadku rektoskopii, czyli oceny tylko odbytnicy) o średnicy około 13 mm (grubość palca wskazującego) przez odbyt, wzdłuż przebiegu jelita grubego. W trakcie wprowadzania do jelita wtłaczane jest powietrze, które pozwala uzyskać lepszą widoczność. Obraz z sigmoidoskopu wyświetlany jest najczęściej na zewnętrznym ekranie lub na końcu endoskopu (w przypadku starszych modeli).

Lekarz wykonujący badanie przy pomocy pokręteł może zobrazować dokładnie ścianę jelita grubego i sterować sigmoidoskopem. Przez specjalny kanał jest możliwość wprowadzenia specjalnych szczypiec do pobrania tkanek lub narzędzia, które pozwala zatamować ewentualne krwawienie. W trakcie badania pacjent może odczuwać parcie na stolec, ucisk i dyskomfort w jamie brzusznej oraz wzdęcia. Samo pobranie próbek histopatologicznych jest bezbolesne.

Sigmoidoskopia trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, a jego cena komercyjna oscyluje w granicach 200–300 zł. Badanie to można wykonać również na NFZ – po otrzymaniu skierowania od lekarza.

W przypadku nietolerancji pacjenta lub osób niewspółpracujących (chorych, bez kontaktu, dzieci) jest możliwość wykonania sigmoidoskopii w sedacji lub znieczuleniu ogólnym. Wówczas nie można samodzielnie prowadzić pojazdów mechanicznych zaraz po badaniu oraz nie powinno się wracać do domu bez osoby towarzyszącej.

Jeśli po sigmoidoskopii mamy problem z nadmierną ilością gazu wtłoczonego do jelita grubego, nie należy go wstrzymywać. Doraźnie możemy przyjąć leki przeciwwzdęciowe (symetykon), leki rozkurczowe (np. drotaweryna) oraz leki przeciwbólowe (np. paracetamol).

Jak przygotować się do sigmoidoskopii?

Przygotowanie się do sigmoidoskopii jest mniej uciążliwe niż przy kolonoskopii.

Ważne jest ustalenie wskazań, wykluczenie przeciwwskazań oraz spełnienie podstawowych wymagań, jak:

  • zgoda pacjenta,
  • dieta półpłynna od obiadu dnia poprzedniego,
  • wykonanie wlewki doodbytniczej wieczorem dzień przed badaniem i wypróżnienie po niej,
  • wykonanie ponownej wlewki rano przed badaniem,
  • bycie na czczo w dzień badania,
  • podanie antybiotyków (tylko w przypadku pacjentów o obniżonej odporności lub z wszczepioną np. sztuczną zastawką serca).

Ponadto należy powiedzieć lekarzowi kierującemu na to badanie o wszystkich przyjmowanych lekach lub zapytać o to odpowiednio wcześniej w pracowni endoskopowej. Niektóre leki (przeciwkrzepliwe, przeciwpłytkowe, przeciwcukrzycowe) muszą być odstawione na dobę lub kilka dni przed badaniem celem redukcji ryzyka krwawienia.

W rzadkich przypadkach (np. przewlekłych zaparć) konieczne może być zastosowanie takiego samego przygotowania jak przy kolonoskopii, tj. wyłączenie owoców i warzyw pestkowych na 3 dni przed badaniem, unikanie pokarmów barwiących (np. buraków), głodówka na dzień przed badaniem oraz wypicie 4 litrów wody z środkiem przeczyszczającym.

Sigmoidoskopia – powikłania

Wśród powikłań sigomidoskopii znajdziemy niemal wyłącznie powikłania miejscowe związane z samym badaniem i procedurami w jego trakcie. Dlatego też najczęściej zdarzają się – krwawienia w miejscu pobrania wycinka (najczęściej ograniczają się same) oraz perforacja (przebicie) jelita grubego, co wiąże się z koniecznością natychmiastowej operacji ratującej życie.

Do ekstremalnie rzadkich powikłań możemy zaliczyć – zakażenie, powikłania sercowo-naczyniowe (zaburzenia rytmu serca, zawał) oraz zgon.

Jeśli po badaniu pojawią się nagły ból brzucha, dreszcze, gorączka lub nasilone krwawienia z odbytu, należy natychmiast zgłosić się na najbliższy SOR. Może to świadczyć o późnym powikłaniu po sigmoidoskopii – perforacji przewodu pokarmowego albo zakażeniu.

Przeciwwskazania do sigmoidoskopii

Do przeciwwskazań sigmoidoskopii możemy zaliczyć wszystkie choroby i stany, które zagrażają życiu i zdrowiu lub wiążą się z większą ilością powikłań po badaniu, są to m.in.:

  • ostra niedrożność układu pokarmowego,
  • ostry stan zapalny jelita grubego (cieńsza i osłabiona tkanka jest bardziej podatna na urazy),
  • toksyczne rozdęcie okrężnicy,
  • zaburzenie krzepnięcia krwi,
  • II oraz III trymestr ciąży,
  • podejrzenie zapalenia otrzewnej,
  • niestabilna choroba wieńcowa,
  • niewydolność oddechowa,
  • niewydolność krążenia.

Sigmoidoskopia – wyniki

Badanie wraz z wykonaniem zdjęć jest oceniane przez lekarza w czasie rzeczywistym.

Najczęściej pisemny wynik można otrzymać od ręki lub w ciągu kilku dni od badania. Dłużej należy czekać na wyniki histopatologiczne. Pobrane wycinki są zabezpieczane oraz wysyłane do zakładu patomorfologii, gdzie ocenia je lekarz patomorfolog. Wynik jest wydawany najczęściej po 2–3 tygodniach i pozwala ocenić charakter pobranej zmiany – czy jest ona zapalna, czy ma podłoże nowotworowe.

  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson t. 2, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.
  3. Zarys chirurgii. Podręcznik dla studentów i lekarzy w trakcie specjalizacji, pod red. prof. A. Żyluka, Medipage, Warszawa 2016.
  4. P. Cieśla, B. Cieśla, H. Cieślak, Znaczenie profilaktyki wtórnej w nowotworze jelita grubego, „Problemy Pielęgniarstwa” nr 16 (3) 2008.
  5. R. Stec, Badania przesiewowe w raku jelita grubego, „Współczesna Onkologia” nr 10 2006.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij