Jak przechowywać oleje do celów kosmetycznych?
Oleje kosmetyczne są doskonałym środkiem pielęgnacyjnym zarówno do twarzy, ciała i włosów. Jedną z ich głównych zalet jest doskonała przyswajalność wynikająca z tego, że zawierają wiele składników o budowie podobnej do ludzkiej skóry. Jednak kupno nawet najlepszej jakości oleju nie sprawi, że zachowamy jego cenne wartości, gdy nie zadbamy o odpowiednie przechowywanie.
Oleje przeznaczone do celów kosmetycznych są mocno podatne na zmiany składu podczas przechowywania. Głównymi czynnikami wpływającymi na jełczenie olejów są: zawartość związków utleniających i czynniki zewnętrzne (dostęp światła, tlenu, rodzaj opakowania oraz temperatura przechowywania).
Jełczenie to proces zachodzący spontanicznie w tłuszczach podczas długiego przechowywania. Jest wynikiem utleniania kwasów tłuszczowych lub hydrolizy zawartych w tłuszczach wiązań estrowych. Zjełczałe oleje nie tylko tracą swoje właściwości, ale stają się też silnie niebezpieczne dla skóry. Mogą ją podrażnić, uczulić, a nawet przyspieszać procesy starzenia.
Wyróżniamy oleje rafinowane, czyli oczyszczone z użyciem substancji chemicznych oraz oleje nierafinowane – czyste oleje roślinne najwyższej jakości, które nie zostały poddane dodatkowemu oczyszczaniu. To właśnie oleje nierafinowane są bogatsze w składniki odżywcze i dlatego tak ważne jest odpowiednie ich przechowywanie.
Jak przechowywać olej kokosowy?
Olej kokosowy jest jednym z bardziej uniwersalnych olejów i ma szerokie zastosowanie w kosmetyce. Należy do olejów nieschnących – czyli najstabilniejszych olejów w kontekście przechowywania. Zawdzięcza to swojemu składowi, ponieważ aż w 82 proc. składa się z nasyconych kwasów tłuszczowych.
W zależności od budowy chemicznej, oleje dzielą się pod względem trwałości na trzy rodzaje:
- oleje schnące – szybko się utleniają (jełczeją), są bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT – ponad 50 proc.), których wiązania są bardzo nietrwałe, dlatego oleje z tej grupy łatwo się psują pod wpływem tlenu, temperatury i światła, mają krótką datę ważności (3–12 miesięcy) i muszą być przechowywane w ciemnych butelkach, najlepiej w lodówce;
- oleje półschnące – mają średnią trwałość (od roku do dwóch lat), zawierają od 20 do 49 proc. wielonienasyconych kwasów tłuszczowych;
- oleje nieschnące – bardzo trwałe oleje zawierające w większości nasycone kwasy tłuszczowe (do 19 proc. wielonienasyconych), do których należy między innymi olej kokosowy, można je przechowywać wiele lat, ponieważ wolno jełczeją.
Jak zatem przechowywać olej kokosowy? W związku z tym, że nie wymaga on szczególnych warunków, jeśli producent nie zaleci inaczej, można trzymać go w szafce w kuchni lub łazience. Jego temperatura topnienia to 24–26 stopni Celsjusza, więc raczej nie ma obaw, że się rozpuści. Należy tylko pamiętać o szczelnie zamkniętym słoiku, unikaniu wystawiania oleju na bezpośrednie działanie promieni słonecznych oraz przechowywaniu z dala od wilgoci.
Przechowywanie oleju lnianego
Olej lniany powstaje poprzez tłoczenie na zimno nasion lnu zwyczajnego. Tak otrzymywany nierafinowany olej roślinny ma żółtawy kolor i intensywny, cierpki zapach. Należy do olejów schnących — w składzie ma znaczną przewagę wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym NNKT: omega–6, omega–9, a głównie omega–3, których jest w oleju lnianym ponad 50 proc.
Olej lniany w związku ze swoim składem chemicznym jest bardzo wrażliwy na czynniki zewnętrzne. Kwasy omega–3 (kwas alfa–linolenowy, ALA) pod wpływem powietrza, światła oraz wysokiej temperatury ulegają niezwykle szybkiemu procesowi utleniania. Olej lniany powinno się przechowywać w miejscu chłodnym i suchym, najlepiej w lodówce, bez dostępu powietrza oraz światła w dobrze zamkniętej butelce z ciemnego szkła.
Badanie pt. „Wpływ temperatury i czasu przechowywania na wybrane cechy jakościowe oleju rzepakowego, lnianego i lniankowego” przeprowadzone w 2013 r. przez Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej pokazało, że przechowywanie olejów roślinnych w temperaturze 6 st. C spowodowało spowolnienie niekorzystnych zmian w porównaniu z przechowywaniem w temperaturze 18 st. C. Głównym czynnikiem powodującym pogorszenie jakości olejów było zwiększenie się liczby kwasowej LK (stanowi ona ilościową ocenę świeżości tłuszczu) – w przypadku oleju lnianego nastąpił wzrost LK o 243 proc., gdy był przechowywany w temperaturze 18 st. C. Zatem do przechowywania oleju lnianego najlepiej nadaje się lodówka w zakresie temperatur 4–6 st. C. Kupując olej lniany, należy również zwracać uwagę na to, gdzie jest przechowywany w sklepie – jeśli nie w lodówce, tylko na zwykłej sklepowej półce, a co gorsze blisko okna – raczej bardziej zaszkodzi, niż pomoże.
Podczas przechowywania olej lniany może zmętnieć i jest to zjawisko całkowicie naturalne. Po otwarciu butelki olej lniany należy zużyć w terminie trzech–czterech tygodni, dlatego dobrym rozwiązaniem jest kupowanie go w małych butelkach.
Jak przechowywać oliwę z oliwek?
Oliwa z oliwek to jeden z najstarszych i najbardziej popularnych olejów używanych w kosmetyce. Wspaniale pielęgnuje, zmiękcza i regeneruje naskórek. Zawarte w oliwie witaminy A, E oraz F (Fatty Acids, czyli niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT) działają na skórę odżywczo i łagodząco. Ma również doskonałe właściwości odbudowujące i regenerujące włosy oraz paznokcie.
Na skład chemiczny oliwy z oliwek wpływają rodzaj uprawy, zbioru oraz pozostałe procesy podczas produkcji i transportu. Duże znaczenie ma także klimat, w którym oliwki rosną. Podczas produkcji bardzo ważne jest, aby utrzymywać odpowiednią temperaturę 27–32 st. C, aby nie doprowadzić do niekorzystnych zmian w oliwie, które będą już nie do odwrócenia.
Oliwa z oliwek w około 73 proc. składa się z jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (MUFA), ok. 14 proc. składu stanowią nasycone kwasy tłuszczowe (SFA) oraz wielonienasycone (PUFA).
Oliwa z oliwek jest bardzo wrażliwa, więc wiedza o tym, jak ją przechowywać, jest kluczowa, aby nie stracić jej prozdrowotnych właściwości. Generalnie oliwa należy do olejów nieschnących, więc nie ulega przeterminowaniu. Ma datę minimalnej trwałości – w tym czasie odpowiednio przechowywana jest najbardziej odżywcza. Największymi wrogami oliwy są światło i powietrze powodujące jej utlenianie. Należy więc wybierać zawsze oliwę w ciemnej butelce, która rozprasza światło słoneczne i nie przepuszcza szkodliwego promieniowania. Drugą ważną kwestią jest właściwa ochrona przed dostępem powietrza do wnętrza butelki. Należy zawsze porządnie zakręcać butelkę z oliwą i nigdy nie zostawiać jej otwartej. Oliwa z oliwek nie lubi również zimna – trzymana w lodówce traci swoje walory – zaczyna gęstnieć i krzepnąć.
Oliwa z oliwek powinna być przechowywana w temperaturze od 10 do 18 st. C. Po otwarciu butelki oliwę najlepiej zużyć w ciągu trzech, a maksymalnie sześciu miesięcy. Po tym czasie nie jest szkodliwa, ale traci dużą część swoich walorów.