RTG dłoni – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja, cena prześwietlenia

Prześwietlenie dłoni wykonywane jest najczęściej w przypadku urazu tego obszaru. RTG jest badaniem bezbolesnym i szybkim. Wskazaniami do przeprowadzenia rentgenu dłoni mogą być również ból, sztywność i zauważalnie niższa ruchomość stawów. W których przypadkach należy odstąpić od RTG dłoni, ile kosztuje to badanie i czy do jego wykonania niezbędne jest skierowanie lekarskie? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

RTG dłoni (rentgen, prześwietlenie) to szybkie, łatwo dostępne oraz nieinwazyjne badanie, dzięki któremu możliwa jest dalsza diagnostyka pacjenta w kierunku możliwych schorzeń układu kostno-stawowego. Prześwietlenie dłoni można stosować również jako badanie kontrolne ze względu na jego powtarzalność.

RTG dłoni – co to jest i na czym polega badanie?

Prześwietlenie dłoni to jedno z podstawowych badań, na które jest kierowany pacjent, skarżący się na ból oraz obrzęk w tym obszarze. Przy pomocy promieniowania jonizującego specjalista jest w stanie dostrzec na zdjęciu nieprawidłowości w budowie kości oraz stawów, a także przerwanie ich ciągłości (np. złamanie). Badanie najczęściej przeprowadza się na aparatach cyfrowych, co oznacza, że wykonane zdjęcie jest przesyłane bezpośrednio z pracowni obrazowej na konsolę lekarską, a następnie osoba badana otrzymuje je na płycie CD/DVD.

RTG dłoni – wskazania do badania

Najczęstsze wskazanie do wykonania RTG dłoni to wykluczenie zmian zapalnych, pourazowych (np. stłuczeń, złamań) oraz kontrola kości po przebytym urazie. Pacjent z podejrzeniem ciała obcego w tkankach miękkich dłoni także będzie skierowany na wykonanie zdjęcia rentgenowskiego. Ponadto prześwietlenie służy do wykrywania zmian reumatoidalnych w obrębie stawów, m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów – RZS  oraz osteoporozy (ubytek masy kostnej). Lekarz skieruje pacjenta na RTG również wówczas, jeśli podejrzewa martwicę kości lub zmianę nowotworową. Z kolei w przypadku zaburzeń wzrastania wśród dzieci, np. w małorosłości, wykonanie zdjęcia RTG zostanie wykonane w celu ustalenia jego wieku kostnego. Jest to metoda określenia tzw. wieku biologicznego dziecka na podstawie oceny dojrzewania jego układu kostnego. Na badanie będą kierowani chorzy odczuwający głównie ból, sztywność i ograniczenie ruchomości w stawach.

RTG dłoni – przeciwwskazania do badania

Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania badania jest ciąża. W tym przypadku należy wykonać inne, bezpieczniejsze badania obrazowe, np. USG lub rezonans magnetyczny. Ciąża jest jednak przeciwwskazaniem względnym, co oznacza, że jeśli badanie jest absolutnie niezbędne do zdiagnozowania pacjentki, wówczas zostanie ono wykonane. Przed badaniem pacjentka musi koniecznie powiadomić elektroradiologa o tym, czy jest w ciąży. Jeśli natomiast nie jest pewna, powinna odstąpić od badania i wykonać test ciążowy.

RTG dłoni – jak wygląda badanie?

Pacjent nie musi się specjalnie przygotowywać do RTG dłoni. Jeśli posiada poprzednie wyniki badań dotyczące badanego obszaru, powinien zabrać je ze sobą. Przed badaniem należy ściągnąć wszystkie przedmioty z dłoni oraz nadgarstka (m.in. pierścionki, zegarki, bransoletki). Podczas prześwietlenia pacjent znajduje się w pozycji siedzącej z wyciągniętą przed siebie ręką, położoną na detektorze (urządzenie, które przetwarza promieniowanie jonizujące). Ręka znajduje się na wysokości barku osoby badanej, a lampa rentgenowska umieszczona jest nad badaną częścią ciała. Całkowity czas trwania badania wynosi od 5 do 10 min.

RTG dłoni – najczęstsze pojęcia diagnostyczne w opisach badań

W opisie badania RTG dłoni specjalista posługuje się nazewnictwem poszczególnych palców, rozpoczynając od kciuka (palec I) i kończąc na małym palcu (palec V). Jedną z najczęściej występujących patologii są zmiany zwyrodnieniowe. Choroba zwyrodnieniowa rąk (artroza) dotyczy głównie ostatnich stawów palców (stawów międzypaliczkowych dalszych) oraz stawu u podstawy kciuka. Mogą być one również opisane jako zmiany przeciążeniowe, a widoczne na zdjęciu, chociażby jako zwężenia szpar stawowych oraz zaostrzenia kostne. W przypadku widocznego zaniku kostnego specjalista stwierdzi osteoporozę. Niestety, na zdjęciu RTG nie będzie widoczne wczesne stadium tej choroby. W przypadku wykrycia złamania, radiolog będzie posługiwał się terminami, takimi jak „szczelina złamania”, „całkowity zrost”, bądź „jądro kostnienia”. Są to określenia stopnia zaawansowania zrastania się kości po przebytym złamaniu.

RTG dłoni –  skierowanie, cena/refundacja badania

Na RTG dłoni pacjent musi posiadać skierowanie zarówno do badania refundowanego przez NFZ, jak i wykonywanego prywatnie. Wynika to z narażenia na promieniowanie jonizujące, które jest wykorzystywane podczas prześwietlenia. Skierowanie można uzyskać od lekarza POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) lub lekarza specjalisty. Cena badania zależy od ilości wykonanych zdjęć oraz od pracowni diagnostycznej, w której pacjent chce je przeprowadzić. RTG dłoni kosztuje od 24 zł do 40 zł.