Problemy skórne a COVID-19 – wysypki, rumień, wypadanie włosów

Bez wątpienia COVID-19 okazał się wyzwaniem dla lekarzy, w tym także dla dermatologów. Od początku pandemii pojawiały się doniesienia o innych niż charakterystyczne utrata zmysłu smaku i węchu czy objawy grypopodobne, symptomach zakażenia SARS-COV-2. Często dotyczyły one objawów skórnych. Jakie dolegliwości dermatologiczne są związane z COVID-19?

Międzynarodowy rejestr objawów dermatologicznych COVID-19

W ostatnim czasie pacjenci zgłaszali się do lekarzy z wieloma problemami dermatologicznymi, wywołanymi przez różne czynniki. Nie wszystkie były związane z SARS-CoV-2. Niektóre z dolegliwości pojawiły się w konsekwencji stosowania środków ochronny osobistej i dezynfekujących lub były wynikiem zaostrzenia wcześniej istniejących chorób skóry.

Dane z aplikacji z COVID Symptom Study, pochodzące od 336 847 osób w Wielkiej Brytanii, które przesłały swoją historię zdrowia oraz wyniki testów COVID-19, a także opisały swoje objawy, wykazały, że 8,8% osób z pozytywnym wynikiem testu zgłosiło również wysypki skórne.

Pod patronatem Międzynarodowej Ligi Stowarzyszeń Dermatologicznych i Amerykańskiej Akademii Dermatologii w rekordowym czasie powstał rejestr, którego celem było uchwycenie obserwacji symptomów dermatologicznych towarzyszących zakażeniu wirusem SARS-CoV-2 od pracowników służby zdrowia na całym świecie, co pozwoliło na poznanie trendów i opracowanie hipotez. W czerwcu 2020 r. grupa hiszpańskich lekarzy opublikowała kluczowy dokument epidemiologiczny, który obejmował ogólnokrajowe badanie dotyczące objawów skórnych COVID-19 w 375 przypadkach. Zidentyfikowno i sklasyfikowano pięć głównych wzorców klinicznych.

Przeczytaj także, jak koronawirus wpływa na mózg i cały układ nerwowy.

Objawy skórne COVID-19

Najczęściej pojawiające się objawy dermatologiczne towarzyszące COVID-19 to:

1. „Palce covidowe” (ang. chilblain-like acral pattern). To objawy skórne podobne do odmrożeń powstających pod wpływem przebywania w niskiej temperaturze. Mają charakter plamisto-grudkowych zgrubień pojawiających się na palcach dłoni i stóp. Co ciekawe, często zmiany te pojawiają się z opóźnieniem, nawet do 30 dni po zakażeniu SARS-CoV-2. Nie są one trwałe, objawy zazwyczaj zanikają po upływie około dwóch tygodni, jednak zdarzają się wyjątki. Odnotowano przypadki, w których zmiany utrzymywały się nawet dziesięciokrotnie dłużej. Zaobserwowano znaczną liczbę tych zmian, głównie u młodzieży i młodych dorosłych z łagodnymi objawami COVID-19. W dwóch międzynarodowych raportach na temat różnych rodzajów chorób skóry związanych z COVID-19, około 60% pacjentów zgłosiło zmiany pseudoodmrozinowe.
2. Sinica marmurkowata (ang. livedo reticularis). To przebarwienia skóry przybierające kształt wzoru przypominającego czerwono-niebieską siatkę, które świadczą o problemach z krążeniem. Pojawiają się nagle, najczęściej u osób o ciężkim przebiegu zakażenia SARS-CoV-2.
3. Wysypka wybroczynowa (ang. purpuric „vasculitic” pattern). Przypomina plamicę, która może prowadzić do martwicy naczyń. Pojawia się rzadko i związana jest z zaburzeniami krzepnięcia lub uszkodzeniem komórek w obrębie naczyń krwionośnych. Zauważono, że zmiany te występują częściej u starszych pacjentów z ciężkim przebiegiem COVID-19. W najcięższych przypadkach obserwowano rozległą ostrą martwicę i związek z zaburzeniami krwi.
4. Wysypka rumieniowa, plamisto-grudkowa (ang. confluent erythematous/maculopapular/morbilliform rash). Przypomina objawy osutki odropodobnej. Obszary małych, czerwonych guzków mogą wystąpić w dowolnym miejscu na ciele, ale szczególnie często pojawiają się na łokciach i kolanach, a także z tyłu rąk i stóp. Zazwyczaj związana jest z cięższymi objawami COVID-19 i stwierdzana głównie u pacjentów w średnim i w podeszłym wieku. Zwykle trwa od tygodnia do dwóch i pojawia się do około miesiąca po zakażeniu.
5. Wykwity grudkowo-pęcherzykowe (ang. papulo-vesicular ex anthem). To niewielkie, swędzące pęcherze, które zazwyczaj występują w obrębie kończyn (ale mogą być rozsiane na tułowiu), u osób dorosłych ze średnio ciężkim przebiegiem choroby.
6. Wysypka pokrzywkowa (ang. uticaria rash). Pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy są dość powszechnie wywoływane przez infekcje wirusowe i bakteryjne. Swędząca wysypka na ciele, której towarzyszy gorączka, to oznaka uznawana za wczesny objaw zakażenia SARS-CoV-2. U pacjentów ze stwierdzoną infekcją pokrzywka zwykle pojawiała się jednocześnie z objawami ogólnoustrojowymi, trwała około 1 tygodnia i była związana ze średnim nasileniem COVID-19.
7. Wypadanie włosów. Uważa się, że wypadanie włosów po COVID-19 nie jest spowodowane bezpośrednio przez wirusa, ale jest to najprawdopodobniej reakcja na fizjologiczny i emocjonalny stres wywołany przez chorobę.

Dowiedz się, co jeść, aby włosy przestały wypadać.

Środki zaradcze

Nie ma konkretnych wytycznych dotyczących leczenia objawów skórnych pojawiających się w przebiegu COVID-19. Zastosowanie kortykosteroidów ogólnoustrojowych w połączeniu z lekami przeciwhistaminowymi może pomóc w nadpobudliwości układu odpornościowego podczas trwania infekcji, nie tylko w celu kontroli objawów, ale także poprawy przeżywalności pacjentów.