Olej sezamowy – wartości odżywcze i właściwości. Jak go stosować?

Olej sezamowy należy do grupy najstarszych olejów na świecie. Znalazł szerokie zastosowanie m.in. w przemyśle spożywczym oraz kosmetycznym. Warto bliżej zapoznać się z jego wyjątkowymi właściwościami, które są korzystne dla ludzkiego zdrowia.

Olej sezamowy – czym jest?

Olej sezamowy pozyskiwany jest z gatunku jednorocznej rośliny zielnej z rodziny Pedaliaceae – Sesamum indicum L. Sam sezam należy do jednej z najstarszych roślin oleistych znanych ludzkości, szeroko uprawianej na całym świecie, głównie w Indiach, Sudanie, Chinach oraz w Birmie (60% całkowitej światowej produkcji). Powszechnie wykorzystywanymi odmianami sezamu są m.in. białe i brązowe nasiona.

Olej sezamowy – skład i wartości odżywcze

Nasiona sezamu stanowią ważne źródło oleju (50–60%), białka (18–25%), jak również węglowodanów i popiołu. Frakcja tłuszczowa charakteryzuje się wysoką stabilnością utleniania, co można przypisać endogennym przeciwutleniaczom (sesamolowi, sesamolinie i sezaminie) oraz tokoferolom. Skład oleju różni się w zależności od źródła i od czynników, w jakich przebiega uprawa, w tym od warunków klimatycznych, rodzaju gleby, dojrzałości rośliny w chwili zbioru oraz od jej odmiany. 100 g oleju sezamowego dostarcza 900 kcal.

Właściwości oleju sezamowego. Olej sezamowy a zdrowie

Znaczenie sezamu jako źródła oleju jadalnego i wysokiej jakości białka stale rośnie. Dzięki obecności dwóch wyjątkowych substancji: sezaminy i sesamoliny, olej sezamowy może wykazywać działanie obniżające poziom cholesterolu we krwi oraz regulować za wysokie ciśnienie tętnicze. Olej posiada także właściwości:

• antyoksydacyjne;
• przeciwzapalne;  
• przeciwbakteryjne;  
• lekko przeczyszczające;
• zmiękczające;
• łagodzące.  

Dzięki temu w branży farmaceutycznej wykorzystuje się go m.in. w celach leczniczych np. przy zapaleniu zatok (pod postacią kropli do nosa) oraz przy przeziębieniach gardła (do płukania jamy ustnej).

Olej sezamowy – na co zwracać uwagę przy zakupie i jak go przechowywać?

Jak w przypadku każdego innego oleju, także i sezamowemu może zaszkodzić nadmierna ekspozycja na światło, powietrze, za wysoką temperaturę przechowywania oraz jego czas. Z tego względu należy wybierać produkty dobrze zabezpieczone, najlepiej w szklanych, ciemnych butelkach, jak najkrócej stojące na sklepowej półce, a po ich zakupie i otwarciu – przechowywać w lodówce. Zepsuty olej będzie charakteryzować się zjełczałym, gorzkim, lekko kwaskowatym posmakiem. Warto wiedzieć, że olej sezamowy można spotkać w dwóch formach: o barwie jaśniejszej – z nieprażonych ziaren oraz ciemniejszej – z prażonych. Cena oleju wynosi ok. 12 zł za 200 ml.

Czy olej sezamowy można zrobić samemu?

Olej sezamowy można przygotować samemu w domu. W tym celu należy zaopatrzyć się w olej o neutralnym smaku i zapachu (np. rzepakowy) oraz w ziarna sezamu. Nasiona najpierw się praży, potem łączy z olejem i delikatnie podgrzewa. Na końcu wszystko miksuje, odstawia na 1-2 godziny do „przegryzienia”, wreszcie przesącza przez cienką gazę.

Jak wykorzystywać olej sezamowy?  

Dzięki swojemu przyjemnemu smakowi, olej sezamowy jest szeroko stosowany w branży spożywczej (stanowiąc popularny element kuchni azjatyckiej) jako dodatek do m.in. sałatek, past czy marynat mięsnych. W przemyśle kosmetycznym wykorzystuje się go jako olejek do masażu oraz do kąpieli. Dzięki właściwościom nawilżającym jest z kolei polecany osobom ze suchą skórą twarzy, skłonnością do zmarszczek, a także do włosów. Olej stanowi również składnik mydła oraz niektórych leków.

Olej sezamowy – przeciwwskazania

Olej sezamowy nie nadaje się w kuchni do smażenia – przeznaczony będzie raczej do stosowania „na zimno”. W branży kosmetycznej przeciwwskazany jest chorym przy m.in. stanach zapalnych skóry. Warto też wiedzieć, że sam sezam należy do silnych alergenów i należy wziąć to pod uwagę przy próbie włączenia go do swojej diety.