Sok z kiszonych buraków – właściwości, działanie i przeciwwskazania. Jak go przygotować?

Sok z kiszonych buraków charakteryzuje się licznymi właściwościami zdrowotnymi. Pozytywnie wpływa na odporność organizmu, pracę jelit czy profil lipidowy krwi. Jak go przygotować i dlaczego warto umieścić go w codziennej diecie? 

Na anemię, zaparcia, ciśnienie tętnicze, za wysoki cholesterol i na raka – to tylko niektóre z wymienianych w medycynie ludowej (i nie tylko) przykładowych zastosowań soku z kiszonych buraków. Czy jednak, aby na pewno jego picie przyczyni się do poprawy morfologii, obniży poziom cholesterolu i ułatwi codzienne wypróżnienia? Przypatrzmy się bliżej burakom i ich zdrowotnym właściwościom. 

Sok z kiszonych buraków – co to takiego? 

Sok z kiszonych buraków stosowany jest w polskiej kuchni i domowej apteczce od lat. Generalnie, sam proces kiszenia warzyw stanowi naszą rodzimą tradycję, dzięki której możemy poszczycić się wyśmienitymi ogórkami kiszonymi, kapustą czy właśnie burakami. Proces kiszenia opiera się na fermentacji mlekowej. Prócz kwasu mlekowego podczas kiszenia powstają też niewielkie ilości alkoholu, mannitolu, kwasu octowego, glicerolu czy acetylocholiny, które pozwalają na uzyskanie charakterystycznego smaku i zapachu kiszonek. Wpływ mają oczywiście też dodatki – zazwyczaj czosnek, liście porzeczki, listki laurowe, ziele angielskie czy łagodna lub ostra papryka. 

Kiszonki to źródło m.in. witaminy C oraz naturalnych probiotyków – bakterii fermentacji mlekowej, które poprawiają perystaltykę jelit oraz walczą z patogenami, mogącymi stać się przyczyną rozwoju różnych schorzeń. Na tej podstawie przyjęło się uważać, że kiszonki, w tym sok z kiszonego buraka, wzmacniają naszą odporność, np. w sezonie jesienno-zimowym, ratują przed szkodliwym wpływem na przewód pokarmowy przewlekłej antybiotykoterapii oraz regulują czynność jelit, łagodząc m.in. zaparcia. Same kiszone buraki, to prócz wyżej wymienionych bakterii mlekowych i witaminy C, również i cenne dla naszego zdrowia polifenole – antyoksydanty zwalczające w organizmie proces zapalny i przeciwdziałające starzeniu się organizmu, a także potas, wapń, sód oraz magnez.

Dowiedz się więcej o właściwościach czerwonego buraka.

Sok z kiszonego buraka – właściwości zdrowotne: 

Sok z kiszonego buraka: 

• wpływa na poprawę odporności organizmu na choroby, zwłaszcza wirusowe,
• chroni mikroflorę jelitową podczas przewlekłej lub częstej antybiotykoterapii,
• wpływa na prawidłową pracę jelit – zapobiega zaparciom,
• dzięki obecności witaminy C – przyczynia się do poprawy stanu naszej skóry,
• wpływa na poprawę profilu lipidowego we krwi,
• wpływa na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. 

Jak zrobić sok z kiszonych buraków – przepis 

Sok z kiszonych buraków można z łatwością przygotować samodzielnie w domu. Kilogram buraków należy obrać, pokroić na małe kawałki, a następnie ułożyć w dużym, szklanym naczyniu, przekładając je plasterkami czosnku, listkami laurowymi, kulkami ziela angielskiego. Następnie buraki trzeba zalać 2 litrami zimnej, przegotowanej wody z dodatkiem 2 łyżek soli kamiennej. Woda musi przykryć całość. Na wierzchu układamy kromkę pieczywa razowego, przykrywamy naczynie talerzem i odstawiamy całość w ciemne, chłodne miejsce. Proces fermentacji trwa zwykle około tygodnia.  

Zastosowanie soku z kiszonych buraków – na anemię 

Kiedyś uważano, że wszystko, co posiada czerwony kolor, a zatem przypominające krew, będzie wywierać na nią korzystny wpływ. Nie ma wśród nas chyba nikogo, kto nie pamięta mam czy babć usilnie zmuszających nas do picia soku z kiszonego buraka. Jedni z nas wspominają to z rozrzewnieniem, innym na samą tylko myśl robi się niedobrze. Czy rzeczywiście sok z kiszonych buraków pozytywnie wpływał na naszą morfologię? 

Nie do końca. W przyrodzie występują dwie formy żelaza – hemowe (którego źródłem są m.in. czerwone mięso, wątróbka) oraz niehemowe (obecne w m.in. natce pietruszki, jarmużu, nasionach roślin strączkowych, orzechach czy właśnie burakach). Przyswajalność tych drugich jest niestety bardzo niska – kształtuje się na poziomie ok. 1–5% – m.in. w związku z obecnością w tych produktach składników utrudniających wchłanianie, np. fitynianów czy szczawianów.

Żelazo hemowe to już 20% przyswajalności. Stąd też sok z kiszonych buraków nie będzie jakimś nadzwyczajnym produktem w walce z niedokrwistością. Zdecydowanie lepiej sięgnąć więc po produkty pochodzenia zwierzęcego, ale nie każdy za mięsem przepada bądź też z różnych powodów go nie je, np. w związku ze stosowaną dietą wegańską. Sok z kiszonych buraków i inne produkty roślinne bogate w żelazo niehemowe, będą więc wręcz wskazane. Ich dodatkowym walorem jest również fakt, że zawierają w swoim składzie bardzo dużo witaminy C. Ta z kolei, w przeciwieństwie do fitynianów, szczawianów czy tanin (herbata), zwiększa stopień wchłaniania żelaza. Równie jednak dobrze można sięgnąć po kiszoną kapustę, ogórki czy dania na bazie strączków z dodatkiem świeżej surówki, która także dostarczy potrzebnej witaminy C. Pod tym więc względem, sok z kiszonych buraków nie wyróżnia się szczególnie na tle innych,roślinnych produktów spożywczych z tej kategorii. 

Sok z kiszonych buraków – zastosowanie w raku i przeciwwskazania 

W związku z przekonaniami dotyczącymi dobroczynnych właściwości soku z kiszonych buraków na morfologię, poleca się go w trakcie leczenia chemioterapią. Cytostatyki pogarszają bowiem wybrane elementy morfotyczne krwi, a niewłaściwy ich poziom może stać się przyczyną odroczenia kolejnego cyklu chemii. Niestety, jak już wyjaśniono wyżej, sok z kiszonych buraków nie odznacza się specjalnymi właściwościami w walce z np. anemią, zatem jeśli pacjent nie spożywa diety wegetariańskiej, zdecydowanie lepszym rozwiązaniem dla niego będzie dostarczenie żelaza z produktów mięsnych. W dodatku zbyt duża ilość wypijanego soku może stać się przyczyną groźnych następstw, np. biegunki, która jest jedną z ostatnich rzeczy jakiej oczekujemy u wyniszczonego, zmęczonego leczeniem chorego. Nie każdy z nich ma też dobry apetyt, wielu odczuwa problemy ze smakiem. Picie na siłę soku z kiszonych buraków, którego może po prostu nie lubić, dodatkowo zniechęci go do jedzenia. 

Sok z kiszonych buraków – inne przeciwwskazania 

Picie soku z kiszonych buraków jest przeciwwskazane w chorobach:

• dna moczanowa (ze względu na swój skład buraki mogą nasilać jej objawy, choć zgodnie z aktualnym stanem wiedzy przyjmuje się, że produkty pochodzenia roślinnego bogate w buryny nie wywierają tak szkodliwego wpływu na leczenie podagry jak produkty odzwierzęce);
• kamica nerkowa (duża zawartość potasu w burakach). 

Zastosowanie soku z buraków – w sporcie 

Picie soku z buraka może być polecane sportowcom– zwłaszcza w zakresie aktywności o charakterze wytrzymałościowym, siłowym i siłowo-wytrzymałościowym. Specjaliści uważają, że korzyścią wynikającą z picia soku z buraka u tej grupy osób jest to, że zawiera on azotany, stanowiące prekursory tlenku azotu. Ten z kolei, korzystnie wpływa na rozszerzenia naczyń krwionośnych, pracę mięśni oraz funkcjonowanie mitochondriów. Dzięki temu sok z buraka może wpłynąć na poprawę wydolności organizmu oraz lepsze, osiągane wyniki sportowe. 

Sok z kiszonych buraków – jak przechowywać i ile pić dziennie?  

Nie ma jednak jednolitych zaleceń co do ilości wypijanego soku. W przypadku osób sięgających po niego z powodów profilaktycznych, przeciętna porcja to 1–2 szklanki dziennie. Podobnie w przypadku sportowców – ok. 500 ml soku z buraków albo – jeśli za nim nie przepadamy – 200 g buraka upieczonego. W kontekście sposobu suplementacji burakami w sporcie (na czczo, między jednostkami treningowymi czy po nich) najlepiej po poradę zgłosić się do wykwalifikowanego dietetyka klinicznego specjalizującego się w żywieniu sportowców.