Pacjentka podczas terapii onkologicznej siedzi na kanapie, majac smutny wyraz twarzy
Arkadiusz Dąbek

Czy leki na SM mogą pomóc pacjentom onkologicznym z „chemią mózgu”?

Dysfunkcje poznawcze po wdrożeniu chemioterapii są dobrze znane i mogą być dla niektórych wyniszczające. Nazywane są „mózgiem chemioterapii” lub „chemo-mózgiem". Skutki leczenia onkologicznego mogą być odczuwane przez kilka kolejnych lat. Czy naukowcy właśnie odkryli sposób na to, jak radzić sobie z zaburzeniami kognitywnymi po chemioterapii?

Oczekiwana długość życia po rozpoznaniu raka wzrosła w ostatnich dziesięcioleciach dzięki postępom w leczeniu. Wiele osób, które przeszły leczenie raka, doświadcza skutków ubocznych chemioterapii , w tym efektów poznawczych określanych jako „mózg chemioterapii”. W nowym badaniu zaproponowano nowy mechanizm leżący u podstaw chemo-mózgu i zidentyfikowano istniejący lek, który można by zmienić w jego leczeniu.

Chemioterapia w leczeniu raka

Obecnie ponad połowa pacjentów, u których zdiagnozowano raka, może „spodziewać się” życia ponad dekadę po tej diagnozie. Dzieje się tak głównie dzięki modyfikacjom, jakie wprowadzono w terapiach przeciwnowotworowych.

Najczęściej leczenie raka obejmuje zabieg chirurgiczny, radioterapię i chemioterapię – pojedynczno lub jako tzw. leczenie skojarzone, w którym przeplata się między sobą powyższe metody. Leczenie onkologiczne nie należy do najłatwiejszych sposobów terapii, może bowiem powodować uszkodzenia organizmu podczas walki z komórkami rakowymi. Onkoterapie mogą wywołać konsekwencje zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i fizycznego pacjentów. Te zaburzenia mogą trwać latami po zakończeniu leczenia.

Dysfunkcje poznawcze po wdrożeniu chemioterapii są dobrze znane i mogą być dla niektórych wyniszczające. Nazywane są „mózgiem chemioterapii”. Dane statystyczne sugerują, że aż połowa osób poddawanych chemioterapii doświadcza właśnie tego efektu ubocznego.

Potrzeba badań nad chemo-mózgiem.

Dr Arif Kamal, onkolog i główny specjalista ds. pacjentów American Cancer Society, powiedział, że w ciągu ostatnich 10 lat średnia długość życia osoby, u której zdiagnozowano przerzutowego raka jelita grubego, wzrosła ponad dwukrotnie. Ten trend oznaczał, że chociaż ludzie żyli dłużej, odczuwali niestety także skutki uboczne terapii, które mogły być/mogą być dla nich wyniszczające.

Podobnie jak w przypadku wielu problemów poznawczych, do tej pory nie było jasne, co stanowi podstawę chemo-mózgu i co utrudnia także identyfikację oraz projektowanie terapii lekowych. Zespół naukowców z Saint Louis University odkrył potencjalny mechanizm stojący za neurozapaleniem. Zajął się także procesem utleniania, któremu również przypisuje się udział w objawach związanych z chemo-mózgiem. Badacze przyznają, że identyfikacja tego mechanizmu może również wskazywać na potencjalną terapię farmakologiczną. Ich odkrycia pojawiło się w Journal of Clinical Investigation.

Powiązane produkty

Blokowanie neurozapalenia mózgu

Fosfolipidy są istotnym elementem budulcowym, współtworząc całą komórkę, a także błonę mitochondrialną. Z kolei sfingolipidy to szczególny rodzaj lipidów, które występują w wyższych stężeniach w komórkach tworzących ośrodkowy układ nerwowy (OUN), czyli także mózg. Wcześniejsze badania zespołu wykazały, że zakłócenie produkcji sfingolipidów spowodowane dwoma różnymi rodzajami chemioterapii, przyczyniło się do bólu neuropatycznego odczuwanego przez pacjentów z nowotworami. Dlatego w tym badaniu naukowcy przyjrzeli się wpływowi chemioterapeutyku – cisplatyny na produkcję sfingolipidów u myszy. Cistplatyna to lek wykorzystywany w terapii onkologicznej w przypadku wielu chorób o podłożu nowotworowym.

Co pokazały badania?

Naukowcy odkryli, że leczenie cisplatyną zwiększa poziomy enzymu zaangażowanego w produkcję sfingolipidu – sfingozyno-1-fosforan (S1P), a zatem pośrednika metabolicznego, który działa jako silna cząsteczka sygnalizacyjna. S1P może wiązać się ze specyficznym receptorem w komórce, który bierze udział w wielu różnych szlakach metabolicznych i już wiadomo, że odgrywa rolę w wielu chorobach zapalnych i neurologicznych.

Naukowcy zaobserwowali, że myszy, które leczyli cisplatyną i funkcjonalnym antagonistą receptora, z którym wiąże się S1P, nie wywołały niekorzystnego wpływu na zdrowie zwierząt. To pokazało, że blokowanie zdolności zwiększonego S1P do wiązania się z określonymi receptorami (prowadzą do zapalenia) nie zostało uruchomione, a poznawcze efekty chemioterapii mogą zostać zablokowane.

Leki SM w terapii chemomózgu?

Na szczęście istnieją już dwa leki, które działają jako funkcjonalni antagoniści wspomnianego receptora i zostały już zatwierdzone przez Agencję ds. Żywności i Leków (FDA, ang. Food and Drug Administration) do stosowania u osób ze stwardnieniem rozsianym (SM).Te leki to fingolimod i ozanimod.

Zespół prowadzący badania nad chemo-mózgiem otrzymał właśnie dotację w wysokości 2.3 mln dolarów na dalsze analizy, które będa obejmowały zagadnienie, jakim jest wpływ leków stosowanych w terapii SM na chemo-mózg pacjentów onkologicznych. Badacze sprawdza także czy inne formy chemioterapii powodowały problemy poznawcze poprzez ten sam mechanizm.

1. Could MS drugs help treat 'chemo brain'?, Medical News Today [online], https://www.medicalnewstoday.com/articles/could-ms-drugs-help-treat-chemo-brain [dostęp:] 14.09.2022.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Szczepienia przeciwko COVID-19 w aptece – o czym trzeba wiedzieć?

    W obliczu kolejnej fali zachorowań na COVID-19 farmaceuci mogą odgrywać ważną rolę w zwiększeniu poziomu wyszczepialności społeczeństwa. Jak wygląda procedura szczepienia w punkcie aptecznym w 2023 roku na COVID-19, grypę i pneumokoki? W których placówkach można będzie się zaszczepić? Kto nie powinien korzystać z tego rozwiązania?

  • Probiotyki i kiszonki lekiem na halitozę

    Najnowsze badania nad problemem halitozy pokazują, że stosowanie probiotyków w formie bakterii Gram-dodatnich może pomóc w walce z tą przykrą przypadłością. Czy drobnoustroje probiotyczne rozwiązują problem raz na zawsze?

  • Jak rozpoznać zbliżający się zawał serca? Znaki ostrzegawcze, nietypowe objawy

    Choć najczęstszym objawem zawału jest ból w klatce piersiowej, nie jest to jedyny symptom, jaki może towarzyszyć atakowi serca. Mogą pojawić się także bóle ramienia, szczęki, pleców, brzucha, uczucie lęku, zmęczenie czy zlewne poty. Poznaj wszystkie nietypowe objawy zawału mięśnia sercowego i sprawdź, jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku ich wystąpienia.

  • Nowa szczepionka na COVID-19 dostępna od 6 grudnia

    Codziennie rośnie liczba pacjentów zakażonych koronawirusem. Obecnie najbardziej niebezpiecznym wariantem jest Omikron XBB.1.5, czyli tzw. Kraken. 6 grudnia nowa szczepionka na COVID-19 będzie dostępna w przychodniach i aptekach, o czym poinformowało Ministerstwo Zdrowia.

  • Dlaczego fentanyl uzależnia tak szybko? Po co łączy się go z lekiem dla zwierząt?

    O fentanylu nie mówi się już tylko jako o problemie, ale jak o pladze, która zbiera śmiertelne żniwo wśród ludzi, szczególnie w Stanach Zjednoczonych. Od pewnego czasu osoby z problemem uzależnienia od narkotyków łączą go z innymi silnymi lekami, w tym z preparatem stosowanym wśród zwierząt – ksylazyną – co tylko pogłębiło kryzys narkotyczny na ulicach wielu miast. Problem staje się coraz większy także w Europie i Ameryce Południowej. Jak i dlaczego substancja o takich wskazaniach trafiła na ulice wielkich aglomeracji? Czym jest plaga „zombie” i czy problem ten można rozwiązać?

  • Rekord zakażeń HIV w Polsce. Tak źle jeszcze nie było

    Jak pokazują statystyki, w 2022 roku oraz od stycznia do listopada 2023 roku odnotowano znaczący, dwukrotny wzrost zakażeń wirusem HIV w Polsce. Jest to niepokojące, ponieważ w ostatnich latach na świecie obserwuje się znaczny spadek liczby nowych infekcji. Czy mamy się czego obawiać? Jak się chronić przed zakażeniem HIV?

  • Wzrost zachorowań na COVID-19 – szpitale wprowadzają ograniczenia i maseczki

    Choć oficjalne dane tego nie pokazują (aktualnie nie ma obowiązku wykonywania testów), eksperci i lekarze alarmują, że w Polsce mamy obecnie do czynienia ze znaczącym wzrostem zakażeń koronawirusem. Zjawisko to widoczne jest zwłaszcza w szpitalach, dlatego dyrektorzy wielu placówek wprowadzają ograniczenia dotyczące odwiedzin czy nakaz noszenia maseczek ochronnych.

  • Wysoki poziom „dobrego cholesterolu” groźny dla zdrowia? Szokujące wyniki badań

    Najnowsze badania naukowe pokazują, że zbyt wysoki poziom HDL (ang. High-Density Lipoprotein), czyli tzw. dobrego cholesterolu, może zwiększyć ryzyko demencji u osób starszych. Badanie zostało przeprowadzone przez naukowców z Monash University w Melbourne (Australia).

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij