Zastrzał – objawy i leczenie

Skóra człowieka wraz z przydatkami jest największym organem. Pełni funkcję ochronną i jest barierą przed zakażeniami. Nawet drobne skaleczenie prowadzi do przerwania jej ciągłości i stwarza ryzyko rozwoju infekcji. Przykładem ostrego zapalenia bakteryjnego dłoniowej części palców rąk lub stóp jest zastrzał powstały na skutek nawet niewielkich urazów. Schorzenie to zwykle ma przebieg stosunkowo łagodny, ale w niektórych sytuacjach wymagana jest interwencja chirurgiczna.

Zastrzał palca – czym jest?

Zastrzał (łac. panaritium) jest ostrym ropnym zakażeniem rozwijającym się w obrębie dłoni. Główną przyczyną toczącego się stanu zapalnego jest zwykle gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), będący gram-dodatnią bakterią z rodzaju ziarenkowców tworzących skupiska przypominające grona. W wyniku nawet niewielkiego urazu bakterie dostają się pod skórę, wywołując zakażenie.

Zastrzał a zanokcica

Zanokcica, podobnie jak zastrzał, jest bakteryjnym zakażeniem paznokcia. Wśród bakterii powodujących zakażenie najczęściej wymienia się gronkowce, paciorkowce i pałeczkę ropy błękitnej. W przeciwieństwie do zastrzału, który zwykle zlokalizowany jest na wale bocznym paznokcia i opuszce palca, zanokcica zajmuje górny wał paznokcia.

Czy zastrzał może być groźny?

Nieleczony zastrzał palca prowadzi do licznych powikłań. Zakażenie tkanek w obrębie paznokcia może przyczynić się do zdeformowania lub całkowitego zniszczenia płytki paznokciowej.

Rodzaje zastrzałów

Większość zakażeń ma charakter powierzchowny o stosunkowo łagodnym przebiegu. W przypadku opóźnionego lub niewłaściwego leczenia zastrzał może penetrować w głąb tkanek.

W zależności od głębokości zakażenia możemy wyróżnić:

• zastrzał skórny (łac. panaritium cutaneum),
• zastrzał podskórny (łac. panaritium subcutaneum),
• zastrzał ścięgnisty (łac. panaritium tendineum),
• zastrzał kostny i stawowy (łac. panaritium articulare).

Objawy zastrzału

W pierwszym etapie zastrzału zmiany dotykają powierzchowną warstwę skóry. Obecne są: zaczerwienienie, ucieplenie i miejscowy obrzęk. Często również towarzyszy im ból palca o charakterze pulsowania, a pod naskórkiem zaczyna gromadzić się ropa.

W przypadku gdy stan zapalny penetruje w głąb tkanek, dochodzi do rozwoju zastrzału podskórnego. Zakażenie bakteryjne obejmuje tkankę pod skórą. Podobnie jak w przypadku zastrzału skórnego obecne są miejscowy obrzęk, ucieplenie oraz zaczerwienienie. Dodatkowo dolegliwości bólowe nasilają się. Ból występuje podczas ucisku i opuszczania kończyny.

W przypadku uszkodzenia kolejnych struktur w obrębie palca, a dokładniej pochewki ścięgnistej, dochodzi do rozwoju zastrzału ścięgnistego. Charakterystycznym objawem jest ból w ścięgnach dłoni. Pojawia się podczas prostowania i przykurczania palców. Oprócz bólu może wystąpić podwyższona temperatura ciała.

Do najgroźniejszych postaci zastrzałów należą zastrzał stawowy i zastrzał kostny, powstałe w wyniku szerzenia się zakażenia powierzchownego lub w następstwie głębokich, penetrujących do stawów i kości urazów z wtórnym zakażeniem bakteryjnym. Jak się objawia zastrzał stawowy lub kostny? Przede wszystkim występują: silny ból, obrzęk i zaczerwienienie skóry w okolicy zajętego stawu. Obecne także są symptomy ogólne, tj. wysoka gorączka i dreszcze.

Leczenie zastrzału – jaka maść na zastrzał palca?

W przypadku małej zmiany obejmującej powierzchowne partie skóry leczenie polega na odkażaniu naskórka preparatami aptecznymi np. zawierającymi oktenidynę. Dodatkowo można zastosować maść ichtiolową o działaniu przeciwbakteryjnym i ściągającym.

W aptekach dostępne są maści z antybiotykami również działające na bakterie będące przyczyną zastrzału.

Leczenie zastrzału podskórnego polega na nacięciu zmiany z założeniem sączka pozwalającego na ewakuację ropy. Uzupełniająco stosuje się antybiotyki. Jak leczy się zastrzał ścięgnisty? Konieczne są zabieg chirurgiczny i antybiotykoterapia, aby zapobiec trwałym uszkodzeniom ścięgien. Przy zastrzale kostnym lub stawowym oczyszcza się rany z tkanek martwiczych, zakłada drenaż do usunięcia treści ropnej i unieruchamia się kończynę. Dodatkowo wprowadza się antybiotyki.

Domowe sposoby na zastrzał

Przy pierwszych objawach rozwijającego się zastrzału, jeśli nie mamy dostępu do gotowych preparatów aptecznych, z domowych sposobów możemy spróbować:

• okładów z naparu z szałwii, babki lancetowatej, nagietka czy rumianku,
• okładów z sody oczyszczonej,
• okładów z aloesu,
• moczenia palca w roztworze ciepłej wody z dodatkiem szarego mydła.

Jak zapobiegać zastrzałowi?

Żeby uniknąć nieprzyjemnych dolegliwości związanych z rozwojem zastrzału, warto przestrzegać poniższych wskazówek:

• pamiętaj o regularnym myciu rąk,
• stosuj kremy ochronne do rąk,
• podczas prac domowych i w ogródku stosuj rękawice ochronne, aby zapobiec drobnym urazom,
• w przypadku uszkodzenia naskórka dokładnie umyj i zdezynfekuj ranę,
• dbaj o prawidłową pielęgnację paznokci (używaj czystych pilników i nożyczek, nie wycinaj skórek, nie obgryzaj paznokci).