Papaina – czym jest? Właściwości i zastosowanie papainy

Papaina jest roślinnym enzymem, który wspomaga trawienie i wykazuje szereg innych właściwości. Czym dokładnie jest i jakie ma działanie? Gdzie występuje papaina? Gdzie ją kupić? Podpowiadamy. 

„Zawiera składniki naturalne" – to zdanie, które przyciągnie oko niejednego wytrawnego konsumenta. Na półkach sklepowych poszukuje on produktu najlepszego i zawierającego największą liczbę owych naturalnych składników. Przed decyzją o zakupie produktu opatrzonego chwytliwym sloganem wytrawny konsument wnikliwie przestudiuje skład umieszczony na etykiecie. Dopiero konfrontacja obietnicy producenta z rzeczywistością przyczyni się do „wystawienia” pozytywnej lub negatywnej oceny. Jeżeli chcemy być takim wytrawnym konsumentem, musimy znać to, co naturalne, i wiedzieć, gdzie tego szukać. Jedną z często wykorzystywanych substancji pochodzenia naturalnego jest papaina.

Papaina – co to za związek? 

Papaina jest związkiem chemicznym pochodzenia naturalnego. Jest substancją biologicznie aktywną – działa proteolitycznie, czyli wykazuje zdolność do rozkładu białek na peptydy lub aminokwasy. Pozyskuje się ją z soków melonowca właściwego, czyli papai. Czysta papaina jest sprzedawana w postaci płynu lub proszku. Często występuje w różnorodnych produktach obok pochodzącej z ananasa bromelainy (również posiadającej właściwości proteolityczne).  

Działanie i właściwości papainy  

Papaina jest enzymem trawiącym białka – proteazą – podobnie jak chymotrypsyna A, trypsyna, pepsyna, ficyna czy elastaza. Jej działanie proteolityczne jest nieselektywne i wykazuje największą efektywność w pH kwasowym (około 5). Poza zdolnością do fragmentacji białek papaina wykuje zdolności przeciwutleniające, przeciwbólowe i przeciwzapalne.  

Na co pomoże papaina? Powyższe właściwości powodują, że ma potencjał w zwalczaniu schorzeń jak ból gardła czy opuchlizna pojawiająca się po urazach, zastrzykach czy operacjach. Co więcej, może wspomóc nasz układ pokarmowy podczas trawienia. Prowadzone są również badania nad jej użytecznością w procesie gojenia ran.    

Zdolność do degradacji struktur białkowych sprawia, że papaina pomaga w przeciwdziałaniu zrogowaceniom naskórka oraz złuszczaniu jego cieńszych zbędnych warstw. Peelingi enzymatyczne z papainą są tworzone dla skóry całego ciała, najpopularniejsze są te przeznaczone do skóry twarzy oraz głowy.  

Papaina – zastosowanie 

Nieselektywnie działanie proteolityczne papainy powoduje, że jest z powodzeniem wykorzystywana w różnych gałęziach przemysłu. Znajdziemy ją np. w suplementach diety dla osób z problemami trawiennymi.  

Przemysł kosmetyczny również chętnie sięga po papainę. Jest składnikiem peelingów enzymatycznych, których zadaniem jest złuszczenie naskórka bez stosowania czynników mechanicznych. Znajdziemy ją w preparatach przeznaczonych do stosowania na skórze twarzy, pielęgnacji okolic narażonych na przesuszenie (np. dłonie, stopy i łokcie) oraz popularnych skarpetkach złuszczających do stóp. Kosmetyki redukujące przebarwienia skóry oraz wyrównujące jej koloryt również zawierają papainę. Jest częstym składnikiem kremów, których formuła ma za zadanie pielęgnację blizn. Inne kosmetyki zawierające papainę to preparaty antycellulitowe, przeciwdziałające skórnym niedoskonałościom czy peelingi, maski i odżywki do pielęgnacji włosów i skóry głowy. 

Zgoła innym niż wymienione wcześniej zastosowaniem papainy jest jej użycie spożywcze – do zmiękczania mięsa. Enzym powoduje degradację struktury budujących włókna mięsa białek, dzięki czemu staje się ono łatwiejsze w obróbce termicznej oraz bardziej kruche. Na rynku dostępne są gotowe mieszanki – sole zmiękczające mięso – zawierające papainę (w proszku), sól kuchenną oraz dodatki smakowe różniące się w zależności od producenta.  

Papaina w tabletkach – dawkowanie, kiedy ją brać? 

Papaina dostępna jest w formie suplementu diety. Znajdziemy ją np. w aptece w postaci wygodnych do połknięcia lub ssania tabletek lub kapsułek. Dawkowanie enzymu jest różne w zależności od celu jego suplementacji. Wyższe dawki (około 1500 mg) zaleca się w celu redukcji obrzęków po urazach, inne w celu wspomożenia układu trawiennego (około 100 mg po posiłku). Z tego powodu należy zapoznać się z dawkowaniem umieszczonym na etykiecie wybranego przez nas preparatu.  

Papaina – skutki uboczne, przeciwwskazania  

Ze względu na swoje naturalne pochodzenie papaina jest substancją mogącą wywoływać reakcje alergiczne. Osoby uczulone na owoc papai powinny być ostrożne w stosowaniu preparatów zawierających enzym. Najczęściej występujące skutki uboczne związane z użyciem papainy to problemy natury gastrycznej – ból brzucha i biegunka, podrażnienie gardła oraz wysypka skórna. Suplementacja papainy nie jest również zalecana kobietom w ciąży. 

Papaina może wchodzić w interakcję z lekami. Osoby zażywające leki obniżające poziom cukru we krwi powinny być szczególnie ostrożne, gdyż w połączeniu z papainą ich działanie może być wzmożone. Podobnie osoby zażywające leki rozrzedzające krew (jak heparyna czy aspiryna) powinny mieć wzmożoną czujność, gdyż enzym powoduje wzrost liczby płytek krwi, odpowiedzialnych za jej krzepliwość.