Bromelaina – jak działa i jakie ma właściwości? Na co pomoże bromelina?

Fitoskładniki, czyli substancje aktywne biologicznie pochodzenia naturalnego, niezwykle często wykazują pozytywne oddziaływanie na organizm ludzki. Zwracanie się ludzkości w stronę natury sprawia, że coraz więcej z nich staje się obiektem rzetelnych badań naukowych. Tym samym niejednokrotnie potwierdzone zostają przesłanki ich stosowania w ludowej medycynie. Co więcej, dokładne badania właściwości fitoskładników sprawiają, że stają się użyteczne w różnorodnych gałęziach przemysłu. Idealnym przykładem takiej substancji jest bromelaina. Pozyskiwana z ananasów, a stosowana między innymi w medycynie, kosmetyce, przemyśle spożywczym oraz tekstylnym. Jak działa i dlaczego jest tak wszechstronnie używana? Kiedy warto ją suplementować? Podpowiadamy! 

Bromelaina – co to takiego? 

Choć wydaje się, że termin bromelaina (nazywana również bromeliną) odnosi się do jednej substancji chemicznej, w praktyce dotyczy mieszaniny substancji ekstrahowanych z różnych części rośliny, jaką jest ananas. Głównymi składnikami ekstraktu są enzymy proteolityczne, czyli posiadające zdolność degradacji (lizy) struktury białek. Można zatem uogólnić, że bromelina jest mieszaniną enzymów proteolitycznych.  

Dostępne handlowo ekstrakty pozyskiwane są ze wszystkich części rośliny (pędów, skóry, liści, rzadziej owoców). Wyciśnięty z rośliny sok jest filtrowany i poddawany wirowaniu. Bromelaina w postaci stałej jest białawym, dobrze rozpuszczalnym w wodzie proszkiem.  

Bromelaina – jak działa? 

Ekstrakt z ananasa wykazuje właściwości proteolityczne. Oznacza to, że połączony z białkami powoduje degradację ich struktury, rozrywając makrocząstki na oligopeptydy, peptydy lub pojedyncze aminokwasy. Optymalne działanie bromelaina wykazuje w pH kwaśnym (około 5) oraz w temperaturze około 50°C. Co ciekawe, podgrzanie enzymów z ananasa do temperatury 80°C powoduje ich dezaktywację.  

Właściwości bromelainy – na co pomoże? 

Zdolność do rozrywania wiązań chemicznych białek sprawia, że bromelaina ma potencjał w leczeniu różnych przypadłości. Stosuje się ją powierzchniowo w celu usunięcia wierzchnich warstw naskórka lub martwej skóry w okolicach poparzeń. 

Z przeprowadzonych badań wynika, że przeciwzapalne i przeciwbólowe właściwości enzymów z ananasa mogą mieć zastosowanie w łagodzeniu skutków choroby zwyrodnieniowej stawów potocznie nazywanej artretyzmem.   

Wyniki innych badań wstępnych wykazują, że bromelaina ma potencjał stosowania w terapii takich schorzeń jak: choroby układu krążenia, astma, przewlekłe zapalenie zatok czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego.  

Bromelaina – jakie ma zastosowanie? 

Bromelaina jest fitoskładnikiem, który znalazł praktyczne zastosowania nie tylko w suplementach diety mających wspomóc działanie naszego organizmu. Jest szeroko stosowana w przemyśle kosmetycznym jako składnik peelingów chemicznych/enzymatycznych, w których działa jako czynnik usuwający niechcianą warstwę naskórka. Znajdziemy ją także w składzie past wybielających do zębów, w których ma za zadanie rozjaśnić przebarwienia oraz pomóc w usunięciu kamienia nazębnego. Stosuje się ją również jako składnik przeciwzmarszczkowy, przeciwtrądzikowy oraz redukujący przesuszenie skóry.   

Inna gałęź przemysłu spożywczego, w której wykorzystuje się proteolityczne właściwości bromelainy to piekarnictwo. Jej dodatek powoduje degradację struktury glutenu, dzięki czemu wypieki zachowują swoje kształty i mają jednolitą strukturę. Ten sam mechanizm sprawia, że enzymy z ananasa bywają używane do produkcji wyrobów bezglutenowych. 

Co ciekawe, bromelaina znalazła swoje miejsce w przemyśle tekstylnym. Stosowana jest do zmiękczania surowców, a także jako czynnik wspomagający proces barwienia tkanin pochodzenia naturalnego, np. jedwabiu (dzięki degradacji struktury włókien barwnik łatwiej wnika do ich wnętrza). 

Preparaty z bromelainą – dawkowanie, kiedy brać? 

Preparaty zawierające bromelainę znajdziemy w aptekach, w sklepach specjalizujących się w sprzedaży suplementów diety, w sklepach zielarskich oraz u dostawców internetowych. Występuje w postaci kapsułek, tabletek lub kremów (do stosowania zewnętrznego). Dostępna jest zarówno „solo”, jak i w połączniu z innymi fitoskładnikami, jak np. z papainą czy kwercetyną. Ceny produktów zawierających bromelainę są zróżnicowane.  

Dawkowanie różni się w zależności od przeznaczenia preparatu (rekomendowane jest użycie od 80 do 400 mg dwa lub trzy razy dziennie), podobnie jak czas przyjmowania. Jeżeli stosujemy bromelainę w celu polepszenia trawienia, to należy spożyć ją razem z posiłkiem. Jeżeli natomiast w celach przeciwzapalnych, zaleca się stosowanie jej na czczo.  

Bromelaina (bromelina) – skutki uboczne, przeciwwskazania  

Mieszanina enzymów z ananasa ma niewiele skutków ubocznych. Na preparaty ją zawierające w szczególności powinny uważać osoby uczulone na ten egzotyczny owoc. Nadmierne jej użycie może doprowadzić do biegunki, nudności, wymiotów oraz zwiększonego krwawienia menstruacyjnego. Ostatni efekt uboczny bromelainy jest związany z jej działaniem antykoagulacyjnym (zapobiega krzepnięciu krwi). Z tego powodu osoby stosujące leki rozrzedzające krew (np. heparyna) powinny mieć wzmożoną czujność, jeżeli rozważają stosowanie jej regularnie.  

Omawiany fitoskładnik wprowadzony do organizmu może wpływać na działanie innych zażywanych leków poprzez zwiększenie ich stężenia w krwioobiegu. Potwierdzone działanie wykazuje w stosunku do antybiotyków (np. tetracykliny) oraz leków o działaniu uspokajającym (nasennych, przeciwdepresyjnych czy przeciwpadaczkowych).